Яшьлек хаталары. № 8.

Башы: http://www.syuyumbike.ru/yashaesh/otkrovenie/?id=6551
Мин биредә булган комментарийларны укып, язмамны кыскартырга булдым, барлык хәлләрне дә сөйләп бетермим. Югыйсә, мин бик бозык кыз булып чыгам. Сөйләргә теләгәнемнең ахырын гына тәкъдим итәм.
Зәринә хәл-әхвәл сорашып тормады. Әйтәсен ярып салды:
- Ну, нәрсә эшләргә уйлыйсың? Теге Әлмәт кызы турында ишеткәнсеңдер.
- Дөрес түгелдер, име? Гаепле булмаса, җибәрмәсләр иде.
- Син Фәнилнең туганнары кем икәнен белмәгәнсең икән. Ә мин белдең дип уйладым. Бөтен кеше белә, бөтен кеше шүрли…
- Теге кыз үзе риза булгандыр, ә аннары акча аларга теләгәндер аннан?
- Әһә! Ә аннары барып асылынганмы?
- Фәнил бирмәгән дә, барып үзенә кул салгандыр…
- Фәнилең фәрештә дип уйлыйсыңмы? Син аңа бирдеңме?
Мин югалып калдым, әмма Зәринәнең шундый гади генә, оялмыйча сөйләшә икән, мин дә сер бирмәскә булдым:
- Юк. Бирмәдем.
- Мин дә шулай уйладым. Ул сиңа тимәде дә. Артык кыйланмагандыр. Куркытып, аягыңны да ермагандыр. Таләп тә итмәгәндер. Уйнаган гынадыр. Синең белән мәхәббәт аңлашканда күрше авыл Алисәсе белән тәгәрәгән. Алисә үзе сөйләде, без троюродныйлар аның белән.
- Син нигә миңа боларны әле генә сөйлисең соң?! – дип ярсыдым мин.
- Чөнки син миңа ышанмас идең. Дошманың-көндәшең итеп күрер идең! Беләсеңме, нигә тимәде ул сиңа? Чөнки Казанда тешле туганнары юк. Чаллыда, Әлмәттә торган булсаң, егар иде дә салыр иде.
Мин тыгыла-тыгыла елый идем:
- Шулайдыр. Аның фәрештә булмаганын аңладым инде мин. Әмма мондый җинаятькә бара торган кеше түгел ул! Теләсә кемгә яла ягып була! Фәнил фәрештә түгел, әмма көчләүче дә түгел! Ялганлыйсыңдыр әле! Мәхәббәтебездән көнләшәсеңдер! Фәнилне ташлавымны телисең! Үзеңнең күзең төшкәндер!
- Син бөтенләй дурамы әллә?..
- Бик теләп кочагына барып ятар идең!
- Яткан инде. Кабат кочакланасым килми.
- Нәрсә?..
- Әллә бу аның беренче көчләве дип уйлыйсыңмы? – дип Зәринә тынып калды.
- Нәрсә?.. Зәринә, нәрсә дисең син?..
- Фәнилең тәмле телле, матур егет. Теләгәненә ирешә. Әле көчле дә ул, шулаймы?..
- Зәринә… - минем чәчем үрә торды, - нишләп милициягә бармадың?
- Милиция? Ха-ха! Аннары авылдан кайтмаска инде. Милицияңдә генә каласы. Авылда ни йөз белән йөрер идем? Убыр малаена сүз тидереп буламы? Гаеплегә мине чыгарырлар иде.
- Тукта, убыр малае дисеңме?
- Убыр малае. Әллә анысын да белми идеңме? Без бер авылда идекме соң? Әллә нинди бестолковый син, Айсылу.
Минем башымда өермә-өермә уйлар бөтерелде. Зәринә белән ничек итеп саубуллашканымны да хәтерләмим. Диваныма бөкләнеп утырдым да, туйганчы еладым. Фәнилгә булган мәхәббәтемнән, аңа карата булган кыргый теләгемне сүндерергә кирәк иде миңа. Йөрәгем авырта башлады. Миңа бик авыр иде.
