МӘСКӘҮДӘ ТАТАРЧА СӨЙЛӘШЕП...

1986 ел. «Ялкын» журналында пионер тормышы бүлеге редакторы булып эшләп йөргән чакларым. Күптән түгел генә безгә баш редактор итеп билгеләнгән Роза апа Туфитуллова мине Мәскәүгә, ВЛКСМ Үзәк Комитеты каршындагы Югары комсомол мәктәбенә (ВКШ) укырга җибәрде. СССРда нәшер ителүче балалар журналларының барысыннан да вәкилләр килгән иде! Украина, Белоруссия, Кавказ, Урта Азия республикаларыннан... Ригадан килгән латыш журналистлары Лиена Суна Һәм Илзе Бригадере белән тулай торакта бер бүлмәдә яшәдек. Алар үзара латышча гына сөйләшәләр, литвалар белән дә үзләренчә аңлашалар, минем белән рус телендә аралашалар. Лекцияләрдә утырабыз, комсомол-пионер журналларында мастер-класслар үтәбез. «Пионерская правда» редакциясеннән кайтып барганда, Казакъстанның «Балдырган» журналыннан килгән коллегалар миңа казакъча эндәштеләр – аңламыйм. Шуннан татарчага күчтеләр. Казан, татарлар турында сорашалар. Казакъстанда да татарлар күп яши, диләр. Шаккаттым: менә дигән итеп сөйлиләр татарча!
Чуашиянең «Хатер пул!» (безнең телгә «Әзер бул!» дип тәрҗемә ителә, пионерлар өчен чыга) журналында әдәбият бүлеге редакторы чуаш егете Анатолий Смолин да минем белән рәхәтләнеп татарча сөйләшә! ГУМнан тиз генә ЦУМ, «Детский мир»ларга сугылмакчы идем, адашып калдым. Бәхеткә, Анатолий очрады. Лекциядән соң ул да шул универмагларга килгән булып чыкты. «Эльмира, бу өч универмаг – Мәскәүнең «Казан», Ленинград», «Ярославль» вокзаллары кебек – янәшә генә тора», – дип аңлата миңа. Татарча аңлата!
Мариларның шул еллардагы «Пионер йук» журналы баш редакторы Алексей Юзыкайн турында шагыйрь буларак ишеткәнем бар иде инде. Мәскәүдә аның белән татар телендә аралашырбыз дип башыма да китермәдем мәгәр.
Ярар, казакъ, чуаш телләре төрки телләр инде, ә мари теле бит фин-угор төркеменә карый!
Башка милләт вәкилләренең безнең телгә шулай хөрмәт белән каравы, татарча сөйләшә алуы күңелдә әйтеп бетергесез канәгатьлек, горурлык хисләре тудырган иде. Казанда булса, бер хәл. Мәскәүдә татарча сөйләште бит алар!
фото: https://pixabay.com
Чуашиянең «Хатер пул!» (безнең телгә «Әзер бул!» дип тәрҗемә ителә, пионерлар өчен чыга) журналында әдәбият бүлеге редакторы чуаш егете Анатолий Смолин да минем белән рәхәтләнеп татарча сөйләшә! ГУМнан тиз генә ЦУМ, «Детский мир»ларга сугылмакчы идем, адашып калдым. Бәхеткә, Анатолий очрады. Лекциядән соң ул да шул универмагларга килгән булып чыкты. «Эльмира, бу өч универмаг – Мәскәүнең «Казан», Ленинград», «Ярославль» вокзаллары кебек – янәшә генә тора», – дип аңлата миңа. Татарча аңлата!
Мариларның шул еллардагы «Пионер йук» журналы баш редакторы Алексей Юзыкайн турында шагыйрь буларак ишеткәнем бар иде инде. Мәскәүдә аның белән татар телендә аралашырбыз дип башыма да китермәдем мәгәр.
Ярар, казакъ, чуаш телләре төрки телләр инде, ә мари теле бит фин-угор төркеменә карый!
Башка милләт вәкилләренең безнең телгә шулай хөрмәт белән каравы, татарча сөйләшә алуы күңелдә әйтеп бетергесез канәгатьлек, горурлык хисләре тудырган иде. Казанда булса, бер хәл. Мәскәүдә татарча сөйләште бит алар!
фото: https://pixabay.com
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Дус кызымның ире икенче хатын алган Дус кызыма шулчак әллә нәрсә булды, мышык-мышык елап җибәрде, керфекләренә яккан тушь җебеп, алсу бите буйлап акты. Мин Гөлчәчәкне тынычландырырдай кирәкле сүзләр таба алмадым, ни өчен сорау биргәнемә дә үкендем...
