Чибәр булмаган хатын-кыз бармы?

Мин кыңгыр эшләрем өчен төзәтү колонияләрнең берсендә хөкем җәзасы үтәм. Монда барыбызның да исеме бер – тоткыннар.
Аларга карата караш та бер – җинаятьчеләр. Ләкин һәркемнең аерым-аерым булуын, һәркемнең үз күңел дөньясы булуын искәртәсем килә.
Колония тәртипләренә буйсынып яшәүчеләрнең үзләре генә белгән серләре, хыяллары юктыр, дисезме? Бар, әлбәттә! Сөю-сөелү, гаилә кору, бәхетле булу кебек теләкләрне бернинди чәнечкеле тимер чыбыклар да чикли алмый.
Матурлыкка ни җитә, дибез. Кешеләрдә булган иң көчле хис – мәхәббәтне дә матурлык, чибәрлек уята бит. Без шулай яратылган инде: башта күрәбез, аннан соң гына күргәннәргә нәтиҗә ясыйбыз. «Кара әле, нинди чибәр кыз, чибәр хатын!» – дибез. Шул ук вакытта һәрберебез матурлыкны үзенчә күрә. Кайчагында гади генә самимилек тә (чибәрлек түгел!) йөрәкне яндырырлык сөю уты кабыза.
Шулай бервакыт, кичкырын, без яши торган бүлмәгә күрше баракта яшәүче Николай абый – дядя Коля килеп керде. Алтмышның өстендә булуына карамастан, «ловелас» кушаматлы бу мәзәк карт зонада «хатын-кыз белгече» исемен йөртә иде. Шаяртып кына, аның белән сүз башладык: «Дядя Коля, ир кешегә матурлык кирәкми инде, менә хатын-кызга ул булмаса бик кыендыр инде, әйеме?» Дядя Коля кеткелдәп көлеп куйды: «Чибәр булмаган хатын-кыз юк ул. Күпләр үзләренең чибәрлекләренә ышанмыйлар гына», – дип, безгә бер риваять сөйләде.
Бервакыт ике дус, көймәгә утырып, ерак илләр гизәргә чыгып китә. Күпмедер йөзгәннән соң, болар бер утрауга килеп чыга. Утрауда яшәүче кабилә башлыгының ике кызы була. Олысы – чибәрләрнең чибәре, тик менә кечесе генә ничектер шыксызрак кебек. Бераз бу утрауда ял итеп, кабат юлга кузгалыр вакыт җиткәч, егетләрнең берсе шушында яшәп калырга була, кабилә башлыгының кызына өйләнергә ниятли. «Әйе шул, аның олы кызы бик чибәр!» – дип, дустын куәтли егетләрнең икенчесе дә. «Миңа кече кызы ошый», – дип шаккаттыра аны тегесе.
Дусларның берсе сәяхәтен дәвам итә, икенчесе кызның әтисе янына бара. Бу утрауда кәләш өчен 10 сыер белән мәһәр түләргә кирәк була. Егет тә 10 сыер алып килә. Кызның әтисе егетне олы кызына өйләнергә тели дип уйлый, олы кызын үтереп мактый. Егетнең: «Мин кече кызыңа өйләнергә телим», – дигәне аны сүзсез калдыра. Ата кеше бигүк чибәр булмаган кызы өчен 10 баш сыер күбрәк дип, 3 сыерга гына да риза булуын әйтә. «Юк, – ди егет. – Ул кыз 10 сыер торырлык, мин аның өчен 10 сыер бирәм».
Берничә ел үтә. Сәяхәтен дәвам иткән теге дусты иптәшенең хәлен белергә килә. Яр буенча ул гаҗәеп гүзәл бер хатын-кызны очратып, иптәшенең кайда яшәвен белешә. Эзләп табып, аның өенә барып керә, кочаклашып күрешәләр. Шулчак ишектән яр буенда очраган теге гүзәл хатын кереп килә. «Минем хатыным», – дип таныштыра дусты иптәшен. Монысы, аптыраудан, ачкан авызын да ябарга оныта: «Син икенче хатынга өйләндеңмени?» Аннары, уңайсызланып кына, иптәшенең хатынына мөрәҗәгать итә: «Сез бик чибәрләнгәнсез. Моның сере нидә?» «Бернинди дә сере юк, – дип елмая ханым. – мин фәкать үземнең 10 сыер бәясенә торуыма гына ышандым».
Сөйләп бетергәч, Николай абый, шелтәләгәндәй итеп, миңа карады да: «Ә сез, яшьләр, чибәрлекне башкадан эзлисез! Чын матурлыкны тапкан очракта да күпләрегез аны күрә белми», – дип, ишеккә юнәл-де. Инде артыннан ишек ябыла дигәндә, ялт кына борылды да, соңгы җөмләсен «ыргытты»: «Чибәр булмаган хатын-кыз юк ул бу дөньяда!»
Аларга карата караш та бер – җинаятьчеләр. Ләкин һәркемнең аерым-аерым булуын, һәркемнең үз күңел дөньясы булуын искәртәсем килә.
Колония тәртипләренә буйсынып яшәүчеләрнең үзләре генә белгән серләре, хыяллары юктыр, дисезме? Бар, әлбәттә! Сөю-сөелү, гаилә кору, бәхетле булу кебек теләкләрне бернинди чәнечкеле тимер чыбыклар да чикли алмый.
Матурлыкка ни җитә, дибез. Кешеләрдә булган иң көчле хис – мәхәббәтне дә матурлык, чибәрлек уята бит. Без шулай яратылган инде: башта күрәбез, аннан соң гына күргәннәргә нәтиҗә ясыйбыз. «Кара әле, нинди чибәр кыз, чибәр хатын!» – дибез. Шул ук вакытта һәрберебез матурлыкны үзенчә күрә. Кайчагында гади генә самимилек тә (чибәрлек түгел!) йөрәкне яндырырлык сөю уты кабыза.