Фәнил шалтыратты. Минем бик тә аның белән сөйләшәсем килде. Кулым тартылды. Юк! Алмыйм! Сөйләшмим! Шул секундта муенымны кыса башлады. Һава җитмәде. Мин авыз белән һава йотарга теләдем, анысы да булып чыкты. Сулап булмый. Телефон һаман шалтырый. Идәнгә аудым. Күз алларым караңгыланды. Мин аңымны югалта башладым. Соңгы секундларда муенымдагы чылбырга тотындым… Тәрәзә артында утырган карганың ачы тавышы ишетелде… Телефон тавышы тынды.
Күпме ятканмындыр идәндә. Күземне ачып җибәрдем. Миңа гаҗәеп җиңел иде. Кулыма карадым. Фәнил бүләк иткән теге алтын чылбырны өзгәнмен икән. Кулыма уралган. Мин сикереп торып, ул чылбырны еланны сыман селкетеп җибәрдем.
Диванга утырдым. Мин барысын да аңладым. Убыр дигәннәрен дә… Менә нигә шүрлиләр икән кызлар Фәнилдән. Узган эшне дә әйтергә куркалар – йөзе белән кайтыр…
* * *
Бу хәлләрдән соң берничә ай узды. Мн авылга кайтмыйча торырга булдым. Ә, юк, бер мәртәбә кайттым, сеңелкәшләр белән таксида кайттык, бакча башыннан мендек. Мине беркем күрмәде… Шулай, качып кына… Фәнил белән күрешмәскә иде. Ә ул минем бар икәнемне дә онытты инде! Өенә бер кыз алып кайткан дип сөйләделәр. Өйләнергә дип! Әмма ул кыз озак тормаган – чыгып качкан. Күрәмсең, күршеләрнең берсе кызга Фәнилнең нинди кеше икәнен сөйләгәндер. Теге кыз чыккан да, качкан! Хет бер акыллы кеше бар дөньяда дип, җиңел суладым. Ә аннары күршеләрнең маллары кырыла башлады. Башта тавыклары-үрдәкләре, аннары сарыклар. Сыер да үлде. Авыл халкы шым булды.
Ә берникадәр вакыттан соң Фәнил тагын бер кыз алып кайтты. Бу юлы авылдагылар аңа Фәнил турында сөйләмәгән...
Күпмедер вакыттан соң алар өйләнештеләр. Чыдамыйча, Фәнилнең ВКонтактедагы аккаунтына кердем. Статусында – дога, стенасында да дини рәсемнәр-язулар!.. Каян килгән дә, ничек шулай булган соң әле?.. А-а-а!!! Ни күзем белән күрим! Хатыны – мин белгән Айсылу ич! Бергә балалар бакчасына йөргән, башлангыч сыйныфларда бергә укыган адашым – Пончик-Айсылу! Ниндидер мөселман иленә барып кайтканнар. Фотоларда мәчет каршысында тәртипле генә басып торалар…
Башка бер таныш булмаган кыз булса, тыныч кына ябар идем сәхифәне. Ә монда – мин белгән кыз! Беркем әйтмәгән аңа Фәнил һәм аның анасы турында. Мин ничек әйтми калдырыйм?!.
Ә бәлки, Фәнил үзгәргәндер? Бәлки, аңына килгәндер?..
* * *
Мин шулай уйланганчы, айлар артыннан айлар узды. Ел ярым да узган. Адашым Айсылу берни белмичә Фәнил өендә яши бирә. Ай саен Фәнилнең аккаунтына керәм. Һаман дини рәсемнәр, намаз вакытлары... Бәбәйләре күренми. Минем үз тормышым инде. Ә Фәнилне, аның хатынын һаман башымнан чыгарып ташлый алмыйм.
Теге алтын чылбыр турында күрәзечәге барып сорадым. «Ул хәзер синең кулда – телисең икән, чылбырны утка ташла. Ул егеткә кылган начарлыклары үзенә кайтып, тиз арада үләчәк».
Ул күрәзәче ялгышмый микән? Шулай гына үтереп буламы кешене? Сынап карарга куркам әлегә. Әмма Зәринәнең ачы сүзләре дә колакны һаман яра. Әлегә ул чылбыр кәгазь конверт эчендә - китап киштәсендә ята. Нишләтергә аны – белмим.
Яшьлек хаталары шул гына түгел минем... Тагын бер утырып язармын әле.
Айсылу.
