Җәлил белән «Моабит дәфтәрләре»нең юбилеен Казанда зурлап үткәрергә җыеналар

Февраль халык телендә батырлык ае дип йөртелә. Һәм монда хаклык бар: Ватанны саклаучылар көнен шул айда билгеләп үтәбез, каһарман шагыйрь Муса Җәлилнең туган көне дә шул айга туры килә.

Милләтебезнең чын мәгънәсендә горурлыгы булган батыр шагыйребезнең быел зур юбилее – тууына 110 ел тула. Мондый зур тантана алдыннан нинди уй-хыяллар белән яшиләр икән, дип, башкалабызның Гоголь урамында урнашкан Муса Җәлил музей-фатирына киттем. Ишекне аның мөдире Назирә Фәттахова ачты һәм вакытының бик тыгыз булуына карамастан, юбилей мөнәсәбәтләре илә алда торган эшләр белән таныштырды.

15-16 февраль көннәрендә «Җәлил укулары» дигән халыкара фәнни-гамәли конференция уздырырга әзерләнәбез. Бик күп кунаклар килер дип көтәбез. Татарстан галимнәре белән бергә ут күршеләребез – башкортлар, Әзәрбайҗан, Петербург, Таулы Алтай университетларыннан да зур-зур галимнәр килер, дип торабыз. Германиядән һәм Чехиянең Карловы университетыннан Җәлил шигырьләрен чех теленә тәрҗемә иткән галимнәр белән онлайн аралашу булыр дип көтәбез. Иң сөендергәне – Казанга Җәлил юбилеена быел да аның кызы Чулпан киләчәк. Һәм, гадәттәгечә, буш кул белән түгел. Быел ул безгә Җәлилнең ике китабын вәгъдә итте. Беренчесе – аның 1929 елда гарәп имласы белән басылган «Иптәшкә» китабы. Бу шунысы белән кадерле: ул Җәлил иҗатының чишмә башында ук дөнья күргән. Шагыйрьнең әле икенче генә китабы. Тагын Чулпан ханым «Алтынчәч» операсының либреттосы басылган китапны да бүләк итәргә уйлый. Анысында кулдан ясалган шактый төзәтмәләр бар икән. Кемнеке икәне төгәл билгеле булмаса да, китапның сугышка кадәр 1940 елда нәшер ителүе ул төзәтмәләр Җәлилнеке булырга да бик мөмкин дип уйларга өмет бирә.

Быел февраль аенда безне тагын бер юбилей көтә. «Моабит дәфтәрләре»нең туган илгә кайтып, Татарстан Дәүләт музеена саклауга тапшырылуына – 50 ел. Шул уңайдан «Моабит дәфтәрләре»н укыйбыз» дигән акция уздырачакбыз. Аны КФУда Чулпан Муса кызы әтисенең «Була кайчак...» шигырен укып ачып җибәрәчәк. Аннары студентлар «Моабит дәфтәрләре»ндәге шигырьләрне төрле телләрдә яңгыратачак. Тагын шунысы әһәмиятле, Җәлил иҗатын яраткан һәркем бу акциядә катнаша, Җәлил шигырен укыганын видеога төшереп, музей сайтына җибәрә ала. Ә бер айдан соң, 16 март көнне, музей-фатир йортыбызда «Үлмәс җыр» дигән батырлык һәм шигырь бәйрәме оештырып, «Моабит дәфтәрләре»нә кергән 91 шигырьнең барысын да укып чыгачакбыз.

Күргәнегезчә, эшебез күп. Юбилейлар үтеп китү белән генә бетмәячәк, киресенчә, артачак кына әле алар. Җәлил турында күбрәк сөйләгән, язган саен, аның турында тагын да күбрәк белергә теләүчеләр саны да артачак. Быел язгы каникул көннәренә экскурсияләр үткәрергә гаризаларыбыз тулды инде. Узган елда да каникулда музеебызны 16 мең кеше карады. Замана баласын хәзер берни белән дә шаккатырып булмый дисәләр дә, малайлар-кызлар бирегә килгәч, Җәлил батырлыгына таң калалар. Милләттәшләребезнең башын кискән гильотина турында сөйләгәндә, тын да алмый тыңлыйлар. Шагыйрьнең шаян шигырьләренә, төрмәдә, фашист тоткынлыгында килеш ничек шундый шигырьләр язып була, дип аптырыйлар. 2013 елда музеебызда «Моабит дәфтәрләре»нең электрон варианты эшләнгән иде. Бу да яшьләргә Җәлил шигырьләре белән замана телендә, якыннанрак танышырга мөмкинлек ачты. Музеебызны күбрәк кеше караган саен, хуҗабикә буларак, күңелне шатлык, горурлык хисе били. Муса Җәлил – татар халкын бар дөньяга таныткан шәхесебез ул.

