Бөек Болгар турында инглиз телендә китап чыкты

ЮНЕСКО исемлегенә кертелгән тарихи Болгар җире бүгенге көндә 3 процентка гына өйрәнелгән. Әмма бу кадәрлесе дә Болгарның Идел буенда, дөньяда тоткан урыны турында күзалларга тулы мөмкинлек бирә.

«GREAT BOLGAR» («Бөек Болгар») дигән инглиз телендә дөнья күргән китап тәкъдир ителде. Сыйфатлы кәгазъдә, 400 дән артык битле басманың тиражы 1 мең данә. Ул үз эченә дүрт меңгә якын иллюстратив материал сыйдырган. Биредә төрле төбәкләрдән егермеләп галимнең фәнни хезмәтләре урын ала. Археолог, тарихчылардан тыш, сәнгать белгечләренең, арабыздан инде китеп барган фән кешеләренең дә мәкаләләре дә бар. «GREAT BOLGAR» китабына 1987 елларда ук әзерләнгән фәнни хезмәтләрене дә очратырга мөмкин. Китап ике елга якын әзерләнгән, аның бюджеты 3 млн сум.

Биредә Болгар музей тыюлыгындагы үткәрелгән археологик эзләнүләр нәтиҗәсендә табылган материаллар һәм Болгар цивилизациясенә багышланган  музейдагы экспонатлар кертелгән. Сәнгать, Милли музейлардан, да шулай ук башка ядкарханәләрдән материаллар урнаштырылган. Болгар каласының төзелеш тарихыннан алып бүгенгесенә кадәр мәгълүмат тупланган.

Ни өчен инглиз телендә генә дигән урынлы сорау туарга мөмкин. Болгар тарихын чагылдырган китапның рус телендәге варианты моннан бер ел элек дөнья күргән иде. Ә инде инглиз телендә бастырылуы исә укучылар аудиториясенең киңрәк колачларга дигән максаттан эшләнелгән. Әлеге яңа басма чит ил университетларына, тарих институтларына һәм китапханәләргә таратылачак. Инглиз телле галимнәр, кызыксынучылар өчен Болгар турында менә дигән белешмәлек, диде проект авторлары.

– Чит илләрдә Болгар турында белүчеләр бик аз. ИКОМОС һәм башка оешма вәкилләре, коллегалар белән очрашканда мин моңа инандым. Еш кына Дунай буе Болгары белән дә бутыйлар... Нәкъ менә шуның өчен дә хезмәтләребезне инглиз телендә күрсәтү мөһим дә. Бүген Болгар халыкара оешмага Россиядән бердәнбер археологик объект буларак тәкъдим ителгән, - шәһәр төзелеше һәм архитектура һәйкәлләрен саклау буенча ЮНЕСКО кафедрасының Идел буе бүлеге җитәкчесе Рафаэль Вәлиев.

«GREAT BOLGAR» (Бөек Болгар) китабы кебек хезмәтләр Россиядә бармак белән генә санарлык. Басманың дөньяга аваз салуын җәмәгатьчелек зур вакыйгага тиңләде. Аның белән чит илләрдә гомер итүче милләттәшләребез дә кызыксынуын белдерә.

А.Халиков исемендәге археология институты директоры Айрат Ситдыйков ышандырганча, китапны татар телендә дә әзерлиячәкләр. «Финанс мәсьәләләренә килгәндә, безне аңлау бар. Якын киләчәктә өметләребез акланыр, дип ышанабыз. Инглиз телендә чыккан китап 2014 елда махсус ЮНЕСКОга керер өчен эшләнгәненнән әтрафлырак килеп чыкты. Биредә  бик күп яңа мәгълүматлар да керә алды. Ә инде татарча әзерләгәндә, ул тагын да тулырак булыр, дип ышанабыз», - диде Айрат әфәнде.

Тикшерелгән өч процент җирнең дә материаллары әлегә кадәр әле тулаем аңлатылып бетмәгән. Галимнәребез җыелган материалларны җентекләп өйрәнәсе барлыгын да белдерә. Казу эшләрен генә алып бару Болгар серләрен ачмый... Ә Болгар томлыкларына килгәндә, хәзерге вакытта 6, 7 томнары әзерләнә. Моннан тыш 8,9 томнар да булачак, әмма алар фәнни телдә һәм археологик терминнар кулланып языла.

«GREAT BOLGAR» китабының тулы вариантын Интернет киңлекләренә дә урнаштырырга исәпләп торалар. Якын киләчәктә Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы сайты, Болгар музей-тыюлыгы һәм башка сайтларда аның теләсә кем кереп таныша алачак.

