Илшат Рәхимбай

Татарстан кинематографы дөньясында яңа исемнәр елдан-ел күбрәк күренә. Сары күзлекле яшь режиссер Илшат Рәхимбайны да күпләр белә булыр. Аның эшләре белән танышкач, егет Татарстан киносы кысаларына гына сыймый, дигән фикер туа. Фильмнарында бөтен дөньяны борчый торган мәсьәләләр хакында сүз кузгата бит.
Диплом эше итеп төшергән «Гастарбайтер» картинасы Казан халыкара мөселман кинофестивалендә күрсәтелде, хәзер дә 15 илдә төрле бәйгеләрдә катнашуын дәвам итә.

Илшат Рәхимбай клиплар төшерүче буларак та танылган. Аның «Син кирәк» дип аталган эше – «Клюф-2011» фестивалендә «Иң яхшы музыкаль яки шигъри фильм» номинациясендә, ә «Хәзер яз» дип аталган тасвир-намәсе «Иң яхшы сценарий» номинациясендә премиягә лаек булды. «Кайда» клибы Бөтенроссия «Селигер фильмы-2011» кинофестивалендә «Иң яхшы оператор», ә һәвәскәрләрнең Казан кинофести-валендә «Иң яхшы клип» номинация-сендә җиңү яулады. «Harmony» клибы халыкара «Алтын бишлек» кинофестивалендә иң яхшысы булып танылды.
Тормыш юлы
1988 елда Балтачта туган. Мәктәпне тәмамлагач, ТДГПУның музыкаль уен кораллары бүлегенә укырга керә. Тик анда өч ел укыгач, бу юлның үзе өчен бик тар булуын аңлап ала. Кинорежиссер һөнәре, чиксез мөмкинлекләр вәгъдә итеп, кызыктырып тора аны. Шулай итеп, язмыш юлы Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетына китерә.
Хәзерге вакытта ул «Күз алдына китер» дигән кыска метражлы нәфис фильм төшерү белән мәшгуль. Ул иҗаты турында яратып сөйләсә, иҗаты исә аның үзе хакында сөйли, аның дөньяны күзаллавын ача. Үзен тәннең тар һәм көчсез кысаларына бикләнгән җан итеп кабул иткән иҗатчының инструменты ул. Шундый бәхетле мәхәббәт кенә чын сәнгать тудыра ала.
«Күз алдына китер»
VII Казан халыкара мөселман кинофестиваленә хәзрәт, гадәттәгечә, православ рухание белән түгел, үзе генә килә. Ул кап-карадан киенгән, тар ак якасы гына күренеп тора. Аны күргәч, Илшатның башында мулла-рухани образы гәүдәләнә. Нәкъ менә шул вакытта режиссерның күңелендә фильм төшерү идеясе дә бөреләнә, тора-бара ул җитди кино буларак үсеп җитә.

Нәрсә турында?
Фильмдагы вакыйгалар ике авылда – татар һәм рус авылларында бара. Шунысы кызык: татар авылындагы вакыйгаларны – татарча, рус авылындагыларын русча төшергәннәр. Рухани атакай – поп кисәк кенә вафат булганнан соң, ике авылга бер дин әһеле – мулла кала. Мулла тәмам аптыраган: үз диненә генә хезмәт итәргәме, әллә күрше рус авылы халкына да ярдәм итәргәме? Алай итсә, авылдашлары нәрсә дияр? Мулла белән попны дин генә түгел, туганлык җепләре дә бәйләп торган икән бит.
Шулай булгач, әлеге фильм дин турында гынамы соң?
Тамашачы белән диалог
Режиссер әйтүенчә, ике авыл, ике дин күпкә зуррак проблемаларны күрсәтү өчен фон гына. Бүгенге җәмгыятьтә глобаль проблемалар болай да җитәрлек бит: дөнья бутала, кешеләр бер-берсен аңламый, бер дәүләт икенчесе белән сугыша. Ни өчен болай соң бу? Нәрсәгә без яшәр өчен бирелгән вакытны нәфрәт һәм җәнҗалга сарыф итәбез? Без кем?
Бу дөньяга ни өчен килгәнбез? Безне бу җиргә кем җибәргән? Яшәүнең мәгънәсе нидә? Бу сораулар һәрберебезнең күңелендә бар, тик аларны бик сирәк кузгатабыз. «Күз алдына китер» фильмы шушы сорауларны игътибар үзәгенә куеп, тамашачыны уйланырга мәҗбүр итә.

