Алсу Гыльметдинова: Күп тел өйрәнү — баланың физиологик үсешенә комачауламый

Күп тел өйрәнү — баланың физиологик үсешенә комачауламый. Икетеллелек темасы буенча диссертация яклаган галимә, КМТТУ-КАИ Халыкара мөнәсәбәтләр департаменты җитәкчесе Алсу Гыльметдинова шулай дип саный.
“Мин берничә мәктәптә булып, билингвизмның гамәлгә куелышын өйрәндем. Кызганыч, кайбер татар мәктәпләрендә директорлар миңа: мәктәпнең бурычы телләр өйрәнү түгел, телләрне, бигрәк тә татар телен, ата-аналар өйләрендә өйрәтсен, ә без мәктәптә бары белем бирәбез, ди. Телләрне өйрәнү ул һәркемнең шәхси эше, дип уйлыйлар. Әмма алар шуны аңламый: без - социаль кешеләр, телне өйрәнмәсәң, аны кулланмасаң, сөйләшмәсәң, ул югала”, - ди галимә.
Күп теллелек милләтне һәм телне юкка чыгара, дигән фикер белән дә килешми Алсу Гыльметдинова. Бу Совет чорыннан калган стереотип, дип саный ул.
“Әгәр дә без әлеге стереотипларны бетермәсәк, аларны юкка чыгару өстендә эшләмәсәк, алар безгә күптеллелекне үстерергә комачаулаячак. Кызганыч, безнең милләт кешеләре үзләре үк татарча өйрәнү һәм өйрәтүгә каршы чыга. Аларның фикерләре исә башка милләт вәкилләренең безнең ана телебезгә булган мөнәсәбәтләренә тагын да ныграк йогынты ясый. Чип-чиста татарча белгән, мәктәптә татар теле укыткан бер ханым белән аралашырга туры килде. Ул татар теленә карата бик тискәре мөнәсәбәттә. Аның коллективындагы башка укытучылар белән аралашканнан соң, алар миңа: татар кешесе үз телен яратмагач, өйрәнмәгәч, нигә безгә ул телне мәҗбүриләп өйрәтәсез, нигә алга сөрәсез, диючеләр булды”, - дигән фикергә килгән яшь галимә.
"Әгәр дә телне белмисең, әмма аңа карата карашың уңай икән, алга таба син аны барыбер өйрәнәчәксең. Тирәлегеңдәге башка кешеләр дә аңа уңай карый башлаячак", - дип саный ул.
“Рус мәктәпләрендә дә, күп теллелекнең файдасын белгән һәм күргән директорлар, башка телне өйрәнү өчен мөмкинлекләр тудыра. Үзе рус милләтеннән булса да, татар телен өйрәтү өчен укытучылар да таба, иң яхшы әсбаплар, уку-укыту комплекслары белән тәэмин итә. Укучыларның татар теленә мөнәсәбәте, аны яратуы шуннан тора”,- диде ул “Хәлбуки” проекты кысаларында укыган лекциясе вакытында.
чыганак: http://tatar-inform.tatar
“Мин берничә мәктәптә булып, билингвизмның гамәлгә куелышын өйрәндем. Кызганыч, кайбер татар мәктәпләрендә директорлар миңа: мәктәпнең бурычы телләр өйрәнү түгел, телләрне, бигрәк тә татар телен, ата-аналар өйләрендә өйрәтсен, ә без мәктәптә бары белем бирәбез, ди. Телләрне өйрәнү ул һәркемнең шәхси эше, дип уйлыйлар. Әмма алар шуны аңламый: без - социаль кешеләр, телне өйрәнмәсәң, аны кулланмасаң, сөйләшмәсәң, ул югала”, - ди галимә.
Күп теллелек милләтне һәм телне юкка чыгара, дигән фикер белән дә килешми Алсу Гыльметдинова. Бу Совет чорыннан калган стереотип, дип саный ул.