Мин биредә булган комментарийларны укып, язмамны кыскартырга булдым, барлык хәлләрне дә сөйләп бетермим. Югыйсә, мин бик бозык кыз булып чыгам. Сөйләргә теләгәнемнең ахырын гына тәкъдим итәм.
Зәринә хәл-әхвәл сорашып тормады. Әйтәсен ярып салды:
- Ну, нәрсә эшләргә уйлыйсың? Теге Әлмәт кызы турында ишеткәнсеңдер.
- Дөрес түгелдер, име? Гаепле булмаса, җибәрмәсләр иде.
- Син Фәнилнең туганнары кем икәнен белмәгәнсең икән. Ә мин белдең дип уйладым. Бөтен кеше белә, бөтен кеше шүрли…
- Теге кыз үзе риза булгандыр, ә аннары акча аларга теләгәндер аннан?
- Әһә! Ә аннары барып асылынганмы?
- Фәнил бирмәгән дә, барып үзенә кул салгандыр…
- Фәнилең фәрештә дип уйлыйсыңмы? Син аңа бирдеңме?
Мин югалып калдым, әмма Зәринәнең шундый гади генә, оялмыйча сөйләшә икән, мин дә сер бирмәскә булдым:
- Юк. Бирмәдем.
- Мин дә шулай уйладым. Ул сиңа тимәде дә. Артык кыйланмагандыр. Куркытып, аягыңны да ермагандыр. Таләп тә итмәгәндер. Уйнаган гынадыр. Синең белән мәхәббәт аңлашканда күрше авыл Алисәсе белән тәгәрәгән. Алисә үзе сөйләде, без троюродныйлар аның белән.
- Син нигә миңа боларны әле генә сөйлисең соң?! – дип ярсыдым мин.
- Чөнки син миңа ышанмас идең. Дошманың-көндәшең итеп күрер идең! Беләсеңме, нигә тимәде ул сиңа? Чөнки Казанда тешле туганнары юк. Чаллыда, Әлмәттә торган булсаң, егар иде дә салыр иде.
Мин тыгыла-тыгыла елый идем:
- Шулайдыр. Аның фәрештә булмаганын аңладым инде мин. Әмма мондый җинаятькә бара торган кеше түгел ул! Теләсә кемгә яла ягып була! Фәнил фәрештә түгел, әмма көчләүче дә түгел! Ялганлыйсыңдыр әле! Мәхәббәтебездән көнләшәсеңдер! Фәнилне ташлавымны телисең! Үзеңнең күзең төшкәндер!
- Син бөтенләй дурамы әллә?..
- Бик теләп кочагына барып ятар идең!
- Яткан инде. Кабат кочакланасым килми.
- Нәрсә?..
- Әллә бу аның беренче көчләве дип уйлыйсыңмы? – дип Зәринә тынып калды.
- Нәрсә?.. Зәринә, нәрсә дисең син?..
- Фәнилең тәмле телле, матур егет. Теләгәненә ирешә. Әле көчле дә ул, шулаймы?..
- Зәринә… - минем чәчем үрә торды, - нишләп милициягә бармадың?
- Милиция? Ха-ха! Аннары авылдан кайтмаска инде. Милицияңдә генә каласы. Авылда ни йөз белән йөрер идем? Убыр малаена сүз тидереп буламы? Гаеплегә мине чыгарырлар иде.
- Тукта, убыр малае дисеңме?
- Убыр малае. Әллә анысын да белми идеңме? Без бер авылда идекме соң? Әллә нинди бестолковый син, Айсылу.
Минем башымда өермә-өермә уйлар бөтерелде. Зәринә белән ничек итеп саубуллашканымны да хәтерләмим. Диваныма бөкләнеп утырдым да, туйганчы еладым. Фәнилгә булган мәхәббәтемнән, аңа карата булган кыргый теләгемне сүндерергә кирәк иде миңа. Йөрәгем авырта башлады. Миңа бик авыр иде.
Фәнил шалтыратты. Минем бик тә аның белән сөйләшәсем килде. Кулым тартылды. Юк! Алмыйм! Сөйләшмим! Шул секундта муенымны кыса башлады. Һава җитмәде. Мин авыз белән һава йотарга теләдем, анысы да булып чыкты. Сулап булмый. Телефон һаман шалтырый. Идәнгә аудым. Күз алларым караңгыланды. Мин аңымны югалта башладым. Соңгы секундларда муенымдагы чылбырга тотындым… Тәрәзә артында утырган карганың ачы тавышы ишетелде… Телефон тавышы тынды.
