Гаилә таркалу - балалар фаҗигасе ул...

Соңгы вакытларда журналыбызның “Серле сандыгьна язып бик күпләр эчләрен бушаталар, күңелләренә тәңгәл килерлек киңәшләр көтәләр. Менә кайберләренең исеме: “Иремне югалттым”, Ирем хыянәт итә”, “Иремне яратмыйм”. Бу - хатын-кызның бәхетсез язмышы. Мине укытучы һәм ана буларак, бу бәхетсез язмышларның уртак җимешләре булган балаларның хәле борчый.
Без, сугыш чоры балалары, гаилә коруны, бала үстерүне изге бурыч дип аңлап үстек. Хәзер яшь гаиләләр бик җиңел таркалалар, бала тәрбияләүнең җаваплылыгына бик җиңел карыйлар диясем силә. Егетләр бик озак “иркенләп” өйләнмичә йөрсә, кызларның да байтагы мәхәббәтне читкә этәреп, бай, фатирлы, машиналы кияүләр “ауларга” омтыла. Шушы бер ай эчендә генә күршем Тәзкирәнең инженер улыннан, акчаң аз дип, хатыны киткән. Янә дә күрше подъезддан нефтьче-инженер Николайның хатыны, ике баласын алып, өч бүлмәле фатирын ташлап китеп барган. Шундый пар килгәннәр иде, бөтен йорт кешеләре шаккаты, ни булган, ни ярамаган, ул балаларны нигә тинтерәтеп йөртергә? Соңгы елларда бу китү-аерылышулар бик күпкә китте түгелме?
Ярты-йорты гаиләләрдә тәрбияләнүче, әби-бабайга калдырылган балалар арта бара. Башларын кәеф-сафа коруга, эчүчелеккә салган ата-аналар ишәя. Эчүчелек азгынлыкка, хыянәткә юл ача. Мин хәзерге гаиләләрнең таркалуының беренче сәбәбе итеп эчүчелекне саныйм.
Таркалган гаиләләрдә иң фаҗигале хәлдә калучылар - балалар. Алар күпчелек ана янында кала. Атасыз үскән ир бала барыбер чын ир холкындагы кеше булып формалашып җитә алмый.
Укыту дәверендә шундый хәлләр белән миңа да очрашырга туры килде. Узган уку елында минем янга биология кабинетына 12 яшьлек бер кыз бала еш кына кереп йөри башлады. Хәл-әхвәл сораштырам, вак-төяк эшләр кушам. Бала нишләптер үз эченә бикләнгән. Белдем, ата-анасы аерым яши, һәрберсенең үз гаиләсе икән. Беркөнне күзләре мөлдерәмә яшь белән тулган иде. Янына килдем. “Миңа бик авыр, яшисем килми”, - дип, күкрәгемә башын куйды. Без шулай бик озак сөйләшмичә тордык. “Әни мине июнь башыннан әтигә җибәрә. Чөнки безнең акча җитми, үги әти үземнең әтидән дә күбрәк эчә”, - дип үкси-үкси елаган баланы ничек итеп тынычландырырга белмәдем.
Безгә гаиләдәге дөрес мөнәсәбәтләргә өйрәтүне көнбатыштагыча түбән сыйныфлардан ук даими программа буенча алып барырга кирәк. Мин укучыларны урта мәктәптән тормышка хәзерлекле итеп чыгаруның шактый зур өлешен шушында дип исәплим. Катнаш гаиләләрнең байтагында бала тәрбияләүдә шактый авырлыклар бар. Дини тәрбия нигезендә дә гаиләдә бала тәрбияләү мәсьәләләрен бик нык савыктырасы бар. Аерылышу, гаилә мөнәсәбәтләре проблемасын күтәреп, "Сөембикә" журналы бик дөрес эшләгән, шул юлдан тайпылмагыз. Сезгә иҗади уңышлар телим.
