Бабаема түбәтәй

Кирәк:
* бәрхет — 0,5 м;
* эчлек өчен кара тукыма;
* каты тукыма (бортовка);
* ситсы тукыма (бәрхетне киергегә киертер өчен);
* флизелин (үтә күренмәле кәгазь дә ярый);
* ак һәм бәрхет төсендәге җеп;
* кайчы;
* сәйлән;
* сүс җеп (шпагат);
* башы кәкре камыт энәсе;
* агач калып.
Тегү өчен маңгай өлешенә тагын 1,5–2 см өстәлгәч, биеклеге 10–11 см була. Димәк, 58 нче үлчәмле түбәтәйнең маңгай өлеше озынлыгы 60 см, киңлеге 10–11 см булачак.
Эш барышы:
Түбәтәй өлгесен әзерлибез.
Бәрхеттән түбә өлешен кисеп алабыз. Маңгай өлешен исә бәрхеткә кыйгачлап салып кисәбез. Түбә һәм маңгай өлеше өчен каты тукымадан һәм караңгы тукымадан эчлек әзерлибез (маңгай эчлеге
1 сантиметрга озынрак һәм киңрәк булырга тиеш).
Бәрхеттән киселгән өлешләрнең эчлеген (түбәсенең дә, маңгайныкын да) кырыйларыннан 0,5 см калдырып, ак җеп белән атлатып чыгабыз (детальләрне теккәндә бу ак җепләр чикләрне күрсәтеп торачак). Маңгай өлешен кыеклатып ак җеп белән рәсемдәгечә атлатып чыгабыз.
Флизелинга төшерелгән бизәкне бәрхетнең сул ягына үтүк белән сак кына ябыштырабыз. (Үтәкүренмәле кәгазь кулланасыз икән, аны бәрхетнең сул ягына җеп белән беркетергә кирәк.)
Үрнәк төшерелгән түбә бәрхетен ситсыга тегеп куябыз (чигүе җайлы булыр), киергегә киертәбез.
Бизәкне уң ягында яхшы беленерлек итеп, ак җеп белән типчеп чыгабыз. Моны бик җентекләп, ашыкмыйча эшләргә кирәк – җыерчыклар калмасын. Чигәбез.
Маңгай өлешендәге рәсем аерым-аерым бизәкләрдән тора икән, аларны дөрес итеп урнаштыру мөһим. 58 нче үлчәмле түбәтәйнең рәсеме өч бизәктән тора, ди. Бизәкнең киңлеген үлчибез – мисал өчен, 8 см. 8х3=24. Бу санны үлчәү саныннан алабыз: 58–24=34 см. 34:3=11,3 см. Димәк, бизәкләрне бер-берсеннән 11,3 см ераклыкта урнаштырабыз.
Маңгай өлешен ике ситсы тукыма кисәгенә (тукыманы буйга салып кисәбез) тегәбез, киергегә киертәбез. Чигәбез. Бер киңәш: җеп үрелә башласа, аны коры сабын белән ышкып җибәрегез.
Чигелгән түбәтәй өлешләрен киерге ситсысыннан сүтеп алабыз (кырыйларында чикләрне билгеләүче ак җеп кала).
Каты тукыманы һәм эчлекне уң ягы белән өскә каратып, түбә бәрхетенә тоташтырабыз.
Сыру тәртибе
Түбә өлешен сырабыз:
Түбә эчлеген алтыга бүләбез. Акбур белән дугасыман иттереп сызыклар ясыйбыз. Өлге (лекало) ярдәмендә дугасыман җөй урыннарын сызып чыгабыз (0,5 мм аралыкта).
Бәрхет төсендәге бер катлы җеп белән шул сызыклар буйлап, өч катны да эләктереп, җөйләр салып чыгабыз (төенен эчтә калдырабыз). Бизәк ягына чыккан җөйләр ваграк булсын. Тышкы бәрхет ягында бизәк төшерелгән урыннарда җепне бизәк астыннан чыгарабыз (җөй эчлек белән каты тукымага гына салына).
Сыру алдыннан сүс җепне юеш кер сабыны белән ышкыйбыз, киптерәбез. (Сүс җебе калынрак булган саен әйбәтрәк – түбәтәй формасын яхшырак саклар. Йомшак җеп алсагыз, түбәтәй йомарлана торган булачак.) Сүс җепне каты тукыма һәм эчлек арасындагы җөйләргә кертеп сырабыз (читеннән алып, үзәккә таба уздырып, тукыманы тишеп чыгабыз). Сүс җепнең «койрыгын» эчкә кертеп бетерәбез дә, икенче яктагы «койрыкны» кысып тотып бераз тартабыз һәм кисәбез. Тукыманы тигезләгәндә, сүс җеп эчкә кереп китәчәк.
Маңгай өлешен сырабыз:
Маңгай өлешен эчлегенә уң ягы белән каратып куябыз. Аскы ягын, кырыйларын ак җөйләр буенча типчеп чыгабыз (машина белән тегү яхшы). Әйләндерәбез. Тагын бер җөй салабыз. (Искәрмә: җөй салганда бәрхет өлеше аз гына (1 мм) эчлек ягына кереп калырга тиеш, чөнки сүс җебен буйдан-буйга үткәргәч, эчлекнең күренеп торуы ихтимал.)
