“Яшьлегем чишмәләре...”

Радиодан йөрәк­ләрне тибрәнде­реп, моңланды­рып җыр агыла: “Яшьлегем чишмәләре...” Бер мизгелгә дөньямны оныттым. Аһ, ул чишмәләргә бәйле яшьлек хатирәләре!
Кадерле апам, син инде җир куенында ятасың. Берсеннән-берсе чибәр, берсеннән-берсе уңган дүрт кы­зыңны калдырып, бик яшьли
дөньядан киттең шул. Шуңа күрә сиңа бәйле истәлекләр, катлаулы тормыш юлың мине әле дә кара сагышларга сала, күзләремнән ачы сагыш яшьләре агыза.
...Апам авылдагы иң чибәр кызларның берсе иде. Күрше Вахит авылында бухгалтер булып эшли. Үзе бәйләгән ап- ак шәлен ябынып, урамның бер очыннан икенче очына барып җиткәнче, “күз генә тия күрмәсен бу балага” дип, әллә никадәр күз озатып кала аны.
Апамның яшьли йөргән егете читтә. Авылга әллә нигә бер генә кайта. Башта армия­дә иде, аннан укыды, хәзер инде шәһәрдә эшкә урнашты. Аралары ерак булса да, йөрәкләре гел бергә алар­ның. Тиздән кавышырга да җыеналар. Яшүсмер кыз бул­сам да, миңа аларның барлык серләре дә мәгълүм. Апама авылда кызыгып йөрүче егет­ләрнең әле тагын күп булуын да яхшы беләм.
Беркөнне кич белән апам күрше Гарифә апаларга сепа­рат аертырга кереп китте. Сәгать ун тулды — апам һаман юк. Әни аптырап: “Кы­зым, апаң нишләп чыкмый икән, бар әле белеш”, — ди­де. Капканы ачсам, капка тө­бендә чиләк белән сөт тора. Йөрәгем “жу” итте. Йөгереп күршеләргә кердем. “Юк, Зәйнәп бүген бөтенләй кү­ренмәде”, — диләр. Йөгереп яңадан өйгә чыгып киттем. Башта бер генә уй — урлаган­нар апамны!
Әйе, чыннан да, күрше авыл егете урлаган булып чыкты аны. Әти иртән ат җигеп барып та кайтты. Тик апам:    “Әти, ризалыгыңны бир, язмышым шулдыр, күрә­сең. Кеше теленә керәсем килми”, — дип елап, шунда яшәп калды.
Авылыбыз уртасында рә­шәткәләр белән әйләндереп алган бик матур чишмәбез бар иде безнең. Аны Зәңгәр чишмә дип тә, Гыйззәт чишмәсе дип тә йөрттеләр. Суы бик чиста, саф иде, зәңгәрсу булып үтәли күренә иде. Әллә зәңгәргә буялган рәшәткәләр шулай чагыла иде чишмәдә?
Беркөнне шул чишмә ула­гында кер чайкыйм. Үз уйла­рыма бирелеп, онытылып, рәхәтләнеп чайкыйм. “Мәрь­ям, матурым, хәлләрең ни­чек?” — дигән тавышка кү­тәрелеп карасам, йә, Ходаем, Нотфулла абый кайткан! Апамның сөйгән егете, яшь­лек мәхәббәте... Кулында ап- ак кулъяулык. Нотфулла абый аны чишмә рәшәткәсенә эл­де. Кулъяулыкның ике почма­гында ике роза чәчәге, бер почмагына “Кадерлемә — бүләгем” дип язылган. Мон­дый кулъяулыкны минем апам гына чигә иде авылда, күңелем сизә — бу аның бүләге.
— Кил әле монда, — диде Нотфулла абый. — Менә бу кулъяулыкны миңа шушы чишмә янында апаң биргән иде... Син аңа ике тамчы су кебек охшагансың. Әйдә, ми­неке бул, Мәрьям. Мин сине үзем белән алып китәм.
Ул, кулымнан тотып, күз­ләремә карады. Ә үзенең күзләрендә — моң, сагыш, өмет, югалган бәхетен яңадан табарга тырышу чаткысы, шатлык — бар да бар. Мин тораташтай катып калдым. Яшь идем шул әле. Укыйсым да бар... Өметен акламадым Нотфулла абыйның, тәкъди­менә риза булмадым. Әллә ялгыштым, әллә дөрес эшләдем, әмма безнең юллар шуннан соң очрашмады.
Радиодан яңгыраган җыр­ны тыңлаганда, күңелемдәге шушы хатирәләр дә яңара минем. Яшьлегемнең ул чишмәсе минем серне дә саклый­дыр әле.

Мәрьям МУЛЛӘХМӘТОВА.