Аның исемен дөньяның бөтен мөселманнары белгән

Күренекле галим, мәгърифәтче, дин эшлеклесе, тарихчы, журналист һәм Россия мөселманнарының Үзәк Диния нәзарәте мөфтие Ризаэддин ФӘХРЕДДИНнең (1859-1936) тууына 17 гыйнварда 160 ел булды. Шул уңайдан Әлмәт төбәгендә аңа багышланган чаралар башланды.
Галимнең исемен мәңгеләштерү юлында башкарылган иң зур эшләрнең берсе Кичүчат авылында, галимнең туган нигезендә 1995 елда ачылган Р. Фәхреддин мемориаль музеедыр мөгаен. Инде аны яңартырга вакыт җиткән. Экспонатлар заманча бизәлешне көтә – мемориаль музейга яңа бина кирәк.
Р. Фәхреддин мемориаль музееның киләчәге профессионаллар күзлегеннән ничек күренә? Ул нинди булырга тиеш, бәлки аны зур комплекс итеп үзгәртергә дә вакыттыр: бәйрәм иртәсендә Кичүчатта шушы хакта эшлекле зур сөйләшү булды. Анда Татарстан Дәүләт Советы рәисе урынбасары Римма Ратникова (ул үзе дә галимнең әнисе – Мәүһүбә абыстай ягыннан якын туганы), «Татнефть» җитәкчеләре, Татарстан музейлар Ассоциациясе, Татарстан Язучылар берлеге әгъзалары катнашты. Әлмәт шәһәре һәм районында гына түгел, республика югарылыгында бу күренекле шәхеснең исемен мәңгеләштерү юнәлешендә башкарылырга тиешле эшләрне барладылар, моның өчен галимнәрнең игътибарын да тартырга кирәген ассызыкладылар.
Бәйрәмнең икенче өлеше Әлмәт шәһәрендә, «Иске Әлмәт» Мәдәният Сараенда дәвам итте. Фойеда мемориаль музейдан китерелгән кайбер экспонатлардан һәм Ризаэддин Фәхреддинның китапларыннан күргәзмә әзерләнгән иде.
Залга җыелган тамашачы каршында Әлмәт шәһәренең Ризаэддин Фәхреддин исемендәге гимназия укучылары, Әлмәт татар дәүләт академия театры артистлары чыгыш ясады.
Татарстан Дәүләт Советы рәисе урынбасары Римма Ратниковага, «Татнефть» акционерлык җәмгыятенең генераль директорының гомуми мәсьәләләр буенча урынбасары Рөстәм Мөхәммәдиевкә, Татарстан Республикасы музейлар Ассоциациясе рәисе, Татарстан Республикасының Милли музее җитәкчесе Гөлчәчәк Нәҗиповага, Ризаэддин Фәхреддин мемораиль музее директоры Диләрә Гыймрановага, галимнең туганнарына сүз бирелде.
Чыгыш ясаучы һәркем рәхмәтнең иң олысын «Татнефть» компаниясенә, аның җитәкчеләренә җиткерде. Алар музейны ачуда да, аны җиһазлауда да, экспонатлар туплауда да ярдәм итеп торалар. «Татнефть» акционерлык җәмгыятенең «Рухият» хәйрия фонды, оешкан көненнән башлап, атаклы галимнең китапларын бастырып чыгару белән дә шөгыльләнә Алар арасында «Шура» журналы: әдәбият мәсьәләләре», «Жәвамигуль-кәлим шәрехе», «Асар» (1, 2, 3, 4 томнар), «Дини вә иҗтимагый мәсьәләләр», «Мәшһүр адәмнәр: «Шура» журналы сәхифәләреннән» һәм башка китаплар бар. Быел «Жәвамигуль-кәлим шәрехе» китабын русчага тәрҗемәдә бастырып чыгарырга ниятлиләр (Мәдинә Рәхимкулова тәрҗемәсе).
Ризаэддин Фәхреддин – туып-үскән авылы Кичүчатны гына түгел, бөтен татарны дөньяга таныткан шәхес.
Бер генә мисал.
