Туган тел бәйрәме

- Глобализация чорында телләрне саклау аеруча авыр, - дип башлады сүзен Илбашы Р. Миңнеханов. – Шуңа күрә Татарстанда туган телне саклауга юнәлдерелгән берничә программа эшли. Берничә көн элек, мәсәлән, татар теле һәм әдәбияте буенча өченче халыкара олимпиадага йомгак ясалды. “Ана теле” дип исемләнгән программа уңышлы гына тормышка ашырылып килә. Радио, телевидение буенча татар телен үстерүгә юнәлдерелгән тапшырулар алып барыла. Мәктәпләрдә, балалар бакчаларында татар телен өйрәтү программалары һаман камилләштерелеп тора.

Аннары Президент республикабызның Г. Тукай исемендәге Дәүләт бүләкләрен тапшырды. Быел бу мәртәбәле бүләккә “Келәү: шигырьләр, повесть, хикәя”, “Сәяхәтнамәләр: шигырьләр”, “К солнцу лицом” китаплары өчен шагыйрә Клара Булатова, Казан һәм Габдулла Тукайга багышланган графика шәлкемнәре өчен рәссам Ирина Колмогорцева, “Алтын Урда” балетын иҗат иткән һәм сәнгати образлар тудырган өчен, идеянең авторы һәм проектның сәнгать җитәкчесе – М. Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет академия театрынның директоры Рәүфәл Мөхәммәтҗанов, балетмейстер Георгий Ковтун, Җаникә ролен башкарган балерина Кристина Андреева, Батый хан партиясен башкарган балет артисты Михаил Тимаев лаек булды.

Ул кичне татар теле белән бергә үрелеп үскән татар мәдәниятенең бөтен тарихы сәхнәдә җанлангандай булды. Шагыйрьләр Сәиф Сараи, Мөхәммәдъяр иҗатлары хәтерләрдә яңартылды. Җырчылар Гөлнора һәм Рузил Гатиннар күптән түгел куелган Э.Низамовның “Кара пулат” операсыннан дуэт җырлады. XX гасыр башында татар мәдәниятендә булган күтәрелеш матур булып гәүдәләндерелде. Олуг шагыйребез Габдулла Тукай иҗатына, аның “Шүрәле” балетына аерым тукталдылар. Татар профессиональ музыкасына нигез салган композиторлар, алар иҗат иткән матур музыкаль спектакльләр дә телгә алынды. Артистлар Рөстәм Асаев һәм Ләйсән Сөнәгатова шуларның берсе К.Тинчурин әсәре буенча куелган “Зәңгәр шәл”дән бер өзек тә уйнап күрсәтте. Ни аяныч, Бөек Ватан сугышы бик күп талантарыбызның яшьли гомерләрен өзде. Сара Садыйкованың Резеда Галимова башкарган “Син кайларда йөрисең икән?” тангосы аларны сагыну җыры булып яңгырады. Эстрада жанры татар музыкасында үзе зур урын алып тора. Илһам Шакиров, Әлфия Авзалова һ.б. күп кенә җырчылар бу жанрга үзләренең гомерләрен багышлады. Нәтиҗәдә, динсез совет заманнарында татар халкын җыр берләштерде һәм саклап калды. Яшь җырчылар Артур Мингазов һәм Марат Галимовның чыгышы эстрада җырының әле ямьсезләнеп, очсызланып бетмәгән матур чорын сагындырып куйды. Татар җыелган җирдә, һичшиксез, күренекле драматургыбыз Туфан Миңнуллинның герое Әлмәндәр бабай рухы сизелә, чөнки татар халкының иң күркәм сыйфатларын үзендә туплаган герой ул. “Казан” бию ансамбле Әлмәндәр карт һәм аның маҗаралары турында кызыклы театральләштерелгән композиция иҗат иткән һәм артистлар туган тел кичәсендә аны тамашачыларга башкарып та күрсәттеләр. Бөек Ватан сугышы тәмамланырга берничә көн кала бер төркем композиторларыбыз Казанда консерватория оештыруга ирешә. Хәзер инде бу уку йортының 70 еллык тарихы бар. Республикабызның һәм бөтен Идел буеның музыка училищелары, көллиятләре өчен якты маяк ул. Туган тел, татар мәдәнияте бәйрәмендә, әлбәттә инде, консерватория тарихының матур сәхифәләре дә чагылып үтте. “Кырлай” баянчылар ансамбле үзләре укып чыккан уку йортына музыка аша рәхмәтләрен ирештерде. Концерт “Айгөл” вокаль коллективының “Татар булып гомер итик!”, дигән сүзләре белән тәмамланды.