Ишарәләр
Илшат Рәхимбай әйтүенчә, фильмны төшерү барышында зур проблемалар тумаган. Ә менә ишарәтләр бөтен җирдә булган. Күз алдына китерегез: төп геройларны уйнаучы актерлар Раушан Шәриф белән Марсель Тимофеев беренче очрашуга бертөрле киемнән килгәннәр. Алдан сөйләшмичә! Төшерү өчен ике кечкенә малай кирәк булгач, Раушан белән Марсель икесе ике малай табып алып килгән, ә алар абыйлы-энеле булып чыккан. Режиссер бу ишарәтләрне: «Димәк, мин дөрес юлдан барам», – дип аңлаган.

Фильмның киләчәге
«Күз алдына китер»нең сценарие Россия күләмендәге берничә дәрәҗәле конкурсның шорт-листына эләккән. Танылган продюсер Александр Шульгин фильмның сопродюсеры булырга ризалашкан. Ул фильмны халыкара Канн кинофестивале кысаларында тәкъдим итәргә ниятли.
Фильм төшерелеп беткән, монтажлыйсы гына калган. Тик монысы иң катлаулы эш – финанс ягын да карарга кирәк. Шуңа күрә хәзер теләктәш кешеләрдән матди ярдәм җыю бара. Максат – чит илгә дә алып чыгарга мөмкин булган сыйфатлы фильм ясау.
Әлеге фильмны төшерү өчен матди чаралар краудфандинг аша биредә җыела.
Диплом эше итеп төшергән «Гастарбайтер» картинасы Казан халыкара мөселман кинофестивалендә күрсәтелде, хәзер дә 15 илдә төрле бәйгеләрдә катнашуын дәвам итә.

Илшат Рәхимбай клиплар төшерүче буларак та танылган. Аның «Син кирәк» дип аталган эше – «Клюф-2011» фестивалендә «Иң яхшы музыкаль яки шигъри фильм» номинациясендә, ә «Хәзер яз» дип аталган тасвир-намәсе «Иң яхшы сценарий» номинациясендә премиягә лаек булды. «Кайда» клибы Бөтенроссия «Селигер фильмы-2011» кинофестивалендә «Иң яхшы оператор», ә һәвәскәрләрнең Казан кинофести-валендә «Иң яхшы клип» номинация-сендә җиңү яулады. «Harmony» клибы халыкара «Алтын бишлек» кинофестивалендә иң яхшысы булып танылды.
Тормыш юлы
1988 елда Балтачта туган. Мәктәпне тәмамлагач, ТДГПУның музыкаль уен кораллары бүлегенә укырга керә. Тик анда өч ел укыгач, бу юлның үзе өчен бик тар булуын аңлап ала. Кинорежиссер һөнәре, чиксез мөмкинлекләр вәгъдә итеп, кызыктырып тора аны. Шулай итеп, язмыш юлы Казан дәүләт мәдәният һәм сәнгать университетына китерә.
Хәзерге вакытта ул «Күз алдына китер» дигән кыска метражлы нәфис фильм төшерү белән мәшгуль. Ул иҗаты турында яратып сөйләсә, иҗаты исә аның үзе хакында сөйли, аның дөньяны күзаллавын ача. Үзен тәннең тар һәм көчсез кысаларына бикләнгән җан итеп кабул иткән иҗатчының инструменты ул. Шундый бәхетле мәхәббәт кенә чын сәнгать тудыра ала.
«Күз алдына китер»
VII Казан халыкара мөселман кинофестиваленә хәзрәт, гадәттәгечә, православ рухание белән түгел, үзе генә килә. Ул кап-карадан киенгән, тар ак якасы гына күренеп тора. Аны күргәч, Илшатның башында мулла-рухани образы гәүдәләнә. Нәкъ менә шул вакытта режиссерның күңелендә фильм төшерү идеясе дә бөреләнә, тора-бара ул җитди кино буларак үсеп җитә.

Нәрсә турында?
Фильмдагы вакыйгалар ике авылда – татар һәм рус авылларында бара. Шунысы кызык: татар авылындагы вакыйгаларны – татарча, рус авылындагыларын русча төшергәннәр. Рухани атакай – поп кисәк кенә вафат булганнан соң, ике авылга бер дин әһеле – мулла кала. Мулла тәмам аптыраган: үз диненә генә хезмәт итәргәме, әллә күрше рус авылы халкына да ярдәм итәргәме? Алай итсә, авылдашлары нәрсә дияр? Мулла белән попны дин генә түгел, туганлык җепләре дә бәйләп торган икән бит.
Шулай булгач, әлеге фильм дин турында гынамы соң?
Тамашачы белән диалог
Режиссер әйтүенчә, ике авыл, ике дин күпкә зуррак проблемаларны күрсәтү өчен фон гына. Бүгенге җәмгыятьтә глобаль проблемалар болай да җитәрлек бит: дөнья бутала, кешеләр бер-берсен аңламый, бер дәүләт икенчесе белән сугыша. Ни өчен болай соң бу? Нәрсәгә без яшәр өчен бирелгән вакытны нәфрәт һәм җәнҗалга сарыф итәбез? Без кем?
Бу дөньяга ни өчен килгәнбез? Безне бу җиргә кем җибәргән? Яшәүнең мәгънәсе нидә? Бу сораулар һәрберебезнең күңелендә бар, тик аларны бик сирәк кузгатабыз. «Күз алдына китер» фильмы шушы сорауларны игътибар үзәгенә куеп, тамашачыны уйланырга мәҗбүр итә.

