Егерме җиде ел элек...

Врач кулыма “Кремль астына”, онкология хастаханәсенә барырга юллама тоттырды. Ышанмыйча, юл уңаенда үзебезнең участок хирургына кереп чыктым. Ул да шунда җибәрде. Ә аякның ул якка таба атлыйсы килми. Таныш врачымның өенә киттем, балалар врачына. Ә аның якын дусты — гинеколог. Миңа аңа күренергә кирәк. “Бүген ул Чаллыда, бер атнадан кайтыр”, — диде танышым. Ул көнге һәр адымым бүгенгедәй хәтердә...
Кайтып киләм, күзем тулы яшь. Кибеткә кереп яңа эчке киемнәр алдым. Бәхетемә, өйдә берәү дә юк иде. Яңа киемнәремне киеп, көзге каршына бастым. Көзгедә бер кешенекеннән дә ким булмаган матур гына буй-сынлы туташ. Туташның яше кырыктан авыш. Шушы буй-сынның ир назы күргәне юк әле... Беренче мәртәбә саф кыз булуымнан оялдым. Операция ясаганчы, врачка скальпельме, бүтән төрле коралынмы файдаланырга туры киләчәк. Минем бер танышыма шул хурлыкны үтәргә туры килгән иде.
Ничек шулай килеп чыкты? Үземнең бар барлыгым, холкым-фигылем белән мин зур гаиләнең хуҗабикәсе булырга тиеш идем. “Әниең, туганнарың өчен күбрәк кайгыртып, үзең турында уйламыйсың”, — дип, мине ачуланучылар да аз булмады. Мин эшлим, укыйм. Кичке мәктәптә, аннары — институт. Тик ялгыз калуымның төп сәбәбе болар түгел. Кияүгә чыгарга тәкъдим ясаучылар да, яратырга гына теләүчеләр дә булмады түгел. Беренчеләреннән “бу кеше белән бәхетле гомер кичереп булыр, ул мине бәхетле итәр” диярлеге очрамады. Икенчеләренең дә тәкъдиме минем
өчен яраклы түгел иде. Тәрбиябез андый булмады.
Шулай яшәлде. Тик мин бервакытта да үземне ялгыз хис итмәдем. Әнием, туганнарым белән матур яшәдек. Аннары эне-сеңелләрнең балалары гел миндә булды. Күрше-күләннәр хәтта мине “күп балалы әни” дип тә йөртәләр иде. Мин үземне бервакытта да ким-хур итеп хис итмәдем. Җаным да, тәнем дә тыныч булды. Менә... кулымда тынычлыгымны бозган язу.
Шул чагында, көзге каршына баскан көе башымнан бер уй йөгереп үтте. “Мине яратырга теләп йөргәннәрнең берсенә шылтыратырга!” Врачка “өстәмә эш” калдырмаска. Тик кемгә? Минем 3. В. (запас вариант) дип йөргән бер кешем бар иде. Ул инде ике ел бу дөньяда юк. Шулай ук Закир да. Исәннәрен барлыйм. Тик берсенә дә туктала алмыйм. Шул вакыт кыңгырау шылтырады. “Әнидер”, дип, өстемә халат та кимәгән көе, кем бар дип тә сорамыйча, тоткага үрелдем. Ә анда... Ишекне тиз генә яптым, ашыгып киенергә тотындым. Башымнан үткән беренче уй — “бар ул Алла, бар!” дигән уй булды.
Ул кеше тормышка чыгарга беренче мәртәбә миңа унбиш ел элек тәкъдим ясаган иде. Икенчесен — ун елдан соң. Хәрби очучы. Беренчесендә Казахстан далаларында хезмәт итә иде. Икенчесендә — Ерак Көнчыгышта. Минем үз төбәгемне — Татарстанымны, гаиләмне - әнине (ул бик яшьли тол калып, безне - дүрт баласын берүзе тәрбияләп үстерде; мин, өлкән бала буларак, аның төп таянычы, туганнарымны калдырып китәргә көчем (әллә мәхәббәтем?) җитмәде.
