Кырым әрнүе

Берничә ел элек «Хәзинә» милли сәнгать галереясында «Кырым татарлары сәнгате» дип исемләнгән күргәзмә узды.
Ул Мәдәният министрлыгы, Сынлы сәнгать музее тарафыннан һәм Мәскәүдәге Ш. Мәрҗани исемендәге мәдәнияткә, фәнгә ярдәм фонды, химаяче, коллекционер Низами Ибраимов ярдәме белән әзерләнде. Күргәзмәнең беренче өлешендә борынгы гамәли бизәү әйберләре һәм XIX гасыр фотосурәтләре урын алган. Тагын бер залда рәссамнар И. Шишкин, К. Богаевский һәм башкаларның Кырым табигатен сурәтләгән гравюраларын күрергә булды. Өченче зал кырым татарларының хәзерге заман сәнгатенә багышланган.1996 елда БМО миссиясе заказы буенча Кырымга барып, татарларның көнкүрешен фотога төшергән Риф Якуповның фоторәсемнәре күргәзмәне тагын да тулыландыра.
Экспозициянең хәзерге заман Кырым татарлары сәнгатенә багышланган өлешендә Сабрие Әюпованың келәмнәре, Рөстәм Скибинның керәч сәнгате әйберләре, Кырым татарлары хатын-кызларыннан Ульвие Аблаева беренчеләрдән булып яңарткан XIX гасырга караган костюмнары, зәркән остасы Айдер Асановның чулпы, беләзек, алкалары, график Рәмис Нетовкинның Кырымның аклы-каралы күренешләре сокландыра.
Рәссам Рамазан Үсәенов Сәмәркандта туган, Ташкентта белем алган. Балачактан күңеленә шәрык рухын сеңдергән. Майлы буяу белән иҗат ителгән картиналары да шәрык рухы белән сугарылган.
Рәссам Мамут Чурлу үзенең картиналарында 1944 елның 18 май төнендә Кырым татарлары башыннан кичкән фаҗигане һәм аның ачы нәтиҗәләрен символлар ярдәмендә чагылдыра. Аның «Депортация» дип исемләнгән картинасында Кырым башы көньякка каратылган таш плитә рәвешендә тасвирланган. Ә татарлар төялгән вагоннар шуның буйлап упкынга шуып төшеп бара. Караңгы төсле, саран чаралар белән сурәтләнгән бу картина күңелне шомландыра.
Аның өчен рәссам Мамут Чурлуга «Украинаның халык рәссамы» исемен биргәннәр.
Рәссам Мамут Чурлу 1990 елларда Кырым татарлары сәнгатен тергезү максатында гамәли бизәү осталарын, сурәтчеләрне берләштергән кеше дә әле ул.
Күргәзмәне ачу тантанасында Татарстан Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Римма Ратникова, Ш. Мәрҗани исемендәге фондның җитәкчесе Рөстәм Сөләйманов, Татарстан Сынлы сәнгать музее директоры Розалия Нургалиева, Россия Фәннәр Академиясе академигы Наил Вәлиев, Республикабызның Халыклар дуслыгы йорты директоры Ирек Шәрипов, сәнгать фәннәре докторы Гүзәл Вәлиева-Сөләйманова, коллекционер Низами Ибраимов, рәссам Мамут Чурлу катнашты.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Ялган никах Танышуларының беренче көнендә үк, ЗАГСка барып, язылышырга гариза биреп кайткан кыз белән егет хакында Нурсөянең моңа хәтле ишеткәне булмады. Андый хәбәр колагына чалынса да, әллә юләр инде болар, дип бармагын чигә тирәсендә борудан башка берни дә кыла алмас иде кебек. Әгәр дә ки уйламаганда-көтмәгәндә ул юләр кыз үзе булып чыкмаса!..
-
Әти өйләнә Әни үлгәнгә инде биш ел. Әнине югалтуны бик авыр кичерде әти. Хәтта башта минем белән сөйләшми йөрде, үз эченә бикләнде. Аны безнең янга күчергә үгетләдем, әмма ул яшәгән фатирымны калдырмыйм дип каршы килде.
-
Ялгыз торна Коллективта биш кеше, шуларның икесе генә шәһәрдә туып үскән. Шунсы кызык – коллективта эшләүчеләрнең берсенең дә шәхси тормышы барып чыкмаган: икесе аерылган, ялгыз бала үстерәләр, өчесе бер тапкыр да кияүгә чыгып карамаган кызлар. Җәмилә арада иң олысы...
-
Кайту Безне ташлап киткән иремнең сөяркәсе шалтыратты...
-
Балаларына сыймаган Галия әби Сәяхәт вакытында нинди генә кешеләр күрмисең дә, нинди генә тарихлар ишетмисең – үзе бер китап язарлык. Поездда язмыш тарафыннан гомернең бер аралыгына очраткан юлдашлар бер-берләренә җаннарын бушата, шатлык-кайгыларын сөйли. Бу юлы да шулай булды...
Соңгы комментарийлар
-
20 май 2022 - 19:55Без имениЭгоистка устергэнсез, чынлап та. Ике дэ уйламагыз. Яхшы кешелэр сирэк хэзер, Аллага тапшырыгыз. Беркемне тынламагыз, тулке уз йорэгегезне тынлагыз. Бэхетле булырга беркайчан да сон тугел. Бэхетле булыгыз!Кызларым каршы булса да, кияүгә чыгаргамы?
-
18 май 2022 - 22:33Без имениИр кеше яратса,гражданский бракка риза булмый ул,узенеке итэсе килэ ул кызны.Э инде Кыз егет сузенэ ышанып алдан ук ана бирелэ икэн,нэрсэгэ егеткэ ойлэну,рэхэт булганда яши дэ проблемалар тугач тая.Ирем миңа өйләнми
-
18 май 2022 - 21:49Без имениИ аллам, доньяда нинди хэллэр генэ очрамый. Елыйм-елый укыдым. Рэхмэт , шундый узәк озгеч хикәяләрегезгә. И Аллам, хәерле картлыклар, иманлы балалар бир. Хәркемнең картаясы бар бит...Балаларына сыймаган Галия әби
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.