Каян алдың?

Бала әти-әнисенең акчасын урлый. Нишләргә? әти-әнигә үзен ничек тотарга?

«Карак» дигән мөһер сугарга ашыкмагыз. Акчагыз югалса, кем алганын ачыклагыз. Балагыз барында бертуктаусыз акчасызлык хакында зарланмагыз.

Бала бакчадан ят уенчык алып кайта, әти-әнисенең акчасын урлый. Бу — катлаулы ситуацияләрнең берсе. Мондый очракта әти-әнигә нишләргә, үзен ничек тотарга? Иң элек, эмоцияләргә бирешмәскә, ярсып-кызып китмәскә, ә килеп туган хәлдән чыгу юлларын эзләргә киңәш итәр идем. Өч яшькә кадәр балалар «үземнеке», «чит кешенеке» дигәнне бигүк аңлап бетермиләр. Шуңа да кунактан уенчык «кыстырып» кайтуны алар бернигә санамый. Ә менә әти-әни моны һич тә игътибарсыз калдырырга тиеш түгел. Әгәр дә ул кыйммәтле уенчык икән, әлбәттә, аны хуҗасына кире кайтарып бирергә кирәк. Машина яисә курчак ише вак-төяк кенә булса, ул чагында балагызга: «Син дә үз уенчыкларыңнан берәрсен бүләк ит», — дип тәкъдим ясап карагыз.

Ә менә дүрт яшьлек бала чит әйберне белә. Бу очракта балагызга тыныч кына, әмма үтемле итеп кеше әйберенә кагылуның ярамаган эш булуын аңлатыгыз. Ни өчен алганын сорагыз. «Гаиләдә моңарчы мондый хәлнең булганы юк иде» дигән сүзләр белән аны кимсетмәгез, «карак» дигән мөһер сугарга ашыкмагыз.

Акчагыз югалса, башта аны кем алуын ачыклагыз, ашыгып балага ялган бәла якмагыз. Алмаган очракта «миңа ышанмыйлар» дигән нәтиҗәгә киләчәк. Рөхсәтсез алган мәлдә дә акчаның аңа ни өчен кирәк булуы белән кызыксыныгыз. Бәлкем «дуслары» сорыйдыр. Шулай икән, бу хакта, кичекмәстән, аларның әти-әниләренә җиткерегез. Тик бу очракны янә игътибарсыз калдырырга ярамый. Бала бит акчаны сорамыйча алган. Өлкәннәргә ышанмау, борчуларын әти-әни белән бүлешмәү кайчак балагызны күңелсез хәлләргә тарытырга мөмкин. Аның башка бер сәбәбе булуы да бар: Ихтимал, улыгыз яки кызыгызның тәм-томга, үзе кызыккан кечкенә генә бер уенчыкка акчасы җитмидер. Ә иптәшләре янында «хәерче» булып күренәсе килмидер. Балагызга кирәк-яракка аз гына булса да акча биргәләп торыгыз. Өйдә акча җыю өчен ясалган тишекле кечкенә тартма булдырсагыз, тагы да яхшырак.

Урлашуның кайбер бала өчен үз-үзенә игътибар иттерү алымы булуын исегезгә төшерәбез. Еш кына өлкәннәр, акча эшләү белән мавыгып китеп, балалары, аларның ихтыяҗлары хакында оныталар. Бәлкем шуңадыр да, хәтта мул тормышлы гаиләдә дә бала-чага урлаша торган була.

Әгәр дә балагыз бер генә мәртәбә булса да рөхсәтсез чит кеше әйберенә кагыла икән, түбәндәге киңәшләрне үтәргә тырышыгыз:

Балагыз янында эштән нәрсәдер кыстырып кайтуыгыз яисә ниндидер кырын эшләр эшләвегез турында сөйләшмәгез. «Барысы да урлый!» дип, сез урлашуның гадәти эш булуына ишарә ясыйсыз.

Балагыз барында бертуктаусыз акчасызлык хакында зарланмагыз. Ул шомлана калыр. Ә кайбер бала «кара көнгә» дип урлаша да башлар. Иң яхшысы, аңа акчаның кыйммәте турында сөйләгез, кибеткә аның белән барыгыз. Нәрсәнең күпме торуын белсен.

