«Бергә – гомергә»: Үзебезчә — татарча!

Татарстан Республикасы Мәдәният министрлыгы, ЗАГС идарәсе һәм «Татар гаилөсе» Бөтенроссия иҗтимагый фонды белән «Сөембикә» журналының уртак проекты.
Элек татарда туйда ак күлмәк кию булмаган. Бу безгә башка халыклардан кергән гадәт. Әлбәттә, ак күлмәк кәләшне бизи, көннең тантанасын әллә кайдан күрсәтеп тора. Ләкин алсу, күксел, зәңгәрсу күлмәкләр дә кәләшләргә бик килешкән. Туй күлмәкләре бала итәкле, озын җиңле, ябык якалы булган. Кәләшләрне тыйнаклык бизи, элеккеләр моны яхшы аңлаган. Күлмәк өстеннән ука-җилән, ә муеннарына өч-дүрт рәт тәңкә тезелгән хәситә кигәннәр. Чәч толымының очына чулпы такканнар, атлап йөргәндә ул тәңкәләр чыңлап торган. Никах күлмәген исә кияүгә чыгарга җыенучы кыз үзе теккән. Ул җиңел тукымадан тегелергә, бер елда тузарга тиеш булган. Тузып өлгермәсә, аны бер елдан соң хәергә биргәннәр.
Никах көнне егет өеннән кызга бүләк итеп җибәрелгән шәлне килен үзе генә ябынган, беркемгә дә бирмәгән, бирсә – никахы бозыла дигәннәр. Туй алдыннан һәр ике як кияү белән киленгә кием бүләк итешкән, үзара кием алышу ике гаилә арасында туганлашуга ярдәм итә дип саналган. Кызга күлмәк, яулык, оек, бишмәт, читек, сарык тиресеннән тегелгән тун («Тун биреп алган киленем», дигәннәр), кесәбикә (яшь хатын-кызлар кия торган җиңсез камзул), алка-беләзек җибәргәннәр, кияүне дә баштан-аяк киендергәннәр: ак күлмәк, киҗе ыштан, бияләй, кулъяулык, чалма, җилән, казаки, атлас камзул, читек, ике башы чигүле киндер чолгау... Ә менә бөркәнчекне татар кәләшләре борын-борыннан ябынганнар, тик алар да бүгенге кебек ак төсле булмаган. Туйдан соң кияү йортында яшь киленнең бөркәнчеген ачып, йөзен халыкка күрсәтүгә багышланган мәҗлес узган. Ул «битачар, биткүрем», «йөз ачу», «күрендерү» дип аталган, аңа кардәшләр, дус-ишләр чакырылган, төрле бәлешләр пешкән. Бөркәнчек бөркәнгән киленне кунаклар алдына чыгарганнар, кечкенә бер малай уклау белән аның бөркәнчеген салдырган. Ә олырак берәр кеше яшь киленгә киңәшләр биреп утырган.
үткәннәр үткәндә калып, ул көннәр инде әйләнеп кайтмаса да, элеккеге йолаларны яңарту мөмкин ул! «Бергә – гомергә!» проекты кысаларында Казанның үзәк загсында милли гореф-гадәтләребезгә нигезләп уздырылган никах теркәлде.