сылтама: http://intertat.ru/tt/society-tt/item/45883-b%D3%A9ek-bolgar-turyinda-ingliz-telend%D3%99-kitap-chyiktyi.html

Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз


Ошый
Поделиться:
Комментарийлар (0)
Cимвол калды:
Хәзер укыйлар
  • Дус кызымның ире икенче хатын алган  Дус кызыма шулчак әллә нәрсә булды, мышык-мышык елап җибәрде, керфекләренә яккан тушь җебеп, алсу бите буйлап акты. Мин Гөлчәчәкне тынычландырырдай кирәкле сүзләр таба алмадым, ни өчен сорау биргәнемә дә үкендем...
    7553
    1
    52
  • Хата Тормышта бер генә кеше дә хаталардан хали түгел. Без ясаган хаталар бер-берсеннән зурлыгы йә кечкенәлеге белән генә аерыладыр. Кечкенәләре шунда ук онытыладыр. Ә зурраклары, язмышыңны башка сукмактан алып кереп киткәннәре... Алары башка шул. Алары сине гомер буе озата бара...
    5090
    0
    35
  • Ләкләкләр Яз җиткән саен ләкләкләр кайтуын өзелеп көтә башлыйм. Бу кошлар кайткач җиһанга яңа тормыш иңә кебек. Мин өчен бик кадерле алар. Аларга кагылышлы үз тарихым бар. 
    1946
    0
    21
  • «Кичер мине, әни!» Ә менә бу – ул керәсе йорт, анда аны әнисе көтә. Унбиш ел көтә инде... Кичке эңгер-меңгер. Кәүсәриянең күзе ирексездән ике якты тәрәзәгә төште. Аларның берсендә бөкрәйгән хатын-кыз шәүләсе күренде. «Йә Хода! Ничек картайган!» Кызганудан Кәүсәриянең йөрәге чәнчеп алды...
    3827
    1
    20
Реклама
Соңгы комментарийлар
  • 23 март 2023 - 11:56
    Без имени
    Башта ул үзе генә булганда аңа игътибар күп булган, аннан сез кияүгә чыккансыз, игътибар кими төшкән, бала туган, тагын ныграк кимегән, аңа гына карап тору беткән. Ул бала гына икәнен онытып җибәргәнсез. Сезгә ул инде зур, үчтекиләргә кирәк түгел дип саный башлагансыз. Ә ул балада әкренләп әнә шул көнләшү дә, үпкәләү дә, үртәлү дә барлыкка килгән. Белмим, бу хәлне төзәтә алырсызмы.
    Ничек дуслаштырыйм?
  • 22 март 2023 - 10:47
    Без имени
    «Улымны узем генэ устердем» дигэн суздэн сон ук барысы да анлашылды. Киленне яратмавыгыз хэр суздэн «кычкырып» тора. Вот и гаеп эзлисез
    Оныгым минеке түгел...
  • 22 март 2023 - 09:46
    Без имени
    Менэ бу ирне жэллэп язгансыз, кешенен гаилэ тормышын белмичэ язып булмый бит, юньле ирдэн хатын китми, малаен курергэ тилмереп артыннан чабып йоргэнче, гаилэ бн яшэгэндэ кадерлэрен белеп яшэргэ булган дип тэ уйлап була, остендэге киемен утюклап кию кимэу кешенен узеннэн тора, аяксыз, кулсыз кеше тугел бит ул, утюклап кисен, хатын- кыз эш аты тугел бит ул, баласын карарга вакыты тисэ бик яхшы, ир- ат бала чага тугел, гаилэ коргач ул узе йорттагы ботен кеше очен жаваплы булырга тиеш, хатын жилкэсенэ менеп утырырга тиеш тугел!!
    Бер очрашу
  • 22 март 2023 - 14:07
    Без имени
    Улыгыз баланы яраткач, кысылмагыз. Безкапчыкта ятмый конечно. Ноикенче яктан, кешелэрбит детдомнан да алып устерэ
    Оныгым минеке түгел...
  • 23 март 2023 - 16:39
    Без имени
    Бу язманы бик дулкынланып,тетрэнеп укыдым,Аннан коментарийларны да укып чыктым,торле фикерлэр эйтелгэн,хэрберсе дэ дорестер дип уйлыйм.Куренекле шэхеслэрнен тормышын гади халык белми,курми бит,барысы да ал да гол кебек.Баксан, алай тугел икэн...Боек шэхеслэр бераз эгоистрак булалар шикелле,аларга кубрэк игьтибар кирэк,шуна курэ аларнын гаилэ тормышлары да ,яшэу рэвешлэре дэ бераз узгэрэк,ягьни каршылыклы,ямьсезлеклэр белэн чуарлана.Икенчедэн боек шэхес булыр очен узенне танытыр очен ботен гомеренне шул идеяга юнэлтергэ кирэк.Э ботенесенэ дэ житешер очен бик кочле рух,батырлык кирэктер дип саныйм мин.Андыйлар да бар сэнгать кешелэре арасында.Э шулай да Галимэ апаны актриса буларак бик яраттым,рольлэрен бик оста уйный иде.Э тормышына килгэндэ,нишлисен,беребез дэ эулия тугел,хэрбер кешенен дэ русча эйтмешли свои скелеты в шкафу
    Чибәрлек – матур кешенең сыңар канаты! 
Реклама
«Балалы Солянка» балалар музыкаль премиясе
«Татар гаиләсе / килен-кайнана» бәйгесе җиңүчеләрен котлау тантанасы
«Татар мамык шәле» бренды нәрсә ул?
«Татар гаиләсе / үрнәк алыгыз»
«Азат хатын» күргәзмәсе – Кабан күле буенда
«Сөембикә»нең яңа саны һәм... балчык
Әлфия Миңнуллина: «Әни Казанга яланаяклы кыз булып килгән иде, яланаяк мәңгелеккә китеп бара...»
Фарфор буенча рәссам Римма Газалиеваның шәхси күргәзмәсе
Укучыга таба яңа адым: «Сөембикә»нең февраль санын тәкъдим иттек 
Венера Ганиеваның ире, тавыш режиссеры Камил Фәйзрахмановны соңгы юлга озату