Күпме ятканмындыр идәндә. Күземне ачып җибәрдем. Миңа гаҗәеп җиңел иде. Кулыма карадым. Фәнил бүләк иткән теге алтын чылбырны өзгәнмен икән. Кулыма уралган. Мин сикереп торып, ул чылбырны еланны сыман селкетеп җибәрдем.
Диванга утырдым. Мин барысын да аңладым. Убыр дигәннәрен дә… Менә нигә шүрлиләр икән кызлар Фәнилдән. Узган эшне дә әйтергә куркалар – йөзе белән кайтыр…
* * *
Бу хәлләрдән соң берничә ай узды. Мн авылга кайтмыйча торырга булдым. Ә, юк, бер мәртәбә кайттым, сеңелкәшләр белән таксида кайттык, бакча башыннан мендек. Мине беркем күрмәде… Шулай, качып кына… Фәнил белән күрешмәскә иде. Ә ул минем бар икәнемне дә онытты инде! Өенә бер кыз алып кайткан дип сөйләделәр. Өйләнергә дип! Әмма ул кыз озак тормаган – чыгып качкан. Күрәмсең, күршеләрнең берсе кызга Фәнилнең нинди кеше икәнен сөйләгәндер. Теге кыз чыккан да, качкан! Хет бер акыллы кеше бар дөньяда дип, җиңел суладым. Ә аннары күршеләрнең маллары кырыла башлады. Башта тавыклары-үрдәкләре, аннары сарыклар. Сыер да үлде. Авыл халкы шым булды.
Ә берникадәр вакыттан соң Фәнил тагын бер кыз алып кайтты. Бу юлы авылдагылар аңа Фәнил турында сөйләмәгән...
Күпмедер вакыттан соң алар өйләнештеләр. Чыдамыйча, Фәнилнең ВКонтактедагы аккаунтына кердем. Статусында – дога, стенасында да дини рәсемнәр-язулар!.. Каян килгән дә, ничек шулай булган соң әле?.. А-а-а!!! Ни күзем белән күрим! Хатыны – мин белгән Айсылу ич! Бергә балалар бакчасына йөргән, башлангыч сыйныфларда бергә укыган адашым – Пончик-Айсылу! Ниндидер мөселман иленә барып кайтканнар. Фотоларда мәчет каршысында тәртипле генә басып торалар…
Башка бер таныш булмаган кыз булса, тыныч кына ябар идем сәхифәне. Ә монда – мин белгән кыз! Беркем әйтмәгән аңа Фәнил һәм аның анасы турында. Мин ничек әйтми калдырыйм?!.
Ә бәлки, Фәнил үзгәргәндер? Бәлки, аңына килгәндер?..
* * *
Мин шулай уйланганчы, айлар артыннан айлар узды. Ел ярым да узган. Адашым Айсылу берни белмичә Фәнил өендә яши бирә. Ай саен Фәнилнең аккаунтына керәм. Һаман дини рәсемнәр, намаз вакытлары... Бәбәйләре күренми. Минем үз тормышым инде. Ә Фәнилне, аның хатынын һаман башымнан чыгарып ташлый алмыйм.
Теге алтын чылбыр турында күрәзечәге барып сорадым. «Ул хәзер синең кулда – телисең икән, чылбырны утка ташла. Ул егеткә кылган начарлыклары үзенә кайтып, тиз арада үләчәк».
Ул күрәзәче ялгышмый микән? Шулай гына үтереп буламы кешене? Сынап карарга куркам әлегә. Әмма Зәринәнең ачы сүзләре дә колакны һаман яра. Әлегә ул чылбыр кәгазь конверт эчендә - китап киштәсендә ята. Нишләтергә аны – белмим.
Яшьлек хаталары шул гына түгел минем... Тагын бер утырып язармын әле.
Айсылу.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Дус кызымның ире икенче хатын алган Дус кызыма шулчак әллә нәрсә булды, мышык-мышык елап җибәрде, керфекләренә яккан тушь җебеп, алсу бите буйлап акты. Мин Гөлчәчәкне тынычландырырдай кирәкле сүзләр таба алмадым, ни өчен сорау биргәнемә дә үкендем...
