Тукай иҗатына багышланган яңа энциклопедиягә шагыйрьгә ияреп язылган әсәрләр дә керәчәк

Тиздән бөек шагыйрь Габдулла Тукай (1886-1913) иҗатына һәм тормыш юлына багышланган энциклопедия дөнья күрәчәк. Аның мәгълүматлары тулысынча тупланып беткән, басма нәшрияткә тапшырылган.
Г.Ибраһимов исемендәге тел, әдәбият һәм сәнгать институтының баш гыйльми хезмәткәре Зөфәр Рәмиев “Татар-информ” мәгълүмат агентлыгына билгеләп үткәнчә, энциклопедияне әзерләү өчен 21 ел вакыт сарыф ителгән. Аның төзүдә 140лап галим катнашкан.
“Биредә Габдулла Тукайның 770 тексты бар. Аларга җентекләп анализ ясау кирәк иде. Ул язмалар кайда басылган, нинди образлар чагылдырылган... 770 мәкалә шуларга багышлана”, - диде баш гыйльми хезмәткәр.
Моннан тыш, Г.Тукайның 130 еллыгы уңаеннан төзелгән басмада шагыйрьнең туганнары, якыннарына бәйле 200 ләп мәкаләне укырга мөмкин. Тукай һәм татар әдәбияты бүлегендә шагыйрь әсәрләренә ияреп яки аңа мөнәсәбәтен белдереп иҗат ителгән материаллар урын алган. Тукай һәм тәрҗемә, Тукай музыкада, Тукай һәм рәсем сәнгате бүлекләрендә шулай ук шагыйрьнең башка сәнгать юнәлешләре белән бәйләнеше, аларның Тукай тормышында чагылышы хакында бай мәгълүмат тупланган. Габдулла Тукайның тәхәлләүләре, ул яшәгән торак пунктлар белән бәйле тормышы һ.б. мәгълүматларны энциклопедиядә урын алган 2300 мәкаләдән укып белергә мөмкин. Китап алфавит тәртибендә төзелгән һәм якынча 900 битне тәшкил итә. Басма иллюстарацияләр белән баетылган.
“Энциклопедияне төзү буенча беренче талпыну 21 ел элек булган иде. Бу эшне мәрхүм галим Нил Юзиев башлады. Ул вафат булганнан соң, эзләнүләр акрынайды һәм менә энциклопедия әзер. Басылып чыкканнан соң, аны китапханәләрдә күрергә мөмкин булачак. Китап ел азагына кадәр басылып чыгар дип өметләнәбез”, - диде Зөфәр Рәмиев. Энциклопедия кимендә 1 мең тираж белән басылачак.
“Тукайның өйрәнеп бетеп булмый. Энциклопедияне әзерләгәндә генә дә, ул эшләгән басмаларның кайбер саннары булмау ачыкланды. Зур иҗатчыларның иҗат үзенчәлекләре тора-бара ачыла. Һәр чор галимнәре шагыйрьне үз чорыннан чыгып өйрәнә. Мәсьәлән, 1920-30 елларда сыйнфый көрәш, социализм төзү булган. Тукайны шул юнәлештә өйрәнгәннәр. 1960-70 елларда бу мәсьәлә бераз “йомшарды”, шулай да марксизм, ленинизм таләпләре буенча өйрәнелде. Хәзер демократия заманы, алай эшләнелми. Әмма Тукайны өйрәнү дәвам итә”, - дип ассызыклады Г.Ибраһимов исемендәге тел, әдәбият һәм сәнгать институты вәкиле.
чыганак: http://tatar-inform.tatar/news
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Ник ашыктың? Иртән йокылы-уяулы яткан вакытта, башыма шушы шигъри юллар килде. Исемнән чыгудан куркып, күзләремне дә ачмыйча, диван култыксасына үрелдем. Шагыйрә дустымның бүләк иткән китабы янында гына телефоным ятарга тиеш.
-
Җандагы төер Мәрйәм кебек быел зарыгып кыш килгәнен көткән кеше бар микән? Юктыр!
-
Ирем ярым түгел... Ашыгып кияүгә чыкканыма иманым камил иде. Иремә барысын да әйтәм дә, аерылам...
