Мал-туарга куркыныч яный

Таң туган саен, яңа хәбәр. Менә тагын шомлы бер хәбәр килеп иреште әле. Россиядә мал-туар арасында моңарчы күренмәгән сәер чир барлыкка килгән. Нодуляр дерматит дип аталучы бу афәт коточкыч йогышлы булуы белән куркыныч. Өстәвенә, әлегә аннан дәва да уйлап табылмаган. Авыруны чебен-черки, кигәвен ише хәшәрәт бөҗәкләр тарата. Бер терлектән икенчесенә һава аша да, сөт, селәгәй, кан, су, терлек азыгы аша да иярә. Авыру йоктырган хайванның кисәк кенә температурасы күтәрелә, ашамый башлый, күзеннән туктаусыз яшь ага, танавы юешләнә. Ике тәүлектән соң тәнендә 1-7 см булган төерләр барлыкка килә. Алар берәү-икәү генә булырга да, йөзләгән булырга да мөмкин. Капшап караганда, бу төерләр каты, кигәвен тешләгән җиргә охшап тора. Берничә сәгатьтән төер тирәсендәге тире кубалаклана, уртасы чокырлана. Авыру сыерның сөте алсу төскә керә. Аны савуы кыенлаша, сөтне тамчылап кына бирә. Хайваннар арасында бик йогышлы булса да, вирус кешеләргә зыянлы түгел.

Чир Россия чикләренә килеп җитсә дә, бездә әле малларның тулы бер фермасы белән авырган очрагы булганы юк, вирус Самара өлкәсенең Шигонск районында гына табылган. Авыруга каршы бердәнбер дәва чарасы, әлегә, сарык оспасына каршы ясала торган вакцина гына. Ул да артык нәтиҗәле түгел, ди мал табиблары. Бердән, вакцина үзе үк катлаулану очраклары китереп чыгара ала, икенчедән, инде авырый башлаган хайванга аны кадауның бернинди файдасы да юк, ул барыбер үлә. Әлеге вирус Татарстан өчен аеруча куркыныч, чөнки бездә терлекләрнең баш саны күп һәм аларга килгән зыян турыдан туры икътисадыбызга да зыян сала.

Шуңа да чит өлкәләрдән бозаулар, таналар, башка вак терлек, печән, салам, фураж оны сатып алганда, бик игътибарлы булырга кирәк. Теләсә кемнән, шикле сатучалардан алмаска. Аннан соң чирнең бөҗәкләр аша бик тиз таралуын да онытмаска, язга чыкканчы, бу чирне булдырмый калу чараларын күрергә кирәк.