Ниһаять, ишекне ачам. Каршымда елмаеп Васил басып тора. Миңа кызыл розалар суза. Җиңелчә кочаклашып күрешәбез. Залга узабыз. Сүзләр ябышмый. Телем бәйләнә. Тиздән әни кайтырга тиеш. Ә миңа уемны тормышка ашырырга кирәк. “Әйдә, безнең бакчага киттек”, — дим. “Нәрсә, ирең кайтасымы әллә?” — ди. “Соңрак аңлатырмын”, — дип, тиз генә җыена башладым. Шкафтан өр-яңа урын җәймәсе алып сумкама салдым. Кабымлыклар, бер шешә шампань шәрабе суыткычтан сумкага күчте. Өйдән шулай кисәк чыгып китүгә гаҗәпләнсә дә, егетнең йөзендә бәхетле елмаю балкый иде. Үз халәтемне соңыннан күпме уйласам да, исемә төшерә алмадым. Тик шунысын яхшы хәтерлим, Васил нәрсәдер сөйли, сораша, мин ишетмим, җавапларым керделе дә чыктылы иде.
Бакчага баргач, өстәл әзерләдек. Самоварда чәй кайнап утыра. Берәр бокал шәраб эчтек. Васил тәмәке тартырга чыккан арада йокы бүлмәсендә урын җәйдем. Чәй, аннары тагын берәр бокал “шампанское” эчеп куйгач, “Бүген мин синеке!” — дидем. Ул: “Мин инде бу сүзне унбиш ел көтәм”, — дип, мине кочагына алды... Минем башымда тик бер уй: врачка өстәмә “эш” булмаячак. Бүлмәдә әкрен генә радио сөйләп тора. Соңгы хәбәрләр тапшыралар. “Мао- Цзе-Дун үлгән!” Ирексездән көлеп куйдым. “Ул үлде, минем дә “бастион” җимерелә”. Кинәт Васил туктап калды: “Нәрсә, — тавышында гаҗәпләнү, сагаю сизелә, — син кыз кешеме?” Мин эндәшмәдем. Сүзләр нигә? Ә ул тагын да ныграк иркәләргә, яратырга тотынды...
Без Васил белән тагын биш мәртәбә бергә булдык. Шуларның бары тик берсендә аз гына канәгатьләнү хисе кичердем. Калганнарында — көчле авырту. Аналыгымда шеш булуын, берничә көннән операциягә керәсемне белмәде шул ул. Миңа “артистланырга” — шат, бәхетле булып күренергә туры килде, ә Васил болай да, әгәр мин ялгыз булсам, ничек тә ризалыгымны алырга, отставкага чыгарга дигән ниятләр белән кайткан булган икән. Мин аның ялы беткәнне көтә алмадым. “Ашыгыч командировкага җибәрәләр”, — дип, хастаханәгә кереп киттем.
Операция авыр узды. Тик бәхетемә каршы, шешем “әйбәт шеш” булды. Аннан соң менә 27 ел яшим инде.
Бу хакта үземә бик якын ике генә кеше белә иде. Ни өчен бүген “Сөембикә” журналы укучылары алдында ачып салырга булдым соң әле мин моны? Яше утыз-кырыктан артып киткән саф кызларны кисәтү өченме? Бәлки, шулайдыр да. Үзем дә ныклап төшенмим. Сафлык та нинди фаҗига каршысына китереп куя ала икән. Моны булдырмаска иде бит. Аның юллары да күп. Һәркем йөрәгенә якынрагын сайлый ала. Тик кулдан-кулга йөрү, кемнеңдер бәхетле гаиләсен таркату гына була күрмәсен.
Зәкия ИСМӘГЫЙЛЕВА (дип куегыз).
Чаллы шәһәре.
Кайтып киләм, күзем тулы яшь. Кибеткә кереп яңа эчке киемнәр алдым. Бәхетемә, өйдә берәү дә юк иде. Яңа киемнәремне киеп, көзге каршына бастым. Көзгедә бер кешенекеннән дә ким булмаган матур гына буй-сынлы туташ. Туташның яше кырыктан авыш. Шушы буй-сынның ир назы күргәне юк әле... Беренче мәртәбә саф кыз булуымнан оялдым. Операция ясаганчы, врачка скальпельме, бүтән төрле коралынмы файдаланырга туры киләчәк. Минем бер танышыма шул хурлыкны үтәргә туры килгән иде.
