Яшьләр — социаль челтәрләрдә, ЗАГС - яшьләр артыннан

Татарстан Премьер-министры Илдар Халиков та Татарстан Министрлар Кабинеты каршындагы гражданлык хәле актларын теркәү идарәсенең мондый заманча эш алымнарын хуплый.

- Әгәр дә республикабыз халкы анда ешрак була икән, димәк, безгә дә шунда барырга кирәк. Яшьләр арасында 90 проценттан артыгы интернеттан куллана, 70 проценттан артыгы социаль челтәрләргә көненә  5 тапкырдан күбрәк керә. Күп чыгымнар таләп итмәгән бу инструменттан активрак файдаланырга кирәк, - дип белдерде Илдар Халиков ЗАГС идарәсенең 2015 ел нәтиҗәләре буенча йомгаклау коллегиясендә.

Узган елда ЗАГС идарәсе тарафыннан 157 538 гражданлык хәле актлары теркәлгән, бу алдагы ел белән чагыштырганда 2,6 процентка кимрәк. Туу турында 57 499 таныклык  бирелгән. 2014 елдагыга караганда бу 0,4 процентка күбрәк. Ана капиталы программасына башлангыч бирелгән 2007 ел белән чагыштырганда, икенче балалар  – 78 процентка, өченче сабыйлар – 106 процентка, дүртенче һәм аннан соңгылар 81 процентка арткан.

Әмма шуның белән бергә, соңгы өч елда гаиләдә беренче балалар тууы шактый кимегән. 2013 елда 26,3 мең беренче сабый дөньяга килсә, 2015 ел нәтиҗәләре буенча, 24,1 мең бала аваз салган.  Бу 1990 еллардагы демографик дулкынның объектив нәтиҗәсе. Хәтерләсәгез, ул чорда илдә туучылар исәбе кискен кимегән иде. Шуңа да иҗтимагый аңда өч балалы гаиләне үрнәк итү буенча эш алып барылырга тиеш, ди ЗАГС идарәсе башлыгы Альбина Шәвәлиева.

Инде бишенче ел республикада туучылар үлүчеләргә караганда күбрәк исәпләнә. Димәк, халыкның табигый үсеше күзәтелә. Шул ук вакытта югалтулар исәбе дә 1 процентка кимегән. Үлемнәр турындагы актларның 51,6 проценты – ир-атларга, 48,4 проценты хатын-кызларга туры килә. Ирләрнең 38 проценты пенсия яшенә җитмичә бакыйлыкка күчкән. Хатын-кызлар арасында андыйлар 14 процент.

Рәсми рәвештә гаилә теркәүләр, кызганыч, быел 6,1 процентка кимегән.  Ирләр дә, хатын-кызлар да хәзер гаилә коруны соңракка күчерә. Ун ел элек хатын-кызларның 57 проценты 18-25 яшьләрдә кияүгә чыкса, хәзер бу яшьтә 41 процент кына гаилә учагын булдыра. 2005 елда 25-34 яшьләрдә 28 процент хатын-кыз кияүгә чыкса, 2014 елда инде мондыйлар – 43 процент. Ир-егетләр арасында да шундый ук тенденция күзәтелә.

- Бу, бер яктан, аңлашыла да кебек: яшьләр башта ныклап аякка басу, аннан соң гына гаилә кору турында уйлый башлый. Әмма мондый үзгәрешләр бер дә уңай дип әйтеп булмый. Хатын-кызның репродуктив яше чикле бит, – дип борчыла Альбина Шәвәлиева.

Сөенечле күрсәткечләр арасында - икенче ел рәттән Татарстанда аерылышучылар исәбе кими баруы. Былтыргы нәтиҗәләр буенча таркалган гаиләләр 11 процентка кимрәк булган, 13 450 шундый акт теркәлгән. Аерылышуларның күпчелеге, элеккечә, яшь гаиләләргә туры килә.

Бу тискәре тенденцияне үзгәртүгә республикабызда бик ныклап алындылар. 2016 елда ЗАГС идарәсе ике грант проектын гамәлгә ашыра башлады.  Кризис кичергән парларга ярдәм кулы сузу максаты белән эшкә психологлар алына. Психологик ярдәмне күрсәтүнең бер варианты ЗАГС идарәсе сайтында тест рәвешендә эшләтеп җибәрелгән “Гаилә консультациясе” интернет-сервисы тора.

Илдар Халиков, таркалучы гаиләләрнең әзәюен яхшы нәтиҗә дип билгеләде, әмма 13 меңнән артык аерылышулар – бик зур сан, дип белдерде Премьер-министр.

- Бу горурлана торган әйбер түгел. Димәк, шуның кадәр гаилә трагедиясе дигән сүз. Әмма вәзгыять бит төрле районнарда төрлечә. Әйтик, менә Балтач районында 251 гаилә теркәлгән, 40 гаилә таркалган. Менә шуңа таба юл алырга кирәк. Иң яхшы районнар тәҗрибәсе нигез итеп алынсын иде, – дип белдерде ул.


сылтама: http://intertat.ru