Йокысызлык – юләрләндерә

Йә, кайсыгыз төнлә йокы алмаганга яки көне буе башы чатнаганга игътибар итеп тора? Баш авырту – ул безнең гадәти халәтебез инде. Түзәбез. Инде бер дә түзә алмасак, баш даруы эчәбез. Ә йоклый алмау... аның белән дә килешми кая барасың... дип уйлыйбыз.
Килешергә ярамый, диләр психиатрлар. Йокысыз бер төн уздырсаң да, баш мие моны башка эш режимына күчү өчен сигнал дип кабул итә. Без аны үзебез сизмибез дә, ләкин баш мие экономия режимында эшли башлый. Информацияне кабул итү, эшкәртү сәләте күп тапкырларга кими. Йокысы туймаган кеше эшендә хаталар җибәрә, игътибарсызлана, хәтере начарлана. Йокысыз уздырган бер төннән соң баш мие дөрес режимга күчсен өчен ике төн тәгәрәп йокларга кирәк икән. Әгәр йокы алмаса?
Әгәр йокы алмаса, үзе узар дип карамаска, ә туп-туры терапевтка язылырга! Маршрутизатор – терапевт. Ул сезне ничек дәвалыйсын, кайсы белгечкә җибәрәсен акылына, белеменә, тәҗрибәсенә таянып үзе хәл итәргә тиеш. Тик менә бер катлаулылык бар: йокысызлыкны кайсы белгеч дәваларга тиеш? Неврологмы, психотерапевтмы?
Бу сорау табибларның үзләрен дә борчый. Әлеге сорауга бу атна дәвамында Казанда уза торган нейрофорумда җавап табачаклар. Берочтан баш авыртуларын дәвалый торган яңа дарулар да тәкъдим ителәчәк. «Казанда неврология атналыгы – 2019» дип аталучы бу чарада Россиянең 30 шәһәреннән 70ләп докладчы катнаша. Монда баш миенең кан тамырларына бәйле патологияләре, йокысызлык, хәвефлелек, хәтерсезлек, баш өянәкләренә бәйле проблемлар күтәрелә.
Баш өянәге дигәннән, табиблар баш авыртуның зур проблема булуын кисәтә. «Аның сәбәпләре күп. Инсульт булыр алдыннан да баш авыртырга мөмкин, – ди Казан дәүләт медицина университетының неврология, нейрохирургия һәм генетика кафедрасы мөдире Эдуард Якупов. – Чирнең җитдилеген «кызыл әләм»нәр дә ачыкларга ярдәм итә. Болар: баш гадәттәгедән күпкә катырак авырта яки авыртуы башка төрлерәк, күңел болгана, хәлсезлек күзәтелә, йөрәк кага... Баш авыртуы шундый форматка күчә икән, монда инде кичектергесез чаралар күрергә кирәк», – ди табиб.
Ә менә йокысызлыкка китерүче сәбәпләрнең берсе дип, табиблар гаджетлар белән мавыгуны да атый. Аеруча йоклар алдыннан, интернетка кереп, тегесен-монысын карап чыгу бик зыянлы. «Зәңгәр төс йокы гормоны булган мелотанинны тарката. Йокларга ике сәгать кала, гомумән, телефон, планшет, ноутбукларга карамаска киңәш ителә», – ди Эдуард Закирҗан улы.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Ялган никах Танышуларының беренче көнендә үк, ЗАГСка барып, язылышырга гариза биреп кайткан кыз белән егет хакында Нурсөянең моңа хәтле ишеткәне булмады. Андый хәбәр колагына чалынса да, әллә юләр инде болар, дип бармагын чигә тирәсендә борудан башка берни дә кыла алмас иде кебек. Әгәр дә ки уйламаганда-көтмәгәндә ул юләр кыз үзе булып чыкмаса!..
-
Әти өйләнә Әни үлгәнгә инде биш ел. Әнине югалтуны бик авыр кичерде әти. Хәтта башта минем белән сөйләшми йөрде, үз эченә бикләнде. Аны безнең янга күчергә үгетләдем, әмма ул яшәгән фатирымны калдырмыйм дип каршы килде.
-
Балаларына сыймаган Галия әби Сәяхәт вакытында нинди генә кешеләр күрмисең дә, нинди генә тарихлар ишетмисең – үзе бер китап язарлык. Поездда язмыш тарафыннан гомернең бер аралыгына очраткан юлдашлар бер-берләренә җаннарын бушата, шатлык-кайгыларын сөйли. Бу юлы да шулай булды...
-
Хыялдагы ир-ат Үсмер чакта ук ничек тә булса бай тормышта яшәргә кирәк дип нәтиҗә ясадым. Телевизордан күрсәткән гламур тормыш кызыктыргандыр, мөгаен. Әмма кыяфәтем бай егетләр артымнан чабып йөри торганнардан түгел иде. Гомумән, күбәләк кебек бер егеттән икенче егеткә очып йөрергә дә яратмадым. Ныклы карарга килде: укыйм да, җитәкче булырга тырышам. Ул вакытта бай ир дә кирәк булмаячак.
-
26 май 2022 - 20:32Без имениУкып торасым да килми, ташладым. Уз рэхэтеннэн китеп, кайнанайны курэ-ишетэ торып, ниемэ кайтырга иде? Бала карар, ашарга пешерер дип ометлэнеп? Уз тарткан картасы, тарта-тарта ашасы. Чык та китИнде минем чират...
-
27 май 2022 - 06:58Без имениБезнен, тормышлар уртак та кебек автор белан. Мин дэ иремне дэ, баламны да Ходайдан сорадым. Хэзер аллага шокер баламда туды, иремдэ бик эйбат кеше.Мин аны Ходайдан сорап алдым
-
26 май 2022 - 15:03Без имениДингэ беренче куп урлаган, карак, гонахсы зур булган кеше килэ. Улэр вакыты житкэч, исенэ тешэ, курка башлый, жавап бирэсе булса, нэрсэ дип, жавап бирермен, дип ,курка.Дингә кеше кайчан күбрәк килә?
-
25 май 2022 - 22:40Без имениСез гел балалар дип яшәгәнсез, инде үзегез өчен яшәргә вакыт. Аларның үз тормышы, вакыт узгач алар сезне аңлар дип ышанасы килә.Кызларым каршы булса да, кияүгә чыгаргамы?
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.