Шикәр авыруы нәрсәсе белән куркыныч?

Әлеге мәкерле чиргә ничек каршы торырга, бу авыруның беренче чиратта кемгә янавы хакында без Татарстанның штаттан тыш эндокринологы Энгель Хәсәнов белән сөйләштек.
Хәзерге вакытта 114 меңнән артык татарстанлыга «шикәр диабеты» диагнозы куелган. Ел саен бу сан 8-9 меңгә арта. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы белгечләре диабетны XXI гасыр эпидемиясе, дип атый. Ул бүген СПИДка караганда да күбрәк кешенең гомерен өзә.
- Бу – бик тә мәкерле, тулысынча дәваланмый торган авыру. Ул гомер озынлыгына һәм яшәү сыйфатына бик нык тәэсир итә. Әлеге чир бигрәк тә шәһәрдә яшәүчеләргә хас. Шәһәр кешеләре бик аз хәрәкәтләнә, саф һавада аз вакыт уздыра, фастфуд белән туклана. Авыруларны дәүләт үз канаты астына ала. Мондый кешеләрнең сәламәтлеген һәрвакыт күзәтеп тору таләп ителә бит. Исәпкә баскан пациентлар кыйммәтле препаратлар белән бушлай тәэмин ителә, – ди Татарстанның штаттан тыш эндокринологы, КДМУ доценты Энгель Хәсәнов.
Табиблар шикәр диабетын ике төркемгә бүлә. Беренче төркем диабет 40 яшькә кадәр авырый башлаучыларга хас. Алар көненә берничә тапкыр инсулин кадап торырга һәм даими рәвештә канында шикәр дәрәҗәсен тикшерергә мәҗбүр. Икенче төркем диабет өлкән яшьтәгеләрдә очрый. Бу очракта кеше инсулин кадауга мохтаҗ түгел, әмма дарулар эчеп торырга тиеш. Республикада авыручыларның 90 проценты икенче төркем диабеттан интегә.
Чир кан әйләнеше юлларын зарарлый. Пациентның сукыр калуы ихтимал, аның бөерләре эшләми башларга, гангрена үсеш алырга, инфаркт яки инсульт булырга мөмкин. Диабет, беренче чиратта, нәселендә әлеге чир белән авыручылар булганнарга яный. Моннан тыш, симез кешеләр, 4 килограммнан артык авырлыктагы бала табучы хатын-кызлар һәм әлеге сабыйлар үзләре дә куркыныч астында. Шикәр диабеты булган яшь кешеләрдә сусау, ябыгу, хәлсезләнү күзәтелергә мөмкин. Олыларда авыруның бик озак вакыт яшерен төстә үтүе ихтимал. Шикәр диабетына тикшеренүнең бер авырлыгы да юк. Моның өчен терапевтка мөрәҗәгать итеп, шикәр микъдарын ачыклау өчен кан анализы тапшыру гына таләп ителә.
чыганак: http://intertat.ru/tt/society-tt
Хәзерге вакытта 114 меңнән артык татарстанлыга «шикәр диабеты» диагнозы куелган. Ел саен бу сан 8-9 меңгә арта. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы белгечләре диабетны XXI гасыр эпидемиясе, дип атый. Ул бүген СПИДка караганда да күбрәк кешенең гомерен өзә.
- Бу – бик тә мәкерле, тулысынча дәваланмый торган авыру. Ул гомер озынлыгына һәм яшәү сыйфатына бик нык тәэсир итә. Әлеге чир бигрәк тә шәһәрдә яшәүчеләргә хас. Шәһәр кешеләре бик аз хәрәкәтләнә, саф һавада аз вакыт уздыра, фастфуд белән туклана. Авыруларны дәүләт үз канаты астына ала. Мондый кешеләрнең сәламәтлеген һәрвакыт күзәтеп тору таләп ителә бит. Исәпкә баскан пациентлар кыйммәтле препаратлар белән бушлай тәэмин ителә, – ди Татарстанның штаттан тыш эндокринологы, КДМУ доценты Энгель Хәсәнов.
Табиблар шикәр диабетын ике төркемгә бүлә. Беренче төркем диабет 40 яшькә кадәр авырый башлаучыларга хас. Алар көненә берничә тапкыр инсулин кадап торырга һәм даими рәвештә канында шикәр дәрәҗәсен тикшерергә мәҗбүр. Икенче төркем диабет өлкән яшьтәгеләрдә очрый. Бу очракта кеше инсулин кадауга мохтаҗ түгел, әмма дарулар эчеп торырга тиеш. Республикада авыручыларның 90 проценты икенче төркем диабеттан интегә.
