Бездә - шулай, ә Италиядә?

Күпләрнең ишеткәне бардыр – Италиядә балалар культы киң колач алган. Ял көннәрендә гаилә белән өстәл артында җыелышу, җомгаларын гаилә белән ресторанга чыгу – Италия гаиләләре өчен гадәти күренеш.
Италия гаиләсе – ул әти-әни һәм балалар дигән сүз түгел әле. Гаилә кимендә өч буынны үз эченә ала. Бәбәйләрдән алып, туксан яшьлек әби-бабайлар – менә ул Италия гаиләсе! Ягъни, итальяннар гаиләсенә кичке ашка барсагыз, өстәл артында 10-15 кеше күрергә әзер булыгыз.
Әлбәттә, һәр гаиләнең йолдызлары – балалар. Аларга табыналар дисәм дә, ялгышмам. Бала тууга, аны әти-әнисе генә түгел, ә бәлки бөтен якын туганнары кайгыртып торачак (минимум ун кеше). Балага бөтен үсеш чорында (ә бу илле яшенә кадәр сузыларга мөмкин!) гаиләсе булышып торачак – ашатып-киендереп дигәндәй, киңәш, акча белән ярдәм итеп, бүләкләр биреп...
Балалар ярату һәм кайгырту эчендә үсә. Итальяннар шулай уйлый: балалар сүгү һәм кыйнау өчен түгел, ярату өчен яралган. Ничә мәртәбә күрдем: сабый үзен бик начар тотса да, аны ачуланмыйлар, ә киресенчә, үбәләр, аның никадәр дә татлы итеп киреләнүенә сокланалар.
Шуны әйтергә тиешмен, Италиядә ташландык балалар йортлары юк Бөтенләй. Балаларны ташлап китмиләр монда. Ә инде ятим балалар шулай да була калса, аларны үзләренә алырга теләгән гаиләләрдән берничә еллык бик озын чират монда.
«Күк телефон» дигән гыйбарә бар. Әлеге хезмәткә теләсә нинди бала әти-әнисеннән зарланып шалтарата ала. Әлеге хезмәт бик яхшы эшли. Әти-әниләр белеп тора – балалары аларга үпкә белдереп шалтыратса, тикшерегә дип шундук килеп җитәчәкләр.
Италиягә килүгә балаларның тәрбиясезлеген күреп, исем китте. Аннары күнегелде. Гаҗәп, әмма почмакка бастырылмаган, ачуланылмаган балалардан тәрбияле, гаиләсен, аеруча әниләрен, үлеп яратучы кешеләр үсеп җитә.
Шулай булып чыга - башта балага табыналар, ә аннары ул үзенең гаиләсенә табына. Нәкъ шул сәбәпледер инде, алар бик тату да.
Медицина һәм мәгариф системасында да безнекеләр белән нык аермалар бар. Италия медицинасы эффективлыгы буенча дөньяда өченче урында тора (АКШ – 44 нче, Россия – соңгы урында).
Табибларның төп принцибы – артык дәваламаска. Монда алар табигый процесс яклы.
Мисал өчен, баланы ярдырып алу – гайре табигый нәрсә, аны бик катлаулы очракларда гына кулланалар. Балаларга прививкаларны да бик аз ясыйлар. Италиядә беренче тапкыр педиатрга килгәндә, безнең прививкалар кәгазен күргәч,ул: «Сез нинди коточкыч зонадан килдегез соң?!» – дип аптырап куйды.
Аптекада парацетамолдан һәм үлән төнәтмәләреннән дә җитдирәк дарулар юк. Калганын рецепт белән генә алып була. Баштарак Казаннан алган дарулар эчтек – тамчы, шәм, сироплар... Ә аннары... аннары аңладык, температура менгәндә парацетамол да бик җиткән икән. Чынында вирус саф һавада үзеннән-үзе бетә.
Мәгариф системасы да Россиянекеннән нык аерыла. Бала тугач та, декрет өч ай гына түләнә, аннары йә акчасыз өйдә утырасың, йә бала караучы яллап, эшкә чыгасың. Яследә тәрбиячеләр сабыйларны шешәдән дә ашаталар, күтәреп тә йөриләр, кирәксә, дәвалыйлар да. Биредә төркемнәр кече, урта, олы яшьтәге балаларга бүленми. Барысы да бергә әвәрә килеп үсә: кечеләре – олыларга карап тәрбияләнә, олылары тәрбиячеләргә кечеләрне карарга ярдәм итеп, җаваплылыкка өйрәнә.