1926 елда ул Мәккә шәһәрендә бөтендөнья күләмендә оештырылган мөселманнар конгрессында катнаша. Согуд Гарәбстанының әмире татар галимен конгрессның вице-президенты итеп билгели. Гарәп телен камил рәвештә белгән Ризаэддин Фәхреддин билгеләнгән вазыйфаны уңышлы башкарып чыга...
Ризаэддин Фәхреддин турында 10 кызыклы факт-1
Ризаэддин Фәхреддин турында 10 кызыклы факт – 2
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Гомерем усал кайнана, исерек ир белән үтте 5 Бер көнне иртән торып бәлеш пешерергә уйладым. Бәрәңге турадым, суган әрчедем, камыр бастым. Духовкада кургаш кәгазь астында ике сәгать ярым эчендә бәлешем изелеп пеште. Ләкин хуш исе урамга кадәр чыккан итле бәлешемне ашарга насыйп булмады.
-
Исерек ир, усал кайнана белән гомерем узды 3 Рәфис белән 3 ел очрашып йөрсәк тә, мәхәббәтебез үбешүдән ары узмаган иде. Беренче зөфаф төнебезне мин куркып, дулкынланып көттем.
-
Исерек ир, усал кайнана белән гомерем узды 2 Рәфискә кияүгә чыгарга җыенуымны әнием ошатмады, ул мине кабаттан үгетләргә кереште: «Кызым, тагын бер тапкыр уйлап кара әле! Габдулла белән Сания авылда иң усал гаилә булып санала, Санияне тиккә генә «юха елан» дип йөртмиләр. Алай гынамы, бу гаиләдә эшнең бетәсе юк: 50 сутый бакчалары, абзарларында өч сыер, кырыкка якын сарык...
-
Ул миңа исәндер шикелле... Әнкәй! Килен булып төшкән беренче көнемнән үк шулай дип эндәштем мин аңа. Хәзерге киленнәр «әткәй-әнкәй» дими инде, «әти-әни» диләр. Миңа калса, «әнкәй» сүзе тагын да матуррак, җылырак кебек.
-
Юлда кем очрамас... Кичә яшүсмер кызым эштән кайтты да, «Әни, син хәзер мине ачуланачаксың», – ди. Сагайдым. Ачуланасымны алдан ук белеп торгач, нинди ярамаган эш эшләде икән?
Соңгы комментарийлар
-
9 август 2022 - 17:46Без имениХатын кыйнаган кешенен туктаганын кургэнегез бармы?! Хатынга бер суккан кеше беркайчан кыйнаудан туктамый! Беркайчан! Донья кургэн эти эни буларак сез моны анларга тиеш. Картая картая кул белэн уйный торган кеше эшэкелэнэ генэ сэбэпле-сэбэпсез кул кутэрэ. Сез нинди генэ суз эйтсэгездэ тозэтеп була торган тугел! Кызыгыз яшьлеге белэн генэ белгертмэскэ,ярарга тырыша, тозэлер дип омет итэ. Димэк эти энигэ бергерткэн очен тагын кыйнаган?! Белгертэсе килмэсэ дэ кешегэ беленми кала торган эш тугел бу. Эле кызнын таянырга эти энисе тигез. Шуны белэ торын кияу кыйный. Эти энисез яклаучысыз калгач ни кыланачак бу кияу?! Бу кеше белэн яшэсэ алдагы гомерен кыйналып яшэячэк кыз. Кыйнап имгэтэчэк хичшиксез иртэме сонмы. Имгэнгэн хатын иргэ кирэк тугел! Кешедэн ким булып яшисе килми. Белгертэсе килми. Парлы матур тормышта яшисе килэ. Цена вопроса кызыгызнын сэлэмэтлеге. Эти эни якламаса кем яклар?!Кияү кызыбызны кыйный?
-
9 август 2022 - 11:39Без имениБигерәк күп күргән сез. Кайтмаска иде, үсәр иде бала. Ййй язмышларГомерем усал кайнана, исерек ир белән үтте 5
-
8 август 2022 - 12:19Без имениИрегез белән барып, утырып күзгә күз карап сөйләшәсегез калган.Телефо6ан решать итеп буламыниКияү кызыбызны кыйный?
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.