-
Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде Минем бу хакта берәүгә дә сөйләгәнем юк. Язганнарымны укыгач, нигә сөйләмәгәнемне аңларсыз да. Кеше белән бүлешеп була торган хәлмени?
-
21 гыйнвар 2021 - 11:24Без имени18 гыйнвар 2021 - 19:50 язган кешегә фикер әйтәсем килә. Белеп торыгыз, бөтен кеше бертөсле язмый, бу - беренчедән булса, икенчедән, сез әдәбият белгече, тел белгече, галим-тәнкыйтьчеме әллә? "Алсу күзлек" авторы - үзешчән. Шулай булса да кемнәрдер аны яратып укый икән, бу яхшы - язсын.Алсу күзлек
-
21 гыйнвар 2021 - 11:19Без имениЧиста, пакь хатынга яла ягу - зинада гаепләү - олы гөнаһ. Аллаһ Тәгалә кичерми ирнең бу олы гөнаһасын - яла ягуын, сезне пычратуын нахактан яла ягуын. Әгәр дә ки ул сездән гафу үтенмәсә һәм сез аны бәхилләмәсәгез ул бит тәмугта кала мәңге. Мәңгелек Җәһәннәмгә төшүдән курыкмый микәнни? Бу хакта Коръәндә аять бар - бу точно. Ләкин кайсы сүрәдә икәнен оныттым. Менә шулай инде ул динсез яшәү үз хатынына, кыз булган көенчә бәла тага бит. "ПАКь хатынга яла ягу турында ничек әйтелгән Аллаһның Коръәнендә?" - дип укымышлы имамнан сорагыз әле. Аңлатып бирер, ин шәә Аллаһ. Ә күңелегезгә кергән теге начар уй - шәйтан вәсвәсәсе ул. Берүк сакланыгыз андый гөнаһтан.Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
21 гыйнвар 2021 - 11:14Без имениСенлем анлыйм хэленне бик авыр андый гонахсыз сузне ишетуе. Мин ирем белэн 33 ел яшэдем. Кыз булып кияугэ чыктым, 2 малай алып квйттык. Бик матур яшэдек, ул мине ормэгэн жиргэдэ утыртмады, бер кырын суз ишетмэдем, ожмахта яшэгэн мен икэн дип искэ алам, сагынам. Ул хэзер исэн тугел, бакыйлыкка кучте. Э азакы 3 елнында ул да мина кеше белэн йорисен диде кече малай минеке тугел дип тенкэмэ тиде. Эчмэгэн ирем эчэ башлады. Ходай дан сабырлык сорап яшэдем, и яшим. Ходай сабырлык, исэнлек бирсен сина. Балаларыннын кадер хормэтен куреп яшэргэ язсын. Язмыштан узмыш юк.Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
21 гыйнвар 2021 - 22:45Без имениДөньяда кеше бер генә мәртәбә яши. Балаларың үскән. Үзеңне мыскыл иттереп яшәмә, мөмкинлегең булса, аерыл. Балаларыңа аңлат. Тик хыянәт итмә. Үзеңә кыен булачак.Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
21 гыйнвар 2021 - 22:59Без имениУзем дэ нэкъ сезнен кебек кияугэ чыктым, горур булдым, бик яраткан кешемэ ачу итеп чыктым, кеше сузен тынлады дип. Туйдан сон уянган кебек булдым, нишлэдем?! Бер убешмэгэн кешегэ чык эле. Ул вакытта аерылу оят, балага да уздым, саклана белмибез бит. Мине ярамыйсын, башка кешен бар дип, эшэке сузлэр бик озак ишеттем, хэзер генэ уйлыйм, мин яратмыйча яшэп, иремне дэ бэхетсез иткэнмендер дип. Хэзер олыгайдык, яраткан кешем 20 ел юк инде, иремэ дэ хыянэт итмэдем. Ике кызым, оныгымны яратам, балалар белэн соенеп яшим. Кинэшем шул, телэсэ кем белэн жанынны пычыратма, чиста булып кал, яшьлек узды инде, балалар белэн куанып яшик. Сабырлык бирсен ходай.Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.