М. Гафури театры режиссеры Айрат Абушахманов: «Зөләйха – безнең ил язмышы ул»

«Безнең Зөләйха язмышында ил язмышы чагыла. Бәләкәй кеше язмышы аша без бөтен ил күләмендәге фаҗигане ачарга тырыштык», - ди Айрат Абушахманов.
Режиссер бу спектакльдә Зөләйханың татар булуына аерым басым ясамадык, анда Казан каласы да булмаячак, ди. Башкорт театры революциягә кадәр татарларда хатыннар хокуксыз, надан булган икән, дип әйтергә җыенмый. Безнең бурыч – ил язмышындагы фаҗиганең – кулаклаштыру, сөргенгә сөрү, репрессияләрнең асылын ачу. Ул чорда Зөләйха урынында милли азчылык халыкларының теләсә кайсы була ала иде. Төп бурыч – тоталь кешелексезлек шартларында кеше булып калуны күрсәтү. Кемдер кешелеклелеген саклап кала ала, кемдер бу сынауларны үтә алмый.
«Зөләйха дөньяга мифологик карашлар белән тәрбияләнгән хатын. Әсәрдә аның рухи үсеше бар. Шулай ук Игнатов образы минем өчен бик кызыклы булды. Аны динамикада күрсәтү таләп ителә: ул идеологиягә, дөньяда кайчан да булса коммунизмның урнашагачагына сукырларча ышана. Тора-бара бу ышаныч ком сарае кебек ишелеп төшә. Игнатов деградацияли башлый, эчкечелеккә бирелә. Әмма ахырда ул гомерендәге иң яхшы гамәлен кыла: Зөләйханың малае Йосыфка олы юлга чыгарга мөмкинлек бирә.
Мин бу әсәрне бик сак куярга кирәклекне аңлыйм. Татарстанда бу әсәр белән горурланмаулары, киресенчә, кабул итмәүләре минем өчен әле дә ачык сорау булып кала. Аны татарга каршы язылган, дип күрсәтергә тырышалар. Алай дисәң, Н. Островский «Гроза» әсәрен дә русларга каршы язган, дип расларга кала. Анда да Кабаниха киленен изү юлына баса бит. Роман Россиядә генә түгел, чит илләрдә дә иң популяр әсәрләр исемлегендә», - ди Айрат Абушахманов.
Без декорацияләрне, костюмнарны эшләгәндә, сюрреалистслар концепциясеннән этәрелеш алдык. Бу агрессив тормышны сурәтләгәндә, сюрреалистлар төштәге кебек сурәтләргә мөрәҗәгать итә, шул рәвешле тормыш чынбарлыгының асылын ача, - ди режиссер.
Ул шулай ук романны укып килгән тамашачы – минем өчен иң авыры, ди, чөнки ул спектакльдән романны көтәчәк. Ләкин аның өметләре акланмаячак: спектакль романның иллюстрациясе түгел. Бу роман мотивлары буенча куелачак мөстәкыйль спектакль.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
Ник ашыктың? Иртән йокылы-уяулы яткан вакытта, башыма шушы шигъри юллар килде. Исемнән чыгудан куркып, күзләремне дә ачмыйча, диван култыксасына үрелдем. Шагыйрә дустымның бүләк иткән китабы янында гына телефоным ятарга тиеш.
-
Җандагы төер Мәрйәм кебек быел зарыгып кыш килгәнен көткән кеше бар микән? Юктыр!
-
Ирем ярым түгел... Ашыгып кияүгә чыкканыма иманым камил иде. Иремә барысын да әйтәм дә, аерылам...
-
Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде Минем бу хакта берәүгә дә сөйләгәнем юк. Язганнарымны укыгач, нигә сөйләмәгәнемне аңларсыз да. Кеше белән бүлешеп була торган хәлмени?
-
20 гыйнвар 2021 - 13:35Без имениБу хатын- кыз нерсе гене курит, нерсе гене ишетми, бик сабыр кеше гене бу хеллерге тузе, белем, таныш хеллерИрем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
19 гыйнвар 2021 - 15:52Без имениУзегез укып чыктыгызмы сон башыннан азагынача язып бетергэч? Юк бугай, капма каршы фактлар тасвирлагансыз.Татар хатыны ниләр күрми
-
19 гыйнвар 2021 - 12:03Без имениУзена килешканен таба гына алмый индеЗәйнәбкә кызыл иннек нигә кирәк?
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.