сылтама: http://shahrikazan.com/

Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз


Ошый
Поделиться:
Комментарийлар (0)
Cимвол калды:
Хәзер укыйлар
  • Дус кызымның ире икенче хатын алган  Дус кызыма шулчак әллә нәрсә булды, мышык-мышык елап җибәрде, керфекләренә яккан тушь җебеп, алсу бите буйлап акты. Мин Гөлчәчәкне тынычландырырдай кирәкле сүзләр таба алмадым, ни өчен сорау биргәнемә дә үкендем...
    7624
    1
    53
  • Хата Тормышта бер генә кеше дә хаталардан хали түгел. Без ясаган хаталар бер-берсеннән зурлыгы йә кечкенәлеге белән генә аерыладыр. Кечкенәләре шунда ук онытыладыр. Ә зурраклары, язмышыңны башка сукмактан алып кереп киткәннәре... Алары башка шул. Алары сине гомер буе озата бара...
    5153
    0
    35
  • Ләкләкләр Яз җиткән саен ләкләкләр кайтуын өзелеп көтә башлыйм. Бу кошлар кайткач җиһанга яңа тормыш иңә кебек. Мин өчен бик кадерле алар. Аларга кагылышлы үз тарихым бар. 
    2047
    0
    22
  • Бәхетемне сакламадым Һәр хатын-кызның үз тормыш тарихы, үз ялгышлары, үз үкенечләре. Әмма минем кебек беркатлылыгы аркасында үз бәхетен җимергән хатыннар бар микән ул?!
    3829
    0
    21
Реклама
Соңгы комментарийлар
  • 23 март 2023 - 11:56
    Без имени
    Башта ул үзе генә булганда аңа игътибар күп булган, аннан сез кияүгә чыккансыз, игътибар кими төшкән, бала туган, тагын ныграк кимегән, аңа гына карап тору беткән. Ул бала гына икәнен онытып җибәргәнсез. Сезгә ул инде зур, үчтекиләргә кирәк түгел дип саный башлагансыз. Ә ул балада әкренләп әнә шул көнләшү дә, үпкәләү дә, үртәлү дә барлыкка килгән. Белмим, бу хәлне төзәтә алырсызмы.
    Ничек дуслаштырыйм?
  • 22 март 2023 - 10:47
    Без имени
    «Улымны узем генэ устердем» дигэн суздэн сон ук барысы да анлашылды. Киленне яратмавыгыз хэр суздэн «кычкырып» тора. Вот и гаеп эзлисез
    Оныгым минеке түгел...
  • 22 март 2023 - 09:46
    Без имени
    Менэ бу ирне жэллэп язгансыз, кешенен гаилэ тормышын белмичэ язып булмый бит, юньле ирдэн хатын китми, малаен курергэ тилмереп артыннан чабып йоргэнче, гаилэ бн яшэгэндэ кадерлэрен белеп яшэргэ булган дип тэ уйлап була, остендэге киемен утюклап кию кимэу кешенен узеннэн тора, аяксыз, кулсыз кеше тугел бит ул, утюклап кисен, хатын- кыз эш аты тугел бит ул, баласын карарга вакыты тисэ бик яхшы, ир- ат бала чага тугел, гаилэ коргач ул узе йорттагы ботен кеше очен жаваплы булырга тиеш, хатын жилкэсенэ менеп утырырга тиеш тугел!!
    Бер очрашу
  • 22 март 2023 - 14:07
    Без имени
    Улыгыз баланы яраткач, кысылмагыз. Безкапчыкта ятмый конечно. Ноикенче яктан, кешелэрбит детдомнан да алып устерэ
    Оныгым минеке түгел...
  • 23 март 2023 - 16:39
    Без имени
    Бу язманы бик дулкынланып,тетрэнеп укыдым,Аннан коментарийларны да укып чыктым,торле фикерлэр эйтелгэн,хэрберсе дэ дорестер дип уйлыйм.Куренекле шэхеслэрнен тормышын гади халык белми,курми бит,барысы да ал да гол кебек.Баксан, алай тугел икэн...Боек шэхеслэр бераз эгоистрак булалар шикелле,аларга кубрэк игьтибар кирэк,шуна курэ аларнын гаилэ тормышлары да ,яшэу рэвешлэре дэ бераз узгэрэк,ягьни каршылыклы,ямьсезлеклэр белэн чуарлана.Икенчедэн боек шэхес булыр очен узенне танытыр очен ботен гомеренне шул идеяга юнэлтергэ кирэк.Э ботенесенэ дэ житешер очен бик кочле рух,батырлык кирэктер дип саныйм мин.Андыйлар да бар сэнгать кешелэре арасында.Э шулай да Галимэ апаны актриса буларак бик яраттым,рольлэрен бик оста уйный иде.Э тормышына килгэндэ,нишлисен,беребез дэ эулия тугел,хэрбер кешенен дэ русча эйтмешли свои скелеты в шкафу
    Чибәрлек – матур кешенең сыңар канаты! 
Реклама
«Балалы Солянка» балалар музыкаль премиясе
«Татар гаиләсе / килен-кайнана» бәйгесе җиңүчеләрен котлау тантанасы
«Татар мамык шәле» бренды нәрсә ул?
«Татар гаиләсе / үрнәк алыгыз»
«Азат хатын» күргәзмәсе – Кабан күле буенда
«Сөембикә»нең яңа саны һәм... балчык
Әлфия Миңнуллина: «Әни Казанга яланаяклы кыз булып килгән иде, яланаяк мәңгелеккә китеп бара...»
Фарфор буенча рәссам Римма Газалиеваның шәхси күргәзмәсе
Укучыга таба яңа адым: «Сөембикә»нең февраль санын тәкъдим иттек 
Венера Ганиеваның ире, тавыш режиссеры Камил Фәйзрахмановны соңгы юлга озату