3 мм калдырып, машина белән тагын бер җөй салабыз. Ак җепне тартып алабыз.
Түбәтәйнең аскы кырые каты торсын өчен, барлыкка килгән юл буйлап сүс җебе кертәбез.
Бәрхет белән эчлек арасына каты тукыма урнаштырабыз. Бәрхет ягыннан энәләр белән беркетеп, кырыеннан 0,5 см калдырып тегәбез.
Аскы һәм өске җөйләр арасына 3 см ара калдырып, авыш сызыклар сызабыз һәм ак җеп белән типчеп чыгабыз. З сантиметрны алтыга бүлеп, кара җеп белән юллар ясыйбыз. (Ак җеп өстеннән дә чыгабыз.) Сырлар арасына түбә турысыннан маңгайга таба сүс җепләр кертәбез.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Упкынга төшкәндә – 1 Биш ел буе балага уза алмаган хатынның ирен онытып, үзен генә кайгырткан, мендәргә капланып елаган чаклары күп булды. Узып та күтәрә алмаган ике баласын югалту ачысын да берүзе күтәрде. Аннары беренче кызлары туу шатлыгы ирнең эчеп йөрүен тагын икенче планга күчерде...
-
Әти кайтты Әти кайтты... 22 елдан соң... Киселгән икмәк ябышмый, диләр. Әти булгач, ябыша икән...
-
Упкынга төшкәндә - 2 Кызының чәч араларын иснәп башыннан үпте дә, урамга чыгып китте Айрат. Лапаска керде дә мәчеттә үк тыеп килгән күз яшьләренә ирек биреп рәхәтләнеп елады...
-
Шоу – бар, сәнгать – юк ! Фердинанд СӘЛАХОВның тормыш кагыйдәләре
-
Ни өчен безнең өстәлдә тозлы кәбестә гел булырга тиеш? Рушания ханым Минсәгыйрова: «Безнең өстәлдән тозлы кәбестә беркайчан өзелеп торырга тиеш түгел», – ди. Ни өчен икәнен дә аңлата.
-
22 сентябрь 2023 - 06:18Без имениФердинанд Сэлэхов кебек биек,зур сэхнэлэрдэ жырлый алырлык жырчылар аз шул...Шоу – бар, сәнгать – юк !
-
21 сентябрь 2023 - 21:08Без имениБала мэктэпне яратсын, укытучысын хормэтлэсен очен ин беренче бу балаларнын эти-энилэрен тэрбиялэргэ кирэк эле, мин узем балаларым, оныкларым мэктэптэн кайткач, мин фэлэн укытучыны яратмыйм, бу фэнне курэ алмыйм дип кайткач, ин беренче эш итеп шушы фэнне яратырга, тырышып ойрэнергэ кирэк, менэ шул вакытта укытучынны да яратырсын дидем, дорестэн дэ бутэн бер дэ кайтып зарланмадылар, оегездэ дэ бала каршысында укытучыны тэнкыйтлэмэгез, олыларга карата хормэт тэрбиялэргэ тырышыгыз, нэтижэсе озак коттермэс, балагыз унай якка узгэрер«Сугыш чукмары»
-
21 сентябрь 2023 - 14:58Без имениЭмоциялэрегезне йогэнлэргэ ойрэнегез. Эниегез ботенесен кунеленэ якын ала торган кеше, аны борчымагыз.Әни безне аңламый. Нишләргә?
-
21 сентябрь 2023 - 14:50Без имениУкучыларнын торлесе булган кебек, укутучыларнын да торлесе була шул. Яхшы анлата торган укутучыны нинди генэ укучы булмасын, 45 минут буе, сабыр гына тынлап утырасын. Мин узем дэ шундыйлардан, яхшы укыдым, но кайнар холыклы идем, ботенесен язып тормыйм, но яхшы анлата торган укутучыны сабыр тынлый идем. Яратып укыдым. Сигезеллыктагы укытучылардан мэрхум Шакиров Тимергали абыйны язып узар идем. Анын кебек яхшы укытучы бутэн юк иде шул мэктэбебездэ. Урта мэктэпкэ башка авылга йордек, анда да бик яхшы укутучылар мэрхумэ Роза апа, хэм мэрхум Фатыйх абыйны язып утэм. Беркемгэ бер начар суз эйтмэделэр, беркемне дэ начар сузлэр белэн сукмэделэр, бер укучыдан да баш тартмадылар. Алланын рэхмэтендэ булсыннар. Урыннары жэннэтнен турлэрендэ булсын! Гел яратып искэ алам. Укутучыдан тора куп нэрсэ.«Сугыш чукмары»
-
21 сентябрь 2023 - 14:07Без имениӘлхәмдулилләх, зурлап никах уткәргәнсез, бу әти-әни өстендә. Ә туй, исерек көтуе-кемгә кирәк шул уткәрсен, хәзер купләре үткәрми дә. Шул ук туганнарны тагын чакырасың бит, тик бусы аракы табыны. Гел бер кеше, ничә кат җыярга була, муеннан бурычка батыпНиках акчасы – талаш акчасына әйләнә бугай
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.