-
Хата Тормышта бер генә кеше дә хаталардан хали түгел. Без ясаган хаталар бер-берсеннән зурлыгы йә кечкенәлеге белән генә аерыладыр. Кечкенәләре шунда ук онытыладыр. Ә зурраклары, язмышыңны башка сукмактан алып кереп киткәннәре... Алары башка шул. Алары сине гомер буе озата бара...
-
Елама, Сәрвиназ! (хикәя)
-
«Кичер мине, әни!» Ә менә бу – ул керәсе йорт, анда аны әнисе көтә. Унбиш ел көтә инде... Кичке эңгер-меңгер. Кәүсәриянең күзе ирексездән ике якты тәрәзәгә төште. Аларның берсендә бөкрәйгән хатын-кыз шәүләсе күренде. «Йә Хода! Ничек картайган!» Кызганудан Кәүсәриянең йөрәге чәнчеп алды...
-
Таяныр талларың булмаса... Дамирә аны беренче күрүендә үк ошатмады. Җете итеп бизәнгән... Сарыга манган чәчләрен тузганак башына охшатып тараган... Изүе ачык... Нәрсә, ул монда эшләргә түгел, кәттә кияү эзләргә кайткан мәллә?..
Соңгы комментарийлар
-
23 март 2023 - 11:56Без имениБашта ул үзе генә булганда аңа игътибар күп булган, аннан сез кияүгә чыккансыз, игътибар кими төшкән, бала туган, тагын ныграк кимегән, аңа гына карап тору беткән. Ул бала гына икәнен онытып җибәргәнсез. Сезгә ул инде зур, үчтекиләргә кирәк түгел дип саный башлагансыз. Ә ул балада әкренләп әнә шул көнләшү дә, үпкәләү дә, үртәлү дә барлыкка килгән. Белмим, бу хәлне төзәтә алырсызмы.Ничек дуслаштырыйм?
-
22 март 2023 - 10:47Без имени«Улымны узем генэ устердем» дигэн суздэн сон ук барысы да анлашылды. Киленне яратмавыгыз хэр суздэн «кычкырып» тора. Вот и гаеп эзлисезОныгым минеке түгел...
-
22 март 2023 - 09:46Без имениМенэ бу ирне жэллэп язгансыз, кешенен гаилэ тормышын белмичэ язып булмый бит, юньле ирдэн хатын китми, малаен курергэ тилмереп артыннан чабып йоргэнче, гаилэ бн яшэгэндэ кадерлэрен белеп яшэргэ булган дип тэ уйлап була, остендэге киемен утюклап кию кимэу кешенен узеннэн тора, аяксыз, кулсыз кеше тугел бит ул, утюклап кисен, хатын- кыз эш аты тугел бит ул, баласын карарга вакыты тисэ бик яхшы, ир- ат бала чага тугел, гаилэ коргач ул узе йорттагы ботен кеше очен жаваплы булырга тиеш, хатын жилкэсенэ менеп утырырга тиеш тугел!!Бер очрашу
-
22 март 2023 - 14:07Без имениУлыгыз баланы яраткач, кысылмагыз. Безкапчыкта ятмый конечно. Ноикенче яктан, кешелэрбит детдомнан да алып устерэОныгым минеке түгел...
-
23 март 2023 - 16:39Без имениБу язманы бик дулкынланып,тетрэнеп укыдым,Аннан коментарийларны да укып чыктым,торле фикерлэр эйтелгэн,хэрберсе дэ дорестер дип уйлыйм.Куренекле шэхеслэрнен тормышын гади халык белми,курми бит,барысы да ал да гол кебек.Баксан, алай тугел икэн...Боек шэхеслэр бераз эгоистрак булалар шикелле,аларга кубрэк игьтибар кирэк,шуна курэ аларнын гаилэ тормышлары да ,яшэу рэвешлэре дэ бераз узгэрэк,ягьни каршылыклы,ямьсезлеклэр белэн чуарлана.Икенчедэн боек шэхес булыр очен узенне танытыр очен ботен гомеренне шул идеяга юнэлтергэ кирэк.Э ботенесенэ дэ житешер очен бик кочле рух,батырлык кирэктер дип саныйм мин.Андыйлар да бар сэнгать кешелэре арасында.Э шулай да Галимэ апаны актриса буларак бик яраттым,рольлэрен бик оста уйный иде.Э тормышына килгэндэ,нишлисен,беребез дэ эулия тугел,хэрбер кешенен дэ русча эйтмешли свои скелеты в шкафуЧибәрлек – матур кешенең сыңар канаты!
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.