...Гөлназ белән Марат килеп төшкәч, загс тирәсендә бер җанлану булып алды: башка парлардан аерылып торган бу икәүгә игътибар итмәскә һич мөмкин түгел иде. Заманча стильдә тегелгән милли кием-салым яшьләребезгә шулкадәр дә килешә! (Модельләрнең авторы – яшь модельер Эльмира Хамматовага афәрин!) Гөлназ белән Марат бу проектта катнашу өчен, конкурста җиңеп, бик күп парлар арасыннан сайлап алынды. Габдрәкыйповлар, кавышкан көннәрен матур бер хатирә итеп, киләчәктә балаларына гына түгел, оныкларына да сөйләр әле. Күрегез, ул бит, чыннан да, онытылмаслык булды!.. Ә үткәннәрдән, телдән-телгә күчеп килгән, нәкъ бу көнне яңгырарга тиеш теләкләрне яшьләргә әти-әниләре җиткерде. Гөлназга әнисе савыттан сөт эчертеп: «Кызым, тормышың шушы сөт кебек ак булсын!» – диде. «Төшкән җиреңдә таш бул!» дигән теләкне яшь килен үз әнисе авызыннан да, каенанасы теленнән дә ишетте. Маратның әнисе яшьләргә бал-май каптырды. «Безнең өчен йөзегез һәрвакыт якты, телегез татлы булсын, балакайлар!» диюе иде бу аны?. Ата-ананың ихлас теләге чынга ашмый калмас, хәер-фатихадан башланган тормыш, һичшиксез, уңышлы, бәхетле булыр!
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Ялган никах Танышуларының беренче көнендә үк, ЗАГСка барып, язылышырга гариза биреп кайткан кыз белән егет хакында Нурсөянең моңа хәтле ишеткәне булмады. Андый хәбәр колагына чалынса да, әллә юләр инде болар, дип бармагын чигә тирәсендә борудан башка берни дә кыла алмас иде кебек. Әгәр дә ки уйламаганда-көтмәгәндә ул юләр кыз үзе булып чыкмаса!..
-
Әти өйләнә Әни үлгәнгә инде биш ел. Әнине югалтуны бик авыр кичерде әти. Хәтта башта минем белән сөйләшми йөрде, үз эченә бикләнде. Аны безнең янга күчергә үгетләдем, әмма ул яшәгән фатирымны калдырмыйм дип каршы килде.
-
Балаларына сыймаган Галия әби Сәяхәт вакытында нинди генә кешеләр күрмисең дә, нинди генә тарихлар ишетмисең – үзе бер китап язарлык. Поездда язмыш тарафыннан гомернең бер аралыгына очраткан юлдашлар бер-берләренә җаннарын бушата, шатлык-кайгыларын сөйли. Бу юлы да шулай булды...
-
Хыялдагы ир-ат Үсмер чакта ук ничек тә булса бай тормышта яшәргә кирәк дип нәтиҗә ясадым. Телевизордан күрсәткән гламур тормыш кызыктыргандыр, мөгаен. Әмма кыяфәтем бай егетләр артымнан чабып йөри торганнардан түгел иде. Гомумән, күбәләк кебек бер егеттән икенче егеткә очып йөрергә дә яратмадым. Ныклы карарга килде: укыйм да, җитәкче булырга тырышам. Ул вакытта бай ир дә кирәк булмаячак.
-
26 май 2022 - 20:32Без имениУкып торасым да килми, ташладым. Уз рэхэтеннэн китеп, кайнанайны курэ-ишетэ торып, ниемэ кайтырга иде? Бала карар, ашарга пешерер дип ометлэнеп? Уз тарткан картасы, тарта-тарта ашасы. Чык та китИнде минем чират...
-
27 май 2022 - 06:58Без имениБезнен, тормышлар уртак та кебек автор белан. Мин дэ иремне дэ, баламны да Ходайдан сорадым. Хэзер аллага шокер баламда туды, иремдэ бик эйбат кеше.Мин аны Ходайдан сорап алдым
-
26 май 2022 - 15:03Без имениДингэ беренче куп урлаган, карак, гонахсы зур булган кеше килэ. Улэр вакыты житкэч, исенэ тешэ, курка башлый, жавап бирэсе булса, нэрсэ дип, жавап бирермен, дип ,курка.Дингә кеше кайчан күбрәк килә?
-
25 май 2022 - 22:40Без имениСез гел балалар дип яшәгәнсез, инде үзегез өчен яшәргә вакыт. Аларның үз тормышы, вакыт узгач алар сезне аңлар дип ышанасы килә.Кызларым каршы булса да, кияүгә чыгаргамы?
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.