Италиядәге балалар бакчасында иҗатка безнекенә караганда урын күбрәк дип әйтер идем. Мәктәпкә дә монда 5 яшьтә баралар. Беренче сыйныф укучылары укырга-язырга тиеш дигән шарт юк, балалар уйнап укыйлар.
Белем бирү программасы Россиядәгедән җиңелрәк. Безнең әти-әниләр моңа канәгать булмыйча, атнага бер мәртәбә Россия консуллыгы хезмәттәшлеге ярдәмендә ачылган рус мәктәпләренә дә йөртәләр – анда рус программасына нигезләнеп укыталар.
Биредә берничә ел торуга, туган телең, хәтта рус теле дә, онытыла бара. Кемдер бу телләрдә сөйләшергә хәтта ояла ук! Кемдер киресенчә, балаларын рус театрларына йөртергә тырыша. Без исә өйдә русча да, татарча да сөйләшәбез.
Италиядә татарлар бик аз. Без 1,3 миллион кешелек шәһәрдә яшибез. Рус теллеләрнең барысын да беләм. Татарлар исә 10 гына кеше. Шул ун бөртек кеше үзара араларны өзмибез – җыелышып, татар милли ризыклары пешерәбез, туган телебездә сөйләшәбез.
Иң мөһиме, үзеңнең каян килгәнеңне, кем булганыңны онытмыйча, яңа илнең мөмкинлекләреннән файдалана белү.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Кар патшабикәсе Билгеләнгән вакытта кафеда иде инде кыз. Ишекне ачып керде дә, ярым буш залга күз йөртеп, үзенә кирәкле кешене эзләде. Гомерендә беренче күрүе булса да, ул аны әллә каян таныды. «Снежная королева!» – дигән уй сызылып үтте кабат. Ханбикәләрдәй затлы иде ханым.
-
Тапшырылмаган имтихан Без еш кына: «Күргәннәрдән китап язырлык, кино төшерерлек», – дибез. Беркемнең дә язмышы ал да гөл түгел. Тик кайберәүләр, аның кире якларын оста итеп яшерә,
-
Гомернең ике яры Бездә бүген – дебют! Гөлнур Сафиуллинаның дебюты! Ниһаять!.. Аның хикәяләр яза башлавын бик көткән идек без. Хәер, Гөлнурның журналист язмалары ук чын хикәя итеп кабул ителә: йә елмаеп, йә күз яшьләрен тыярга тырышып укыйсың... Ә геройлары үзенә охшаган: тыйнак, акыллы, сизгер күңелле, серле... Кечкенә генә бер сүзе, карашы, хәрәкәте белән дөньяларны үзгәртә, гап-гади тормышны ямьгә төрә белгән... Менә шулай! Хикәяләрендә – фәлсәфә, хисләр, сизгер хатын-кыз йөрәге, тагын әллә ниләр – кыскасы, өр-яңа халәт!
-
Карындашым – көндәшем Язын чәчәк аткан алмагачның чәчәкләре ап-ак, бик матур. Ләкин нигә соң алмаларының тәме бертөрле түгел? Берсе баллы, ә икенчесе, карар күзгә матур булса да, эчендә – корт.
-
5 март 2021 - 19:29Без имениБалага 40 конда юк,азырак саклау карактер улГүзәл Уразова сабые белән хастаханәдә
-
5 март 2021 - 20:03Без имениКуз тиядер тугач та фотасын куя башлыйлар бит 40 консез чит кешегэ курсэтмилэр иде бит элекГүзәл Уразова сабые белән хастаханәдә
-
5 март 2021 - 21:25Без имениНинди генә җуләрлекләр эшләми адәм баласы.Җиңгәм: «Чибәр ирләр уртак булалар», – диде...
-
5 март 2021 - 10:20Без имениМинем кызым да кияүнең беренче хатыны 2 яшьтә ташлап киткәнбаласын тәрбияли (икенче баласын икенче иренә ташлап китте). Ташлап китсә дә интернет челтәрендәге сайтларда "Минем өчен иң кадерле кешеләрем -улларым. Алар өчен генә яшим",-дип яза. Ә үзе бер ирдән икенче иргә йөри. Менә шундый тормыш.Әллә?!
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.