Нигә әбиләр оныкларын сыйларга ярата?

Америкадагы Атланта шәһәренең Эмори университеты галимнәре әбиләрнең оныкларына булган мөнәсәбәтен өйрәнеп, кызыклы нәтиҗәләргә килгән. Алар үткәргән тикшеренүләр күрсәткәнчә, әбиләр оныкларын үз балаларына караганда бөтенләй башкача кабул итә.  

Эксперимент барышында 3тән алып 12 яшькәчә оныклары булган 50 хатын-кызның ми эшчәнлеге махсус сканер аша тикшерелгән. Галимнәр аларга оныкларының фотоларын күрсәткән.  Шул вакытта аларның эмоциональ эмпатия өчен җаваплы баш миенең билгеле бер өлкәләре активлашкан. Бу аларның оныкларының хис-кичерешләрен үзләренекедәй аңлавы турында сөйли.  

Тикшеренүдә катнашкан әбиләр оныкларына карата аеруча нык бәйле булуларын әйткән. Алар моны үз балалары белән чагыштырганда, оныклар белән мөнәсәбәтләрнең җиңелрәк булуы, киеренкелек һәм чикләр кую ихтыяҗы  булмавы белән аңлаткан.  Галимнәр раславынча, әбиләр өчен оныклар ярату, кайгырту һәм эмоциональ бәйләнеш чыганагы булып тора. Аларның эмоциональ эмпатиясе нәкъ менә оныклар белән аралашканда аеруча көчле.  
Әбиләр һәм оныклар арасындагы бәйләнешне өйрәнгән күптөрле фәнни тикшеренүләр бар. Менә иң кызыклылары:  

1. Әбиләрнең оныклар тәрбиясенә йогынтысы  
Галимнәр күптән түгел үткәргән тикшеренүләр күрсәткәнчә, оныкларның үсешенә һәм холкына әбиләрнең роле зур. Австралиянең Квинсленд университеты үткәргән бер тикшеренү буенча, әби-бабайлар белән тыгыз мөнәсәбәттә булган балалар эмоциональ яктан тотрыклырак һәм социаль яктан уңышлырак.  
Ни өчен?  
- Әбиләр оныкларына күбрәк игътибар бирә, алар белән тынычрак аралаша.  
- Оныклар стресс кичергәндә, аларны юатуда һәм кирәкле киңәш бирүдә әбиләр зур роль уйный.  
- Гаиләдә бала өчен өстәмә терәк буларак, алар аның рухи халәтен тотрыклыландырырга ярдәм итә.  

2. «Әби факторы» һәм тормыш озынлыгы  
Германия галимнәре 19 гасырдагы демографик мәгълүматларны өйрәнгәндә әбиләре булмаган балаларның  үлем очраклары күбрәк булуын ачыклаган. Әби тәрбиясендә үскән балалар яхшырак шартларда яшәгән, сәламәтрәк булган.  
Бу күренеш «әби гипотезасы» белән аңлатыла. Антропологлар фикеренчә, хатын-кызларның озын гомерле булуы нәселне дәвам итүдә әһәмиятле. Алар  балаларына ярдәм итеп, оныкларының да исән-сау үсешенә өлеш кертә.  

3. Әбиләр һәм тел өйрәнү  
Британия галимнәре үткәргән тикшеренүләр күрсәткәнчә, күп телле гаиләләрдә оныкларның тел өйрәнү сәләте нәкъ менә әбиләре белән аралашу нәтиҗәсендә яхшыра. Әби-бабайлар еш кына балаларына караганда туган телләрендә күбрәк сөйләшә, шуңа күрә оныклар да  алар аша телне тирәнтен өйрәнә ала.  

4. Әбиләр – гаилә «йөрәге»  
Калифорния университетында үткәрелгән тикшеренүләр күрсәткәнчә, әбиләр еш кына гаиләдә берләштерүче роль уйный. Алар:  
- гаилә бәйрәмнәрен оештыра, традицияләрне саклый.  
-туганнар арасындагы низагларны җайга сала, якыннар арасындагы мөнәсәбәтләрне ныгыта.  
- оныкларга гаилә тарихын өйрәтә, бу исә аларның үз-үзләрен  аңлау һәм тамырларын белү дәрәҗәсен арттыра.  

5. Әби-бабайлар һәм оныкларның психик сәламәтлеге  
Күпчелек тикшеренүләр күрсәткәнчә, оныклары белән даими аралашкан әбиләрнең акыл эшчәнлеге озаграк саклана. Мәсәлән, Австралиядә үткәрелгән тикшеренү буенча, атнага берничә көн оныклар белән вакыт уздырган әбиләрнең Альцгеймер авыруына дучар булу ихтималы кими. Оныклар белән аралашу когнитив функцияләрне активлаштыра, хәтерне һәм эмоциональ тотрыклылыкны яхшырта.  

6. «Оныклар терапиясе» – әбиләрнең депрессиядән котылу ысулы  
Американың Мичиган университеты галимнәре әбиләрнең оныклары белән даими аралашуы депрессиядән котылуына ярдәм итә дигән нәтиҗәгә килгән. Оныклар белән аралашу:  
- Ялгызлык хисен киметә.  
- Тормышка мәгънә өсти.  
- Хәрәкәт активлыгын арттыра.  

Фәнни тикшеренүләр күрсәткәнчә, әбиләр һәм оныклар арасындагы элемтә – биологик һәм социаль әһәмияткә ия. Ул балаларга да, олыларга да уңай психологик һәм физиологик йогынты ясый. Шуңа күрә әлеге мөнәсәбәтләрне саклау һәм үстерү – гаилә иминлеге өчен зур әһәмияткә ия.