“Әгәр дә без әлеге стереотипларны бетермәсәк, аларны юкка чыгару өстендә эшләмәсәк, алар безгә күптеллелекне үстерергә комачаулаячак. Кызганыч, безнең милләт кешеләре үзләре үк татарча өйрәнү һәм өйрәтүгә каршы чыга. Аларның фикерләре исә башка милләт вәкилләренең безнең ана телебезгә булган мөнәсәбәтләренә тагын да ныграк йогынты ясый. Чип-чиста татарча белгән, мәктәптә татар теле укыткан бер ханым белән аралашырга туры килде. Ул татар теленә карата бик тискәре мөнәсәбәттә. Аның коллективындагы башка укытучылар белән аралашканнан соң, алар миңа: татар кешесе үз телен яратмагач, өйрәнмәгәч, нигә безгә ул телне мәҗбүриләп өйрәтәсез, нигә алга сөрәсез, диючеләр булды”, - дигән фикергә килгән яшь галимә.
"Әгәр дә телне белмисең, әмма аңа карата карашың уңай икән, алга таба син аны барыбер өйрәнәчәксең. Тирәлегеңдәге башка кешеләр дә аңа уңай карый башлаячак", - дип саный ул.
“Рус мәктәпләрендә дә, күп теллелекнең файдасын белгән һәм күргән директорлар, башка телне өйрәнү өчен мөмкинлекләр тудыра. Үзе рус милләтеннән булса да, татар телен өйрәтү өчен укытучылар да таба, иң яхшы әсбаплар, уку-укыту комплекслары белән тәэмин итә. Укучыларның татар теленә мөнәсәбәте, аны яратуы шуннан тора”,- диде ул “Хәлбуки” проекты кысаларында укыган лекциясе вакытында.
чыганак: http://tatar-inform.tatar
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Син генә кирәк Гади ситса күлмәкле кызның ишек төбендә арзанлы гына туфлиләрен салуын күреп, йөзен чытты булачак кайнана. «Авыл гыйбады!» – башына килгән беренче уе шул булды. Алай да улы хакына күңелдәгесен сиздермәде. Әле өйләнеп, түргә алып кайтып утыртмаган, йөреп туяр да, ташлар...
-
«Бу сезнең кызыгыз...» Бала таба алмаячагы хакында Кәдрия Азатка туйга кадәр үк әйтте. Егет булачак хатынына шуның кадәр гашыйк иде, кул гына селтәде. – Аптырама, – дип кочаклап алды ул сөеклесен. – Елак балаларсыз икебезгә генә бик рәхәт булачак. Бик теләсәк, табиблар могҗиза ясамый калмас. Аннан соң гаилә баласыз да була ала бит.
-
Авыл малае Бәкер шифаханәсенә юллама бирделәр Нәфисәгә. Эш урыныннан. Аны, инде унбиш елга якын шул бер урында эшләүче сазаган кызны, кемдер исенә төшерер, «аңа да ял кирәк, аңа бирик...» дип искәртер дип башына да китермәгән иде. Иң кирәк җирдә иң кирәкле сүзне кем кемгә әйткәнен төпченеп тормыйча гына юлга кузгалды ул
-
Өч монолог Нурания конвертны ачты, Илдарына хатны тиз генә укып бирергә иде исәбе, тик әллә кайдан ниндидер кайнар агым, кинәт тынын буып, бөтен күкрәген умырып тотты...
-
Бала – 50 яшеңдә бала җитәкләп йөрерсеңме? Мин әйткән хәбәрдән соң бар якыннарым чигә тирәсендә бармагын уйнатты. Имеш, башың киттеме әллә?!
Соңгы комментарийлар
-
1 июнь 2023 - 11:43Без имениНия бестолковый килен булсын, анлавымча килен белэн кайнана Алама яшэмэгэн.Әйтелми калган рәхмәт
-
1 июнь 2023 - 11:18Без имениСабабызнын горурлыгы, йозек кашы ул Голсинэ ханым♥️ Исэн-сау булсын, йоргэн юллары ун булсын🙏Китап акылны тәрбияли
-
31 май 2023 - 15:07Без имениТочно шундый эчтэлекле кино караган идем,исемен хэтерлэмим,бер нэрсэ дэ узгэрмэгэн.Бәхетле очрак-3
-
22 май 2023 - 10:24Без имениПервый раз попробовала такое блюдо у подруги, она татарочка. Правда, она мешала гороховую муку пополам с пшеничной.Так понравилось, что теперь сама его готовлю. Проблема только в том, что гороховую муку не везде продают. Но я ее теперь в интернет- магазине заказываю.Суп с чумаром из гороховой муки (клецки по-татарски)
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.