Ничек шулай килеп чыкты? Үземнең бар барлыгым, холкым-фигылем белән мин зур гаиләнең хуҗабикәсе булырга тиеш идем. “Әниең, туганнарың өчен күбрәк кайгыртып, үзең турында уйламыйсың”, — дип, мине ачуланучылар да аз булмады. Мин эшлим, укыйм. Кичке мәктәптә, аннары — институт. Тик ялгыз калуымның төп сәбәбе болар түгел. Кияүгә чыгарга тәкъдим ясаучылар да, яратырга гына теләүчеләр дә булмады түгел. Беренчеләреннән “бу кеше белән бәхетле гомер кичереп булыр, ул мине бәхетле итәр” диярлеге очрамады. Икенчеләренең дә тәкъдиме минем
өчен яраклы түгел иде. Тәрбиябез андый булмады.
Шулай яшәлде. Тик мин бервакытта да үземне ялгыз хис итмәдем. Әнием, туганнарым белән матур яшәдек. Аннары эне-сеңелләрнең балалары гел миндә булды. Күрше-күләннәр хәтта мине “күп балалы әни” дип тә йөртәләр иде. Мин үземне бервакытта да ким-хур итеп хис итмәдем. Җаным да, тәнем дә тыныч булды. Менә... кулымда тынычлыгымны бозган язу.
Шул чагында, көзге каршына баскан көе башымнан бер уй йөгереп үтте. “Мине яратырга теләп йөргәннәрнең берсенә шылтыратырга!” Врачка “өстәмә эш” калдырмаска. Тик кемгә? Минем 3. В. (запас вариант) дип йөргән бер кешем бар иде. Ул инде ике ел бу дөньяда юк. Шулай ук Закир да. Исәннәрен барлыйм. Тик берсенә дә туктала алмыйм. Шул вакыт кыңгырау шылтырады. “Әнидер”, дип, өстемә халат та кимәгән көе, кем бар дип тә сорамыйча, тоткага үрелдем. Ә анда... Ишекне тиз генә яптым, ашыгып киенергә тотындым. Башымнан үткән беренче уй — “бар ул Алла, бар!” дигән уй булды.
Ул кеше тормышка чыгарга беренче мәртәбә миңа унбиш ел элек тәкъдим ясаган иде. Икенчесен — ун елдан соң. Хәрби очучы. Беренчесендә Казахстан далаларында хезмәт итә иде. Икенчесендә — Ерак Көнчыгышта. Минем үз төбәгемне — Татарстанымны, гаиләмне - әнине (ул бик яшьли тол калып, безне - дүрт баласын берүзе тәрбияләп үстерде; мин, өлкән бала буларак, аның төп таянычы, туганнарымны калдырып китәргә көчем (әллә мәхәббәтем?) җитмәде.
Ниһаять, ишекне ачам. Каршымда елмаеп Васил басып тора. Миңа кызыл розалар суза. Җиңелчә кочаклашып күрешәбез. Залга узабыз. Сүзләр ябышмый. Телем бәйләнә. Тиздән әни кайтырга тиеш. Ә миңа уемны тормышка ашырырга кирәк. “Әйдә, безнең бакчага киттек”, — дим. “Нәрсә, ирең кайтасымы әллә?” — ди. “Соңрак аңлатырмын”, — дип, тиз генә җыена башладым. Шкафтан өр-яңа урын җәймәсе алып сумкама салдым. Кабымлыклар, бер шешә шампань шәрабе суыткычтан сумкага күчте. Өйдән шулай кисәк чыгып китүгә гаҗәпләнсә дә, егетнең йөзендә бәхетле елмаю балкый иде. Үз халәтемне соңыннан күпме уйласам да, исемә төшерә алмадым. Тик шунысын яхшы хәтерлим, Васил нәрсәдер сөйли, сораша, мин ишетмим, җавапларым керделе дә чыктылы иде.