Без, сугыш чоры балалары, гаилә коруны, бала үстерүне изге бурыч дип аңлап үстек. Хәзер яшь гаиләләр бик җиңел таркалалар, бала тәрбияләүнең җаваплылыгына бик җиңел карыйлар диясем силә. Егетләр бик озак “иркенләп” өйләнмичә йөрсә, кызларның да байтагы мәхәббәтне читкә этәреп, бай, фатирлы, машиналы кияүләр “ауларга” омтыла. Шушы бер ай эчендә генә күршем Тәзкирәнең инженер улыннан, акчаң аз дип, хатыны киткән. Янә дә күрше подъезддан нефтьче-инженер Николайның хатыны, ике баласын алып, өч бүлмәле фатирын ташлап китеп барган. Шундый пар килгәннәр иде, бөтен йорт кешеләре шаккаты, ни булган, ни ярамаган, ул балаларны нигә тинтерәтеп йөртергә? Соңгы елларда бу китү-аерылышулар бик күпкә китте түгелме?
Ярты-йорты гаиләләрдә тәрбияләнүче, әби-бабайга калдырылган балалар арта бара. Башларын кәеф-сафа коруга, эчүчелеккә салган ата-аналар ишәя. Эчүчелек азгынлыкка, хыянәткә юл ача. Мин хәзерге гаиләләрнең таркалуының беренче сәбәбе итеп эчүчелекне саныйм.
Таркалган гаиләләрдә иң фаҗигале хәлдә калучылар - балалар. Алар күпчелек ана янында кала. Атасыз үскән ир бала барыбер чын ир холкындагы кеше булып формалашып җитә алмый.
Укыту дәверендә шундый хәлләр белән миңа да очрашырга туры килде. Узган уку елында минем янга биология кабинетына 12 яшьлек бер кыз бала еш кына кереп йөри башлады. Хәл-әхвәл сораштырам, вак-төяк эшләр кушам. Бала нишләптер үз эченә бикләнгән. Белдем, ата-анасы аерым яши, һәрберсенең үз гаиләсе икән. Беркөнне күзләре мөлдерәмә яшь белән тулган иде. Янына килдем. “Миңа бик авыр, яшисем килми”, - дип, күкрәгемә башын куйды. Без шулай бик озак сөйләшмичә тордык. “Әни мине июнь башыннан әтигә җибәрә. Чөнки безнең акча җитми, үги әти үземнең әтидән дә күбрәк эчә”, - дип үкси-үкси елаган баланы ничек итеп тынычландырырга белмәдем.
Безгә гаиләдәге дөрес мөнәсәбәтләргә өйрәтүне көнбатыштагыча түбән сыйныфлардан ук даими программа буенча алып барырга кирәк. Мин укучыларны урта мәктәптән тормышка хәзерлекле итеп чыгаруның шактый зур өлешен шушында дип исәплим. Катнаш гаиләләрнең байтагында бала тәрбияләүдә шактый авырлыклар бар. Дини тәрбия нигезендә дә гаиләдә бала тәрбияләү мәсьәләләрен бик нык савыктырасы бар. Аерылышу, гаилә мөнәсәбәтләре проблемасын күтәреп, "Сөембикә" журналы бик дөрес эшләгән, шул юлдан тайпылмагыз. Сезгә иҗади уңышлар телим.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Менә шулай... Чәй кайнар суга эләгү белән куе булып чыга башлый. Буяу бит инде. Шайтан алгыры!..
Соңгы комментарийлар
-
28 июнь 2022 - 10:56Без имениСез язманы игътибар белән укымаган, ахры, иптәшләр. Монда бит колхозчы баласының кеше була алмавы турында бармый сүз! Ә ата-ананың баланы аралавы, башкаларга караганда, начаррак мөнәсәбәттә булуы турында сүз бара. Әгәр шартлар булса, бу өлкән кыз да, кече сеңлесе кебек, врач була алыр иде!Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
28 июнь 2022 - 11:47Без имениУзегез йомшак булгансыз. Чыгып китяргя иде. Нык телясягез врач булыр идегез. Урында утырып , хыяллар белян яшяргя унайлырак булган курясен сезгя. Атиегез гаепле тугел ,а узегез . А хазер барсы да гаепле сезнен очен. Алай булмай шул. Узегез ялгышкансыз. Шуны анлагыз хям яшягез алга карап. Артка карап, барсында гаепляп тугел.Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
24 июнь 2022 - 20:10Без имениАзаматны ышандырып йорисе тугел иде! Йомшак ирлэр дэ ничектер бэхетле яши бит эле. Кайбер гаилэдэ хатын-кыз эйдэп бара, торле гаилэ бар. Ин мохиме, ир куп эчмэсен, акча тапсын.Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.