-
Хата Тормышта бер генә кеше дә хаталардан хали түгел. Без ясаган хаталар бер-берсеннән зурлыгы йә кечкенәлеге белән генә аерыладыр. Кечкенәләре шунда ук онытыладыр. Ә зурраклары, язмышыңны башка сукмактан алып кереп киткәннәре... Алары башка шул. Алары сине гомер буе озата бара...
-
Елама, Сәрвиназ! (хикәя)
-
Ләкләкләр Яз җиткән саен ләкләкләр кайтуын өзелеп көтә башлыйм. Бу кошлар кайткач җиһанга яңа тормыш иңә кебек. Мин өчен бик кадерле алар. Аларга кагылышлы үз тарихым бар.
-
Бәхетемне сакламадым Һәр хатын-кызның үз тормыш тарихы, үз ялгышлары, үз үкенечләре. Әмма минем кебек беркатлылыгы аркасында үз бәхетен җимергән хатыннар бар микән ул?!
Соңгы комментарийлар
-
23 март 2023 - 11:56Без имениБашта ул үзе генә булганда аңа игътибар күп булган, аннан сез кияүгә чыккансыз, игътибар кими төшкән, бала туган, тагын ныграк кимегән, аңа гына карап тору беткән. Ул бала гына икәнен онытып җибәргәнсез. Сезгә ул инде зур, үчтекиләргә кирәк түгел дип саный башлагансыз. Ә ул балада әкренләп әнә шул көнләшү дә, үпкәләү дә, үртәлү дә барлыкка килгән. Белмим, бу хәлне төзәтә алырсызмы.Ничек дуслаштырыйм?
-
22 март 2023 - 10:47Без имени«Улымны узем генэ устердем» дигэн суздэн сон ук барысы да анлашылды. Киленне яратмавыгыз хэр суздэн «кычкырып» тора. Вот и гаеп эзлисезОныгым минеке түгел...
-
22 март 2023 - 09:46Без имениМенэ бу ирне жэллэп язгансыз, кешенен гаилэ тормышын белмичэ язып булмый бит, юньле ирдэн хатын китми, малаен курергэ тилмереп артыннан чабып йоргэнче, гаилэ бн яшэгэндэ кадерлэрен белеп яшэргэ булган дип тэ уйлап була, остендэге киемен утюклап кию кимэу кешенен узеннэн тора, аяксыз, кулсыз кеше тугел бит ул, утюклап кисен, хатын- кыз эш аты тугел бит ул, баласын карарга вакыты тисэ бик яхшы, ир- ат бала чага тугел, гаилэ коргач ул узе йорттагы ботен кеше очен жаваплы булырга тиеш, хатын жилкэсенэ менеп утырырга тиеш тугел!!Бер очрашу
-
22 март 2023 - 14:07Без имениУлыгыз баланы яраткач, кысылмагыз. Безкапчыкта ятмый конечно. Ноикенче яктан, кешелэрбит детдомнан да алып устерэОныгым минеке түгел...
-
23 март 2023 - 16:39Без имениБу язманы бик дулкынланып,тетрэнеп укыдым,Аннан коментарийларны да укып чыктым,торле фикерлэр эйтелгэн,хэрберсе дэ дорестер дип уйлыйм.Куренекле шэхеслэрнен тормышын гади халык белми,курми бит,барысы да ал да гол кебек.Баксан, алай тугел икэн...Боек шэхеслэр бераз эгоистрак булалар шикелле,аларга кубрэк игьтибар кирэк,шуна курэ аларнын гаилэ тормышлары да ,яшэу рэвешлэре дэ бераз узгэрэк,ягьни каршылыклы,ямьсезлеклэр белэн чуарлана.Икенчедэн боек шэхес булыр очен узенне танытыр очен ботен гомеренне шул идеяга юнэлтергэ кирэк.Э ботенесенэ дэ житешер очен бик кочле рух,батырлык кирэктер дип саныйм мин.Андыйлар да бар сэнгать кешелэре арасында.Э шулай да Галимэ апаны актриса буларак бик яраттым,рольлэрен бик оста уйный иде.Э тормышына килгэндэ,нишлисен,беребез дэ эулия тугел,хэрбер кешенен дэ русча эйтмешли свои скелеты в шкафуЧибәрлек – матур кешенең сыңар канаты!
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.