Шикәр авыруы нәрсәсе белән куркыныч?

Әлеге мәкерле чиргә ничек каршы торырга, бу авыруның беренче чиратта кемгә янавы хакында без Татарстанның штаттан тыш эндокринологы Энгель Хәсәнов белән сөйләштек.
Хәзерге вакытта 114 меңнән артык татарстанлыга «шикәр диабеты» диагнозы куелган. Ел саен бу сан 8-9 меңгә арта. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы белгечләре диабетны XXI гасыр эпидемиясе, дип атый. Ул бүген СПИДка караганда да күбрәк кешенең гомерен өзә.
- Бу – бик тә мәкерле, тулысынча дәваланмый торган авыру. Ул гомер озынлыгына һәм яшәү сыйфатына бик нык тәэсир итә. Әлеге чир бигрәк тә шәһәрдә яшәүчеләргә хас. Шәһәр кешеләре бик аз хәрәкәтләнә, саф һавада аз вакыт уздыра, фастфуд белән туклана. Авыруларны дәүләт үз канаты астына ала. Мондый кешеләрнең сәламәтлеген һәрвакыт күзәтеп тору таләп ителә бит. Исәпкә баскан пациентлар кыйммәтле препаратлар белән бушлай тәэмин ителә, – ди Татарстанның штаттан тыш эндокринологы, КДМУ доценты Энгель Хәсәнов.
Табиблар шикәр диабетын ике төркемгә бүлә. Беренче төркем диабет 40 яшькә кадәр авырый башлаучыларга хас. Алар көненә берничә тапкыр инсулин кадап торырга һәм даими рәвештә канында шикәр дәрәҗәсен тикшерергә мәҗбүр. Икенче төркем диабет өлкән яшьтәгеләрдә очрый. Бу очракта кеше инсулин кадауга мохтаҗ түгел, әмма дарулар эчеп торырга тиеш. Республикада авыручыларның 90 проценты икенче төркем диабеттан интегә.
Чир кан әйләнеше юлларын зарарлый. Пациентның сукыр калуы ихтимал, аның бөерләре эшләми башларга, гангрена үсеш алырга, инфаркт яки инсульт булырга мөмкин. Диабет, беренче чиратта, нәселендә әлеге чир белән авыручылар булганнарга яный. Моннан тыш, симез кешеләр, 4 килограммнан артык авырлыктагы бала табучы хатын-кызлар һәм әлеге сабыйлар үзләре дә куркыныч астында. Шикәр диабеты булган яшь кешеләрдә сусау, ябыгу, хәлсезләнү күзәтелергә мөмкин. Олыларда авыруның бик озак вакыт яшерен төстә үтүе ихтимал. Шикәр диабетына тикшеренүнең бер авырлыгы да юк. Моның өчен терапевтка мөрәҗәгать итеп, шикәр микъдарын ачыклау өчен кан анализы тапшыру гына таләп ителә.
чыганак: http://intertat.ru/tt/society-tt
Хәзерге вакытта 114 меңнән артык татарстанлыга «шикәр диабеты» диагнозы куелган. Ел саен бу сан 8-9 меңгә арта. Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы белгечләре диабетны XXI гасыр эпидемиясе, дип атый. Ул бүген СПИДка караганда да күбрәк кешенең гомерен өзә.
- Бу – бик тә мәкерле, тулысынча дәваланмый торган авыру. Ул гомер озынлыгына һәм яшәү сыйфатына бик нык тәэсир итә. Әлеге чир бигрәк тә шәһәрдә яшәүчеләргә хас. Шәһәр кешеләре бик аз хәрәкәтләнә, саф һавада аз вакыт уздыра, фастфуд белән туклана. Авыруларны дәүләт үз канаты астына ала. Мондый кешеләрнең сәламәтлеген һәрвакыт күзәтеп тору таләп ителә бит. Исәпкә баскан пациентлар кыйммәтле препаратлар белән бушлай тәэмин ителә, – ди Татарстанның штаттан тыш эндокринологы, КДМУ доценты Энгель Хәсәнов.