Нәниегезгә «синеке», «безнеке», «уртак» һәм «чит кешенеке» дигән төшенчәләрне яхшылап аңлатыгыз. Ул үзен башкалар урынына куеп карарга өйрәнсен.

«Сөембикә», № 9, 2008.

фото: http://pixabay.com

 

Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз


Ошый
Поделиться:
Комментарийлар (0)
Cимвол калды:
Хәзер укыйлар
Реклама
Соңгы комментарийлар
  • 22 сентябрь 2023 - 06:18
    Без имени
    Фердинанд Сэлэхов кебек биек,зур сэхнэлэрдэ жырлый алырлык жырчылар аз шул...
    Шоу – бар, сәнгать – юк !
  • 21 сентябрь 2023 - 21:08
    Без имени
    Бала мэктэпне яратсын, укытучысын хормэтлэсен очен ин беренче бу балаларнын эти-энилэрен тэрбиялэргэ кирэк эле, мин узем балаларым, оныкларым мэктэптэн кайткач, мин фэлэн укытучыны яратмыйм, бу фэнне курэ алмыйм дип кайткач, ин беренче эш итеп шушы фэнне яратырга, тырышып ойрэнергэ кирэк, менэ шул вакытта укытучынны да яратырсын дидем, дорестэн дэ бутэн бер дэ кайтып зарланмадылар, оегездэ дэ бала каршысында укытучыны тэнкыйтлэмэгез, олыларга карата хормэт тэрбиялэргэ тырышыгыз, нэтижэсе озак коттермэс, балагыз унай якка узгэрер
    «Сугыш чукмары» 
  • 21 сентябрь 2023 - 14:58
    Без имени
    Эмоциялэрегезне йогэнлэргэ ойрэнегез. Эниегез ботенесен кунеленэ якын ала торган кеше, аны борчымагыз.
    Әни безне аңламый. Нишләргә?
  • 21 сентябрь 2023 - 14:50
    Без имени
    Укучыларнын торлесе булган кебек, укутучыларнын да торлесе була шул. Яхшы анлата торган укутучыны нинди генэ укучы булмасын, 45 минут буе, сабыр гына тынлап утырасын. Мин узем дэ шундыйлардан, яхшы укыдым, но кайнар холыклы идем, ботенесен язып тормыйм, но яхшы анлата торган укутучыны сабыр тынлый идем. Яратып укыдым. Сигезеллыктагы укытучылардан мэрхум Шакиров Тимергали абыйны язып узар идем. Анын кебек яхшы укытучы бутэн юк иде шул мэктэбебездэ. Урта мэктэпкэ башка авылга йордек, анда да бик яхшы укутучылар мэрхумэ Роза апа, хэм мэрхум Фатыйх абыйны язып утэм. Беркемгэ бер начар суз эйтмэделэр, беркемне дэ начар сузлэр белэн сукмэделэр, бер укучыдан да баш тартмадылар. Алланын рэхмэтендэ булсыннар. Урыннары жэннэтнен турлэрендэ булсын! Гел яратып искэ алам. Укутучыдан тора куп нэрсэ.
    «Сугыш чукмары» 
  • 21 сентябрь 2023 - 14:07
    Без имени
    Әлхәмдулилләх, зурлап никах уткәргәнсез, бу әти-әни өстендә. Ә туй, исерек көтуе-кемгә кирәк шул уткәрсен, хәзер купләре үткәрми дә. Шул ук туганнарны тагын чакырасың бит, тик бусы аракы табыны. Гел бер кеше, ничә кат җыярга була, муеннан бурычка батып
    Никах акчасы – талаш акчасына әйләнә бугай
Реклама
Якутия. Фоторепортаж
«Яңа бишек җыры» бәйгесе
Уфада матурлык һәм уңганлык конкурсы узды
«Балалы Солянка» балалар музыкаль премиясе
«Татар гаиләсе / килен-кайнана» бәйгесе җиңүчеләрен котлау тантанасы
«Татар мамык шәле» бренды нәрсә ул?
«Татар гаиләсе / үрнәк алыгыз»
«Азат хатын» күргәзмәсе – Кабан күле буенда
«Сөембикә»нең яңа саны һәм... балчык
Әлфия Миңнуллина: «Әни Казанга яланаяклы кыз булып килгән иде, яланаяк мәңгелеккә китеп бара...»