Шулай бервакыт, кичкырын, без яши торган бүлмәгә күрше баракта яшәүче Николай абый – дядя Коля килеп керде. Алтмышның өстендә булуына карамастан, «ловелас» кушаматлы бу мәзәк карт зонада «хатын-кыз белгече» исемен йөртә иде. Шаяртып кына, аның белән сүз башладык: «Дядя Коля, ир кешегә матурлык кирәкми инде, менә хатын-кызга ул булмаса бик кыендыр инде, әйеме?» Дядя Коля кеткелдәп көлеп куйды: «Чибәр булмаган хатын-кыз юк ул. Күпләр үзләренең чибәрлекләренә ышанмыйлар гына», – дип, безгә бер риваять сөйләде.
Бервакыт ике дус, көймәгә утырып, ерак илләр гизәргә чыгып китә. Күпмедер йөзгәннән соң, болар бер утрауга килеп чыга. Утрауда яшәүче кабилә башлыгының ике кызы була. Олысы – чибәрләрнең чибәре, тик менә кечесе генә ничектер шыксызрак кебек. Бераз бу утрауда ял итеп, кабат юлга кузгалыр вакыт җиткәч, егетләрнең берсе шушында яшәп калырга була, кабилә башлыгының кызына өйләнергә ниятли. «Әйе шул, аның олы кызы бик чибәр!» – дип, дустын куәтли егетләрнең икенчесе дә. «Миңа кече кызы ошый», – дип шаккаттыра аны тегесе.
Дусларның берсе сәяхәтен дәвам итә, икенчесе кызның әтисе янына бара. Бу утрауда кәләш өчен 10 сыер белән мәһәр түләргә кирәк була. Егет тә 10 сыер алып килә. Кызның әтисе егетне олы кызына өйләнергә тели дип уйлый, олы кызын үтереп мактый. Егетнең: «Мин кече кызыңа өйләнергә телим», – дигәне аны сүзсез калдыра. Ата кеше бигүк чибәр булмаган кызы өчен 10 баш сыер күбрәк дип, 3 сыерга гына да риза булуын әйтә. «Юк, – ди егет. – Ул кыз 10 сыер торырлык, мин аның өчен 10 сыер бирәм».
Берничә ел үтә. Сәяхәтен дәвам иткән теге дусты иптәшенең хәлен белергә килә. Яр буенча ул гаҗәеп гүзәл бер хатын-кызны очратып, иптәшенең кайда яшәвен белешә. Эзләп табып, аның өенә барып керә, кочаклашып күрешәләр. Шулчак ишектән яр буенда очраган теге гүзәл хатын кереп килә. «Минем хатыным», – дип таныштыра дусты иптәшен. Монысы, аптыраудан, ачкан авызын да ябарга оныта: «Син икенче хатынга өйләндеңмени?» Аннары, уңайсызланып кына, иптәшенең хатынына мөрәҗәгать итә: «Сез бик чибәрләнгәнсез. Моның сере нидә?» «Бернинди дә сере юк, – дип елмая ханым. – мин фәкать үземнең 10 сыер бәясенә торуыма гына ышандым».
Сөйләп бетергәч, Николай абый, шелтәләгәндәй итеп, миңа карады да: «Ә сез, яшьләр, чибәрлекне башкадан эзлисез! Чын матурлыкны тапкан очракта да күпләрегез аны күрә белми», – дип, ишеккә юнәл-де. Инде артыннан ишек ябыла дигәндә, ялт кына борылды да, соңгы җөмләсен «ыргытты»: «Чибәр булмаган хатын-кыз юк ул бу дөньяда!»
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Мин аны Ходайдан сорап алдым Ул чакта алдымда ике юл иде: йә үземне тулысынча карьерага багышлыйм (мин бу вакыт Мәскәүдә, бик зур бер оешмада әйдәп баручы юрист булып эшлим), йә...
Соңгы комментарийлар
-
16 июнь 2022 - 22:23Без имениБәхетле гаилә.СүбөханАЛЛАҺ!Кадерле,кирәкле,иманлы булып тигезлектә,чын ир--ат,гаилә тоткасы белән яшәп бетерергә насыйп булсын!Бик матур ярату,гаилә кору тарихы!Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
17 июнь 2022 - 23:08Без имениЭй кыланып та карый инде, гэлуш киеп чыкканчы, тусинка киеп чыксыннарУфада – «ТМТV» татар музыкаль премиясе тапшыру тантанасы узды
-
17 июнь 2022 - 13:14Без имениШундый төрле фикерлэр эйтелгэн.Раил Садриев: «Безне театр коткарачак!»
-
17 июнь 2022 - 18:20Без имениБер аллакаем хэерле картлык бирсен,олыгайган коннэрдэ чит кеше бусагаларына барып егылырга язмасын. Тирэн эчтэлекле хикэя, уйланырлык,Фагилэ,язмаларынэчен рэхмэт,тагында кызыклы язмаларынны котеп калабыз.Балаларына сыймаган Галия әби
-
20 июнь 2022 - 09:10Без имениХодай гомерне очкэ булгэн, бала чак, рэхэт чак, кыен чак, рэхэт чаклары уткэн, картайгач кыен чаклары калган шул, борынгылар дорес эйткэннэр авыр чаклар яшьлектэ калсын рэхэт чак картлыкта булсын диепУч тутырып акча тапкан ике абый да урамда калды
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.