Анкарада ерактагы татар диаспораларының зур җыенына әзерләнәләр

"Казан" мәдәният вә ярдәмләшү оешмасына 2015 елның 6 ноябрендә 50 ел тула. 1965 елда Төркиягә Кытай, Япония һәм Кореядан килгән татарларның бер өлеше Анкарада урнашып, үзара аралашып һәм ярдәмләшеп яшәр өчен "Казан" оешмасын кора. Ул елларда Төркиягә килгән татар иммиграцияcенең төгәл санын әйтү мөмкин түгел. Төркиядә яшәүче тарихчы Надир Дәүләтнең тиздән чыгачак "Ерактагы татар диаспоралары" исемле китабы бу сорауга ачыклык кертер дип көтәбез. Татарлар кайсы илгә генә күчеп китсә дә, мәхәллә булып оешып үз көннәрен үзләре күрә.
Анкарадагы "Казан" оешмасын Рәшид Айгүн, Якуб Мозаффәр, Талип Нивер, Ялчы Өзәкә, Саип Тениш, Сәйфулла Зелинки исемле кешеләр корган. Ялчы Өзәкәдән кала барысы да – Кытайда коммунистлар хакимиятеннән качып күчеп килүчеләр. Өзәкә – Кытайдан килгән татар кызына өйләнгән төрек. Соңрак бу оешмага Анкарага Япония һәм Кореядан килгән татарлар да кергән. Уртача алганда, оешма аена бер очрашып торган. Кем өйләнгән, кем вафат кебек мәхәллә яңалыкларын ара-тирә чыгып торган бюллетеньнәрдән белгәннәр. Балаларны татар теленә, дингә өйрәткәннәр, араларында музыка коралларында уйнаучылар да булган.
Хәзер "Казан" оешмасына 72 гаилә керә. Алар барысы да Икенче дөнья cугышыннан соң Төркиягә килгән татарларның балалары һәм оныклары. Оешманың нигезендә торучыларның берсе генә, Рәшид Айгүн исән, ул Анкарада яши. Оешманың 50 еллыгына багышланган тантаналы мәҗлестә тарихи чыгышны нәкъ аннан көтәләр. Мәҗлес 7 ноябрьдә Анкарада үтәчәк. Чакырылган кунаклар арасында Австралия, АКШ, Финляндия татарлары бар. Шулай ук Татарстанның Төркиядәге вәкилчелеге җырчылар һәм биючеләр җибәрергә вәгъдә иткән. Алар белән икенче көнне "Казан" оешмасында аерым очрашу булачак, диде Азатлыкка оешма җитәкчесе Фуат Тыныш.
Фуат әфәнде бәйрәм мәҗлесендә Төркиядәге диаспора өчен генә түгел, башка илләрдәге элекке моһаҗирләрнең балалары өчен дә актуаль булган татар телен белмәү проблемын күтәрергә җыена. Анкарадагы татарларның өченче буыны (күчеп килүчеләрнең оныклары) татарча бөтенләй сөйләшми диярлек. Оешманың эшләрен алып бару стиле яшьләргә искергән тоела. Очрашып сөйләшүләр, чәү эчүләр һәм гармун-скрипка сузып утырулар яшь буынның тормыш рәвешенә туры килми. Өченче буында күпчелек татар яшьләре төрекләр белән гаилә корган. Бу инде татар мәхәлләсенең кечкенә һәм ябык булуыннан чыккан күренеш. Финляндия татарлары үз вакытында килен-кияүләрне Татарстаннан эзләде. Анкарадагы татар яшьләрен Казан белән кызыксындара алмаганнар.
Фуат әфәнде үзе дә Казанда гомердә бер генә тапкыр булган. Аның әби-бабалары Мордовия якларыннан. Андагы авылларда ул бүген дә телнең сакланганына сөенеп кайтканын сөйләде. Татарстанның Төркиядәге вәкилчелеге үз вакытында Анкара яшьләрен Татарстан югары уку йортларында укырга чакырган булган, әмма теләк белдерүче булмаган, күбесе Төркиядә укырга калган. Моның төп сәбәбе – рус хәрефләрен танымау, кирилча укый-яза белмәү, диде Фуат әфәнде.