Табиблар шикәр диабетын ике төркемгә бүлә. Беренче төркем диабет 40 яшькә кадәр авырый башлаучыларга хас. Алар көненә берничә тапкыр инсулин кадап торырга һәм даими рәвештә канында шикәр дәрәҗәсен тикшерергә мәҗбүр. Икенче төркем диабет өлкән яшьтәгеләрдә очрый. Бу очракта кеше инсулин кадауга мохтаҗ түгел, әмма дарулар эчеп торырга тиеш. Республикада авыручыларның 90 проценты икенче төркем диабеттан интегә.
Чир кан әйләнеше юлларын зарарлый. Пациентның сукыр калуы ихтимал, аның бөерләре эшләми башларга, гангрена үсеш алырга, инфаркт яки инсульт булырга мөмкин. Диабет, беренче чиратта, нәселендә әлеге чир белән авыручылар булганнарга яный. Моннан тыш, симез кешеләр, 4 килограммнан артык авырлыктагы бала табучы хатын-кызлар һәм әлеге сабыйлар үзләре дә куркыныч астында. Шикәр диабеты булган яшь кешеләрдә сусау, ябыгу, хәлсезләнү күзәтелергә мөмкин. Олыларда авыруның бик озак вакыт яшерен төстә үтүе ихтимал. Шикәр диабетына тикшеренүнең бер авырлыгы да юк. Моның өчен терапевтка мөрәҗәгать итеп, шикәр микъдарын ачыклау өчен кан анализы тапшыру гына таләп ителә.
чыганак: http://intertat.ru/tt/society-tt
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Упкынга төшкәндә – 1 Биш ел буе балага уза алмаган хатынның ирен онытып, үзен генә кайгырткан, мендәргә капланып елаган чаклары күп булды. Узып та күтәрә алмаган ике баласын югалту ачысын да берүзе күтәрде. Аннары беренче кызлары туу шатлыгы ирнең эчеп йөрүен тагын икенче планга күчерде...
-
Җиңги Без – ишле гаилә. Әти үлгәч, әни сигез бала белән ялгыз калды. Шунда әни: «Унынчы кеше булып шушы өйгә киләсен беләме? Ашау-эчүнең дә такы-токы икәнен чамалыймы? Ике-өч ел башка чыга алмаганыгызны әйттеңме? Аерылып китеп кеше көлдермәссезме?» – дип сорауларын тезде генә. Соңыннан: «Белмим инде, улым, ул кыз йә бик тәүфыйклыдыр, йә бик тәүфыйксыздыр», – дип, сүзен түгәрәкләп куйды...
-
Упкынга төшкәндә - 2 Кызының чәч араларын иснәп башыннан үпте дә, урамга чыгып китте Айрат. Лапаска керде дә мәчеттә үк тыеп килгән күз яшьләренә ирек биреп рәхәтләнеп елады...
-
Әти кайтты Әти кайтты... 22 елдан соң... Киселгән икмәк ябышмый, диләр. Әти булгач, ябыша икән...
-
Ни өчен безнең өстәлдә тозлы кәбестә гел булырга тиеш? Рушания ханым Минсәгыйрова: «Безнең өстәлдән тозлы кәбестә беркайчан өзелеп торырга тиеш түгел», – ди. Ни өчен икәнен дә аңлата.
Соңгы комментарийлар
-
26 сентябрь 2023 - 18:55Без имениКырыкта гына тугел, безнен курше кызы беренче тапкыр кияугэ илле яшендэ чыкты, донья бу! Бэхетенэ ничек язылган бит…Кырыктан соң кияүгә чыгып буламы?
-
26 сентябрь 2023 - 16:03Без имениШушындый әсәрләрне, чынбарлык вакыйгаларны күбрәк язырга иде. Рәхмәт Сәлиха апага. Чын тарих.Җиңги
-
26 сентябрь 2023 - 14:43Без имениШуның хәтле әйбәт язылган.Рәхмәт сезгә Күбрәк булсын иде шундый язмалар.Озын озак яшәгез.Җиңги
-
26 сентябрь 2023 - 07:52Без имениЭй ходаем шул хадарем итеп язылган.Оласаем куз алдына килде.Җиңги
-
25 сентябрь 2023 - 19:24Без имениНиках ул дини йола туглмени? Анда ничек жырлап биеп йорергэ момкин икэн сон?Никах акчасы – талаш акчасына әйләнә бугай
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.