Үсентеләр ник ялкаулана?

Помидорлар гына түгел, тәрәзә төбенә чәчкән башка төр үсемлекләр дә ара-тирә «ялкаулана» башлый. Ялкаулана дигәндә, аларның үсмичә, кәкрәеп-бөкрәеп, зәңгәрләнеп-саргаеп утыруын күздә тотуыбыз. Әгәр үсемлекләрегез «ялкаулана» икән, бу киңәшләр сезнең өчен!

Чыктылар да егылдылар

Кайчагында үсемлекләр яхшы гына тишелеп тә чыккан кебек, үсә дә башлаган шикелле, ә көннәрдән бер көнне үсүдән туктап, авалар, аннары корып, бөтенләй үлеп бетәләр. Сәбәбе – гөмбә аркасында барлыкка килгән «караяк» чире. Ник барлыкка киләме? Бу хакта http://syuyumbike.ru/news/bakcha/sentelr-chirls сылтамасы аша кереп укый аласыз.

Яфраклары бөрешә, саргая, таплар барлыкка килә икән, бөҗәкләр эзләгез. Ак канат яки пәрәвез талпаны үрчеп ятмыймы? Гадәттә, бүлмәдә дымлы һава булса – ак канат, коры икән, пәрәвез талпаны үрчи. Яфрак астында яши алар, лупа белән карасагыз, күрәсез. Шулай икән, «Актара» препараты булыша ала. Каян киләләрме? Туфрактан һәм күршедәге гөлләрдән, әлбәттә.

Яфракларының кырыйлары һәм уртадагы яфрак тармаклары саргайса, туфрак шәп түгеллекне белдерә. Кибеттән алган туфраклар күп очракта әче торфтан гыйбарәт. Әче туфракта үсентеләрнең тамырлары микроэлементларны үзләштерә алмый. Әгәр дә орлыкларны инде февраль ахырында ук торф чүлмәкләргә яки кибеттән алган туфракка чәчкән булсагыз, хәзер ул туфракның ашы бетте, торф чүлмәк аның әчелеген тагын да арттырды. Күп кеше үсентеләре чирли башласа, тизрәк ашламага ябыша, ләкин нәтиҗәсен генә күрми. Нишләргәме? Торф чүлмәкләрдәге үсемлекләрегезне гадәти савытларга, башка бүтән туфракка күчереп утыртырга. Туфракның әчелеген киметү өчен утын көле яки акбур кулланырга.

Үсемлекләр зәңгәрләнсә, аларга фосфор җитми. Ләкин фосфорга барып ябышмагыз әле. Ник җитми, башта сәбәбен ачыклыйк. Ә без үзебез кайчан зәңгәрләнәбез соң? Билгеле, туңсак. Үсентеләр дә шулай, туфраклары артык суынып, тамырлары туңа икән, микроэлементлар кытлыгы башлана. Үсентеләрне җылырак урынга күчерегез. Тәрәзә төбе салкын булса, калынрак итеп газета җәегез.

Яфраклардагы ак таплар – кояш пешергән эзләр. Кояштан саклау өчен, тәрәзәгә ак кәгазь ябыштырырга, үсентеләрне бераз күләгәләргә була. Помидорлар кояш яктысын ярата үзе, ләкин тәрәзәгә тиеп торса, яфраклары пешә.

Аскы яфраклар саргаеп коелса, үсентеләрегезне инде түтәлгә чыгарып утыртырга вакыт дигән сүз. Аларга бу савыт кечкенә, дымы тиз бетә, ашламасы җитми, нәтиҗәдә үсемлекләрегез стресс кичерә.

Үсемлекләр саргаеп, үсә алмый утыра икән, уйлап карагыз әле, яңарак кына калий гуматы белән ашламадыгызмы? Бу препаратта туфрактагы органиканы эшкәртеп, үсемлекләр өчен уңай формага китерүче тере микроорганизмнар бар. Бер карасаң, әйбәт бит инде: үсентеләргә туклыклы матдәләр күбрәк булачак. Безнең күбебез яратып куллана торган чүпрә әчеткесе дә шулай эшли. Тик монда бер «ләкин» бар. Савыттагы туфрак күләме аз, андагы туклыклы матдәләр озакка җитми. Калий гуматы булмаса, ул акрын гына үзләштерелеп, озагракка җитәр иде дә бит... Үсемлекләрегезне башта симертәсез дә, аннары диетага утыртасыз шикелле килеп чыга. Саргаюлары әнә шуның белән аңлатыла – азот җитми аларга. Тик бер азот кына куллану хата. Иң яхшысы: комплекслы ашлама алыгыз.