Татар телен ул үзе дә өйдә әти-әнисеннән генә өйрәнгән. Оешманың Татарстан белән мәдәни элемтәләре бар. 2011 елда Габдулла Тукайга һәйкәл куелганнан бирле Казаннан Тукайны искә алырга вәкилчелек килеп китә. Узган ел Анкара татарлары Татарстан президенты Рөстәм Миңнеханов белән очрашты.
Төркиядәге "яшь диаспора" вәкилләренең берсе, хокук белгече Фәнис Зыялы Азатлыкка татарларның "төрекләшү" проблемын яшьләрне Казанда укытып чишеп булганын әйтте. Анталиядә яшәүче милли активист үзе дә ярдәм итәргә әзер. Татар теленең латинга күчерелмәве чит илләрдә яшәүчеләрне зур татар дөньясыннан аерды, аерым илләрдә аерым мәхәлләләр итеп кенә калдырды. Анкарада "Казан" оешмасының 50 еллыгына "элекке диаспораларның" барлык вәкилләре җыелачак. Ерактагы диаспораларның болай бергә зурлап җыелуы әле моңарчы булмагандыр.
сылтама: http://www.azatliq.org/content/article/27324378.html
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Ике яклы хыянәт (хикәя)
-
Киткәннәрне нигә туктатырга? Гөлнара, матур төшләр күреп, татлы йокыга талган иде... Менә ул Камышлыкүл болынында яланаяк йөгереп йөри. Бу аның кыз чагы икән бит.
-
"Син безгә кыз килеш килмәдең..." Минем икенче балам ашыгыбрак – алты ай ярымнан ук туды. Нигә болай иртәләгәндер, андый сәбәп тә юк к
-
Бүләк Уфада яшәп иҗат итүче язучы Дилә Булгакова хикәяләрендә нечкә хис, драматик лиризм өстенлек итә, геройның иң тирән күңел кичерешләре ачыла. Укучылар аның шигырьләрен, нәсерләрен, балалар өчен язылган әкиятләрен дә яратып кабул итә. Ә аның шигырьләренә язылган «Кыр казлары», «Сагынам», «Үпкәләмә» кебек җырлары халык арасында бик популяр.
-
13 апрель 2021 - 08:50Без имениМолодец,Айсылу. Гайлэ тормышы бары икегезнен генэ эше бит, аны ботен халыкка курсэтунен кирэге дэ юктыр.Айсылу Габдинова: «Шәхси тормышымда үзгәрешләр бар»
-
12 апрель 2021 - 19:17Без имениФизалия эсэренне укыганда узем Дэ Тимошка авылын куз алдына китереп , сагынып искэ алдым.Мин фермага жияу йогереп барганымны ,э кайтканда эткэйгэ утырып яшел печэн чабып малларга алып кайтканнар истэ.Тик азакта шул хатыннын ялган кыланышы гына юшкын калдырды.Якташ хатын
-
9 апрель 2021 - 13:51Без имениИрең иҗат кешесе булса, хатын-кыз үзе дә иҗат кешесе булса, беренче урынга ирен куя, балаларын куя. Бу минем дә баштан үтте дисәм һич арттыру түгел. Без - хатын һәм ана беренче чиратта. Первым делом - мужья и дети, а сама, а сама потом» диясем килә мәгълүм рус җырын бераз үзгәртеп. Мин дә Газинур хатыны булып чирек гасыр яшәдем, иҗат иттем. Без бер-беребезне тулыландырдык. Без әле картаймаган, иҗат кешесе картаймый ул. Гөлнурга да, Рузиләгә дә дөресен сөйләгәне өчен рәхмәт.Хатын-кызга ни җитми?
-
9 апрель 2021 - 15:15Без имениМин салаватнын яратам корарга мин айгол булам фатих кызыДанир Сабиров ике түрәнең мәҗлесен үткәрә (видео)
-
9 апрель 2021 - 15:16Без имениМин тоже жибергэ кирэк була мин тоже татарча билэмДанир Сабиров ике түрәнең мәҗлесен үткәрә (видео)
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.