Ишарәләр
Илшат Рәхимбай әйтүенчә, фильмны төшерү барышында зур проблемалар тумаган. Ә менә ишарәтләр бөтен җирдә булган. Күз алдына китерегез: төп геройларны уйнаучы актерлар Раушан Шәриф белән Марсель Тимофеев беренче очрашуга бертөрле киемнән килгәннәр. Алдан сөйләшмичә! Төшерү өчен ике кечкенә малай кирәк булгач, Раушан белән Марсель икесе ике малай табып алып килгән, ә алар абыйлы-энеле булып чыккан. Режиссер бу ишарәтләрне: «Димәк, мин дөрес юлдан барам», – дип аңлаган.

Фильмның киләчәге
«Күз алдына китер»нең сценарие Россия күләмендәге берничә дәрәҗәле конкурсның шорт-листына эләккән. Танылган продюсер Александр Шульгин фильмның сопродюсеры булырга ризалашкан. Ул фильмны халыкара Канн кинофестивале кысаларында тәкъдим итәргә ниятли.
Фильм төшерелеп беткән, монтажлыйсы гына калган. Тик монысы иң катлаулы эш – финанс ягын да карарга кирәк. Шуңа күрә хәзер теләктәш кешеләрдән матди ярдәм җыю бара. Максат – чит илгә дә алып чыгарга мөмкин булган сыйфатлы фильм ясау.
Әлеге фильмны төшерү өчен матди чаралар краудфандинг аша биредә җыела.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Кар патшабикәсе Билгеләнгән вакытта кафеда иде инде кыз. Ишекне ачып керде дә, ярым буш залга күз йөртеп, үзенә кирәкле кешене эзләде. Гомерендә беренче күрүе булса да, ул аны әллә каян таныды. «Снежная королева!» – дигән уй сызылып үтте кабат. Ханбикәләрдәй затлы иде ханым.
-
Тапшырылмаган имтихан Без еш кына: «Күргәннәрдән китап язырлык, кино төшерерлек», – дибез. Беркемнең дә язмышы ал да гөл түгел. Тик кайберәүләр, аның кире якларын оста итеп яшерә,
-
Карындашым – көндәшем Язын чәчәк аткан алмагачның чәчәкләре ап-ак, бик матур. Ләкин нигә соң алмаларының тәме бертөрле түгел? Берсе баллы, ә икенчесе, карар күзгә матур булса да, эчендә – корт.
-
Гомернең ике яры Бездә бүген – дебют! Гөлнур Сафиуллинаның дебюты! Ниһаять!.. Аның хикәяләр яза башлавын бик көткән идек без. Хәер, Гөлнурның журналист язмалары ук чын хикәя итеп кабул ителә: йә елмаеп, йә күз яшьләрен тыярга тырышып укыйсың... Ә геройлары үзенә охшаган: тыйнак, акыллы, сизгер күңелле, серле... Кечкенә генә бер сүзе, карашы, хәрәкәте белән дөньяларны үзгәртә, гап-гади тормышны ямьгә төрә белгән... Менә шулай! Хикәяләрендә – фәлсәфә, хисләр, сизгер хатын-кыз йөрәге, тагын әллә ниләр – кыскасы, өр-яңа халәт!
Соңгы комментарийлар
-
2 март 2021 - 22:12Без имениГомер ул бер генэ, Килми ул гел генэ. Син анын, кадерен бел генэ.! Марат С.Н.Карындашым – көндәшем
-
2 март 2021 - 20:39Без имениДеградациянең аргы ягы.Ир күрдем дип балаларыңны ничек эт көненә төшерергә мөмкин. Кире кайтарып булса...
-
2 март 2021 - 21:14Без имениИ бала китапларга язар лык.нилэр кылдынн?!? БИК яшьсен,...Ришат Төхвәтуллин турында китап чыгачак
-
2 март 2021 - 12:28Без имениИкесенең дә беренче никахлары булган ир белән хатын гына кавыша диләр шул ахирәт дөньясында.Вәгъдә йөзеге
-
2 март 2021 - 15:10Без имениӘйе, шөкер, Рәисә исән-сау. Карап торырга бер дә көчлегә охшамаган ул... Әмма тормышта аңа бик күп сынаулар узарга туры килә... Уза ул аларны... Лаеклы уза... Сабыр, көчле, тәвәккәл ул бүген дә...Буран эчләрендә буран
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.