Чир кан әйләнеше юлларын зарарлый. Пациентның сукыр калуы ихтимал, аның бөерләре эшләми башларга, гангрена үсеш алырга, инфаркт яки инсульт булырга мөмкин. Диабет, беренче чиратта, нәселендә әлеге чир белән авыручылар булганнарга яный. Моннан тыш, симез кешеләр, 4 килограммнан артык авырлыктагы бала табучы хатын-кызлар һәм әлеге сабыйлар үзләре дә куркыныч астында. Шикәр диабеты булган яшь кешеләрдә сусау, ябыгу, хәлсезләнү күзәтелергә мөмкин. Олыларда авыруның бик озак вакыт яшерен төстә үтүе ихтимал. Шикәр диабетына тикшеренүнең бер авырлыгы да юк. Моның өчен терапевтка мөрәҗәгать итеп, шикәр микъдарын ачыклау өчен кан анализы тапшыру гына таләп ителә.
чыганак: http://intertat.ru/tt/society-tt
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Дус кызымның ире икенче хатын алган Дус кызыма шулчак әллә нәрсә булды, мышык-мышык елап җибәрде, керфекләренә яккан тушь җебеп, алсу бите буйлап акты. Мин Гөлчәчәкне тынычландырырдай кирәкле сүзләр таба алмадым, ни өчен сорау биргәнемә дә үкендем...
-
Хата Тормышта бер генә кеше дә хаталардан хали түгел. Без ясаган хаталар бер-берсеннән зурлыгы йә кечкенәлеге белән генә аерыладыр. Кечкенәләре шунда ук онытыладыр. Ә зурраклары, язмышыңны башка сукмактан алып кереп киткәннәре... Алары башка шул. Алары сине гомер буе озата бара...
-
Елама, Сәрвиназ! (хикәя)
-
Ләкләкләр Яз җиткән саен ләкләкләр кайтуын өзелеп көтә башлыйм. Бу кошлар кайткач җиһанга яңа тормыш иңә кебек. Мин өчен бик кадерле алар. Аларга кагылышлы үз тарихым бар.
-
Бәхетемне сакламадым Һәр хатын-кызның үз тормыш тарихы, үз ялгышлары, үз үкенечләре. Әмма минем кебек беркатлылыгы аркасында үз бәхетен җимергән хатыннар бар микән ул?!
Соңгы комментарийлар
-
24 март 2023 - 14:07Без имениБай ирлэрнен ботен байлыгын балаларына яздырасы иде ул, бер тиенсез ир белэн икенче яшь хатыны яшэргэ телэр идеме икэн?Дус кызымның ире икенче хатын алган
-
26 март 2023 - 07:29Без имениӘлбиттә ирҙән айырылған ҡатын менән иреңде бер өйҙә ҡалдырып китеү ялғышлыҡ. Тик ирҙе өйҙә бикләп ултыртып, кешегә күрһәтмәй йәшәп булмай. Йөрәгендә тоғролоҡ булмаған кеше барыбер хыянат итер ине иртәгәме һуңмы.Бәхетемне сакламадым
-
27 март 2023 - 07:59Без имениИс китмәле хикәя бала чакка кайтып килгәндәй булдым рәхмәт авторга.Кунак мунчасы
-
23 март 2023 - 11:56Без имениБашта ул үзе генә булганда аңа игътибар күп булган, аннан сез кияүгә чыккансыз, игътибар кими төшкән, бала туган, тагын ныграк кимегән, аңа гына карап тору беткән. Ул бала гына икәнен онытып җибәргәнсез. Сезгә ул инде зур, үчтекиләргә кирәк түгел дип саный башлагансыз. Ә ул балада әкренләп әнә шул көнләшү дә, үпкәләү дә, үртәлү дә барлыкка килгән. Белмим, бу хәлне төзәтә алырсызмы.Ничек дуслаштырыйм?
-
22 март 2023 - 10:47Без имени«Улымны узем генэ устердем» дигэн суздэн сон ук барысы да анлашылды. Киленне яратмавыгыз хэр суздэн «кычкырып» тора. Вот и гаеп эзлисезОныгым минеке түгел...
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.