«Май чүлмәге тышыннан күренә»

«Май чүлмәге тышыннан күренә» дигән гыйбарә Миңзифа апага төбәп әйтелгән кебек. 

Урам ягы коймасы кырыеннан ук чәчәкләргә күмелеп утырган, яп-якты итеп, ачык сары төскә буялган йорт. Йорт алдындагы бакчада да, түрендәгесендә дә розалар, чалма гөлләр, кашкарыйлар шау чәчәктә утыра.

…Миңзифа апаның нәсел агачының тамырлары Лениногорск рай­онының Чыршылы авылыннан башлана. Әтисе авыл мулласы булган Хәлиулла абый, революциядән соң, бәхет эзләп чит җирләргә чыгып китәргә мәҗбүр була. Гайникама­лына өйләнер өчен генә туган як­-ларына кайтып килә ул. 1939 елга чаклы алар Урта Азиядә яшиләр. Кызганычка каршы, гаиләләрендә дөньяга килгән сигез сабыйның берсе дә гомерле булмый. Туа ба-ралар, җир куенына күчә баралар… Ниһаять, дөньяга тугызынчы сабый – кыз бала аваз сала. Аңа Миңзифа дип исем бирәләр. Юк, башта Минзадә исеме кушалар. Тик миңе булганнарның исеменә «миң» сүзе өстәргә кирәк дигән сүз дөрескә чыга: өч-дүрт яшьлек кыз бала сукырая башлый. Мулла аңа Миңзифа дигән исем куша. Шуннан соң гына сабый тернәкләнеп китә.

Чит җирләрдә яшәве ничек кенә рәхәт булмасын, адәм баласын туган туфрагы үзенә тарта. 1939 елда Хәлиулла агай гаиләсе белән Ютазы районының Әпсәләм авылына кайтып урнаша. Әмма фал китабы ача торган күрше карчыгы аларга туган якларына кайтырга, туганнарына якынрак сыенырга киңәш бирә: «Алда авыр еллар көтелә, бергә-бергә җиңелрәк булыр…» Бөгелмәгә кайтып, йорт өлгертеп ятканда канкойгыч Бөек Ватан сугышы башлана. Гаилә башлыгын фронтка алалар. 
– Тансык бала булгангадыр инде, әтием мине кулларыннан төшерми иде. Әле дә хәтеремдә, беренче сыйныфка барган елны аягымны бик каты авырттырдым. Воровский урамыннан әткәй мине җилкәсенә утыртып мәктәпкә йөртте. «Кызым, укырга тырыш!» – дип еш кабатлый торган иде. 
Әткәйдән 1945 елның февраленә чаклы, бик сирәк булса да, хатлар килеп торды. Аннары ул хәбәрсез югалды. Кайда күмелгәнен хәзергәчә белә алганыбыз юк.

Әни бик еш авыргач, тормышның бөтен авырлыгы минем җилкәгә төште. Ачтан үлмәс өчен ни генә эшләмәдек: чабата да үрдек, ипи пешереп тә саттык. Мин лесниктан курка-курка юкә кайрысы сыдырып алып кайтам, аннан кич утырып чабата үрәбез. Сеңлем Гөлчирә чыра тотып тора. И-и гомерләр, хәзер искә төшерсәң…

Бишенче сыйныфны тәмамлаганда ачлыктан бик нык шешендем. Сынау бирергә бүрәнәдәй шешкән аякларымны көчкә сөйрәп барып, мәктәп капкасына сөялгәнем әле дә хәтеремдә. Укуымны дәвам итә алмадым. Әни авыру булгач, гаиләне туйдыру минем өскә төште. 
Кулыма метрика алгач, 16 яшемдә элеваторда эшли башладым, аннары СПТУга укырга кердем. Трак­торчы-комбайнчы һөнәрен үзләштергәч, Азнакай районының Кәкре Елга авылына урып-җыюга җибәрделәр. Соңыннан чирәм җирләргә киттем. Шул вакытта әнигә ярты машина ашлык китергәннәр! Әнинең сөенүләре!

…Миңзифа, кирәк икән, тракторда эшли, урып-җыю вакытында комбайн штурвалы артына утыра. Кыр эшләре тынып торган кыш айларында ташчы һөнәренә тотына. 
Ерак казах далалары Миңзифаны булачак гомер юлдашы – Баулы егете белән кавыштыра. Бөгелмәгә кайтып никах укыткач, алар кабат «Кызыл Гвардия» совхозына китәләр. Ләкин гаилә анда озакка тоткарлана алмый: 1959 елда Миңзифа апаның унынчы сыйныфта укыган кече сеңлесе эзсез юкка чыга. Әни­-сенә авыр чакта терәк булыр өчен, алар Бөгелмәгә кайтып төпләнәләр. Кызның гәүдәсен ярты елдан соң гына судан табып алалар.

Бөгелмәдә Миңзифа апа сәүдә эшенә кереп китә. Гади сатучыдан Карабаш сәүдә предприятиесендә директор дәрәҗәсенә күтәрелә.

Тынгысыз апа кул кушырып өйдә утырмый: бүгенге көндә дә шәһәрнең «Дуслык» клубына йөри. Үзенең моңлы җырларын клуб үткәргән төрле чараларда тамашачыларга бүләк итә.