Бишек җыры 

Аллаһу, Аллаһу, кәҗәләрне талга ку, 

Кәҗә талны кимерсен, кызым йоклап симерсен... 

Минем бишек җырым шундый иде. Үземне хәтерли башлаганнан бирле дәү әни мине зур йомшак мендәргә сала да, тыныч кына шул көйне көйли башлый. Йоклап китәр алдыннан күз алдымда һаман берүк күренеш тасвирлана: купкан рәшәткәләрне аралый-аралый кизләү өстенә бер көтү кәҗәләр кереп бара. Керә баралар, яшькелт тал чыбыкларын чәйни дә башлыйлар, ә мин ятам, ятам, йокыга китә башлыйм һәм тазарам, тазарам, тазарам... 

Сеңлем тугач, дәү әни инде аягын алга таба сузып утыра да, аяк өстенә зур мендәр, мендәр өстенә кечкенә Гүзәлне сала һәм җырларга керешә: 

Аллаһу, Аллаһу, кәҗәләрне талга ку... 

Курчаклар да шулай йоклады безнең, башка уенчыклар да. Инде үзем әни булырга җыенгач, бишек җырларының яшь балалар өчен мөһимлеге турында күп ишеттем. Иремә дә аңлаттым. 

Бишек җырлары аша ана белән баланың рухи дөньясы якыная, уртак бер самимилек барлыкка килә. Әнинең ягымлы тавышы сабыйга уңай тәэсир итә, тынычландыра. Әниләрдән, әбиләрдән ишетеп үскән җырлар онытылмый. Бала күңеленә шулай итеп әни назы, туган тел сеңә... Әлбәттә, бүгенге заман балаларын бишек җырлары белән тәрбияләмиләр, бу – искелек диючеләр дә булыр. Әмма халык җырлары, табышмаклар, әкиятләр, такмаклар, җырлы-биюле уеннар халкыбызның гомерлек тәрбия чарасы ул. Мин шулай уйлыйм. 

Китаплардан берничә бишек җырын язып алдык та, кичен һава суларга чыккач туачак сабыебызга икәүләп  шул җырларны җырлап йөрү гадәтен керттек. 

...Бала тудыру йортына мин иртәрәк кердем. Җәйнең иң кызу көннәре иде. Палатада берүзем генә. Эссе! Тәрәзәне төнгә ачык калдырам. Бервакыт җан ачысы белән өзгәләнеп кычкырган тавышка уянып киттем. Күрше корпустан ишетелә иде бу тавыш. Тизрәк барып тәрәзәне яптым. Күңелгә курку иңде. Йоклап булмый. Минем тулгак ачылары ничек узар? Мин дә шулай башкаларны куркытырлык итеп кычкырырмынмы икән?.. Йә Аллам... Таңга кадәр күзгә йокы кермәде. Өйдән алып килгән блокнот белән ручканы тартып чыгардым. Нидер язып тынычланасы иде. Бераз уйланып утырганнан соң, дәү әнинең «Аллаһу»ы искә төште. Бераз көйләп утырганнан соң, туачак кызыма багышланган җыр сүзләре языла башлады... Сәгать ярым вакыт уздымы икән, үзебезнең бишек җыры барлыкка килде. 

Аллага шөкер, исән-сау туды кызым. Палатада ике әни, бергәләп, бала мәшәкатьләре белән яши башладык. Ими каптырырга өйрәнәбез, бергәләп елыйбыз, шатланабыз. Андый чакта серләр уртак була, бөтен тормыш вакыйгаларын барлап чыгабыз. Кызымны ашатам да, «Аллаһу» көенә кызыма багышланган җырны җыйрлыйм. Бу җырны ишетүгә нарасыем тынычлана, мес-мес итеп йоклап та китә. Шатлыгым арта, очып кына йөрисе килә андый чакта! Менә күршем Алсуның малае гына тынгысыз. Баштарак минем бишек җырыма битараф иде Алсу, әллә ишетә, әллә юк. Сизәм, бервакыт үрсәләнеп елаган малаена карап, ул да сүзсез генә нидер көйләргә тырыша. Тырыша, тырыша, эзгә төшә алмый... Яшь әнигә кечкенә чагында бишек җыры җырламаганнар иде бугай... Тәмам изаланып бетте Алсу. Баласын күтәреп коридорга чыгып китте... 

...Төнлә, бала елавыннан түгел, Алсуның җырлавыннан уянып киттем. Улына карап, «Туган тел»не  җырлап утыра иде ул... 

 

Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз


Ошый
Поделиться:
Комментарийлар (6)
Cимвол калды:
  • 3 сентябрь 2021 - 13:02
    Без имени
    Минеке башкачарак иде: Элликү бэлликү Кэҗэлэрне талга ку. Кэҗэ талны ашасын, Улым йоклый башласын. Тагын мондый: Ээ ээ ээ итэ Улым йокыга китэ, Улым йокыга китмэсэ Аюлар алып китэ.
  • 3 сентябрь 2021 - 12:54
    Без имени
    Аллаһыу, аллаһыу, Кәзәләрҙе тауға ҡыу. Тауҙан ҡайтһа, һыуға ҡыу, Һыуҙан ҡайтһа, һуй ҙа ҡуй)).
  • 16 декабрь 2020 - 15:13
    Без имени
    Мин Мәк чәчәген өздем ялгыш кына җырладым
  • 30 март 2020 - 08:01
    Без имени
    Бишек жыры итеп барлык монлы койлэрне дэ койли идем. Колhу алланы да, элхэмне дэ. Бала гына тугел, узем дэ тынычлана идем!
  • 10 сентябрь 2019 - 20:26
    Без имени
    Кәҗәләр турында җырны мин иремнән ишеттем. Әби миңа шулай дип җырлаган ди ул. Симерү турында бераз кәмит булса да, без аны балаларга җырлыйбыз. Ә үзем ике балама да "Бер кыз бала җыр чыгарган"ны җырладым. Көй белмәсәм дә, колагыма аю баскан булса да җырлыйм. Иң матур бишек җыры - ул әниең җырлаган җыр дип саныйм. Ноталарга туры килмәсә дә.
  • 9 сентябрь 2019 - 16:31
    Без имени
    Кызлар! Сезнең дә яратып җырлый торган бишек җырларыгыз бардыр. Языгыз әле!
Шушы ук темага
Хәзер укыйлар
  • «Бу сезнең кызыгыз...» Бала таба алмаячагы хакында Кәдрия Азатка туйга кадәр үк әйтте. Егет  булачак хатынына шуның кадәр гашыйк иде, кул гына селтәде.  – Аптырама, – дип кочаклап алды ул сөеклесен. – Елак балаларсыз икебезгә генә бик рәхәт булачак. Бик теләсәк, табиблар могҗиза ясамый калмас. Аннан соң гаилә баласыз  да була ала бит.
    5200
    0
    53
  • Син генә кирәк Гади ситса күлмәкле кызның ишек төбендә арзанлы гына туфлиләрен салуын күреп, йөзен чытты булачак кайнана. «Авыл гыйбады!» – башына килгән беренче уе шул булды. Алай да улы хакына күңелдәгесен сиздермәде. Әле өйләнеп, түргә алып кайтып утыртмаган, йөреп туяр да, ташлар...
    4911
    1
    49
  • Ходай биргән күршеләрем 2 Авыр тормыштан, акчасызлыктан  зарланып йөргән әбине танып та булмый хәзер: җыерчыклы йөзләре нурланып китте, иелгән башы турайды, әйтерсең 20 елга яшәрде: эскәмиядә төзелешеп утырган хатыннар янында тукталып та тормый,  җәхәт кенә узып китү ягын карый...
    2676
    0
    32
  • Авыл малае Бәкер шифаханәсенә юллама бирделәр Нәфисәгә. Эш урыныннан. Аны, инде унбиш елга якын шул бер урында эшләүче сазаган кызны, кемдер исенә төшерер, «аңа да ял кирәк, аңа бирик...» дип искәртер дип башына да китермәгән иде. Иң кирәк җирдә иң кирәкле сүзне кем кемгә әйткәнен төпченеп тормыйча гына юлга кузгалды ул
    3750
    1
    31
  • Өч монолог Нурания конвертны ачты, Илдарына хатны тиз генә укып бирергә иде исәбе, тик әллә кайдан ниндидер кайнар агым, кинәт тынын буып, бөтен күкрәген умырып тотты...
    6293
    2
    29
Реклама
Соңгы комментарийлар
  • 1 июнь 2023 - 11:43
    Без имени
    Ния бестолковый килен булсын, анлавымча килен белэн кайнана Алама яшэмэгэн.
    Әйтелми калган рәхмәт
  • 1 июнь 2023 - 11:18
    Без имени
    Сабабызнын горурлыгы, йозек кашы ул Голсинэ ханым♥️ Исэн-сау булсын, йоргэн юллары ун булсын🙏
    Китап акылны тәрбияли
  • 31 май 2023 - 15:07
    Без имени
    Точно шундый эчтэлекле кино караган идем,исемен хэтерлэмим,бер нэрсэ дэ узгэрмэгэн.
    Бәхетле очрак-3
  • 23 май 2023 - 17:50
    Без имени
    Нэкъ минем килен!
    «Мәхәббәт» корбаннары
  • 22 май 2023 - 10:24
    Без имени
    Первый раз попробовала такое блюдо у подруги, она татарочка. Правда, она мешала гороховую муку пополам с пшеничной.Так понравилось, что теперь сама его готовлю. Проблема только в том, что гороховую муку не везде продают. Но я ее теперь в интернет- магазине заказываю.
    Суп с чумаром из гороховой муки (клецки по-татарски)
Реклама
Уфада матурлык һәм уңганлык конкурсы узды
«Балалы Солянка» балалар музыкаль премиясе
«Татар гаиләсе / килен-кайнана» бәйгесе җиңүчеләрен котлау тантанасы
«Татар мамык шәле» бренды нәрсә ул?
«Татар гаиләсе / үрнәк алыгыз»
«Азат хатын» күргәзмәсе – Кабан күле буенда
«Сөембикә»нең яңа саны һәм... балчык
Әлфия Миңнуллина: «Әни Казанга яланаяклы кыз булып килгән иде, яланаяк мәңгелеккә китеп бара...»
Фарфор буенча рәссам Римма Газалиеваның шәхси күргәзмәсе
Укучыга таба яңа адым: «Сөембикә»нең февраль санын тәкъдим иттек