Бакчага баргач, өстәл әзерләдек. Самоварда чәй кайнап утыра. Берәр бокал шәраб эчтек. Васил тәмәке тартырга чыккан арада йокы бүлмәсендә урын җәйдем. Чәй, аннары тагын берәр бокал “шампанское” эчеп куйгач, “Бүген мин синеке!” — дидем. Ул: “Мин инде бу сүзне унбиш ел көтәм”, — дип, мине кочагына алды... Минем башымда тик бер уй: врачка өстәмә “эш” булмаячак. Бүлмәдә әкрен генә радио сөйләп тора. Соңгы хәбәрләр тапшыралар. “Мао- Цзе-Дун үлгән!” Ирексездән көлеп куйдым. “Ул үлде, минем дә “бастион” җимерелә”. Кинәт Васил туктап калды: “Нәрсә, — тавышында гаҗәпләнү, сагаю сизелә, — син кыз кешеме?” Мин эндәшмәдем. Сүзләр нигә? Ә ул тагын да ныграк иркәләргә, яратырга тотынды...
Без Васил белән тагын биш мәртәбә бергә булдык. Шуларның бары тик берсендә аз гына канәгатьләнү хисе кичердем. Калганнарында — көчле авырту. Аналыгымда шеш булуын, берничә көннән операциягә керәсемне белмәде шул ул. Миңа “артистланырга” — шат, бәхетле булып күренергә туры килде, ә Васил болай да, әгәр мин ялгыз булсам, ничек тә ризалыгымны алырга, отставкага чыгарга дигән ниятләр белән кайткан булган икән. Мин аның ялы беткәнне көтә алмадым. “Ашыгыч командировкага җибәрәләр”, — дип, хастаханәгә кереп киттем.
Операция авыр узды. Тик бәхетемә каршы, шешем “әйбәт шеш” булды. Аннан соң менә 27 ел яшим инде.
Бу хакта үземә бик якын ике генә кеше белә иде. Ни өчен бүген “Сөембикә” журналы укучылары алдында ачып салырга булдым соң әле мин моны? Яше утыз-кырыктан артып киткән саф кызларны кисәтү өченме? Бәлки, шулайдыр да. Үзем дә ныклап төшенмим. Сафлык та нинди фаҗига каршысына китереп куя ала икән. Моны булдырмаска иде бит. Аның юллары да күп. Һәркем йөрәгенә якынрагын сайлый ала. Тик кулдан-кулга йөрү, кемнеңдер бәхетле гаиләсен таркату гына була күрмәсен.
Зәкия ИСМӘГЫЙЛЕВА (дип куегыз).
Чаллы шәһәре.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Менә шулай... Чәй кайнар суга эләгү белән куе булып чыга башлый. Буяу бит инде. Шайтан алгыры!..
Соңгы комментарийлар
-
28 июнь 2022 - 10:56Без имениСез язманы игътибар белән укымаган, ахры, иптәшләр. Монда бит колхозчы баласының кеше була алмавы турында бармый сүз! Ә ата-ананың баланы аралавы, башкаларга караганда, начаррак мөнәсәбәттә булуы турында сүз бара. Әгәр шартлар булса, бу өлкән кыз да, кече сеңлесе кебек, врач була алыр иде!Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
28 июнь 2022 - 11:47Без имениУзегез йомшак булгансыз. Чыгып китяргя иде. Нык телясягез врач булыр идегез. Урында утырып , хыяллар белян яшяргя унайлырак булган курясен сезгя. Атиегез гаепле тугел ,а узегез . А хазер барсы да гаепле сезнен очен. Алай булмай шул. Узегез ялгышкансыз. Шуны анлагыз хям яшягез алга карап. Артка карап, барсында гаепляп тугел.Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
24 июнь 2022 - 20:10Без имениАзаматны ышандырып йорисе тугел иде! Йомшак ирлэр дэ ничектер бэхетле яши бит эле. Кайбер гаилэдэ хатын-кыз эйдэп бара, торле гаилэ бар. Ин мохиме, ир куп эчмэсен, акча тапсын.Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.