«ҺӨНӘР»ЛЕ ҮЛМӘС!
Журналистлар белән матбугат конференциясенә килеп ятучы Камал театрының баш режиссеры Фәрит Бикчәнтәев иң әүвәле игелекле гамәл белән үзен билгеләтеп үтте. «Идел» журналы белән бер очтан «Сөембикә» журналына әнисе – танылган актриса Наилә Гәрәеваны, шулай ук театр коллективын яздырып, «Татмедиа»ның фойега куелган яңа ел чыршысына «Азат «Сөембикә» яшәсен!» дигән оптимистик шигарь язылган котлавын элеп куйды. Шуннан соң гына матбугат конференциясенә кереп киттек.
Конференциягә аның белән бергә театр белгече, Екатеринбург Яшь тамашачы театры директоры урынбасары Олег Лоевский, Камал театрының сәнгать җитәкчесе Нияз Игъламов та килгән иде. Сүз әле яңа гына төгәлләнгән сигезенче «Һөнәр» фестивале турында булды. Анда 30 дан артык театр режиссеры, рәссам, актер катнашты. Алар арасында күп мәртәбәләр «Алтын битлек» премиясенә лаек булган Дмитрий Черняков, театр рәссамы Ксения Петрухина кебек сәнгать дөньясында танылган кешеләр дә бар иде. «Һөнәр» кысаларында тамашачыга рус, татар, башкорт телләрендә 16 спектакль күрсәтелде. Тамашалар 6 театраль мәйданда барды. Сигезенче фестиваль «Угол» театр лабораториясе, Болактагы яшьләр театры кебек яңа коллективлар да катнашу белән үзенчәлекле булды.
«Һөнәр» фестиваленең беренчесе 2009 елда булып, театрлар тормышын бик җанландыруы белән истә калган иде. Чөнки ул фестивальдән соң яңа исемнәр калыкты. Ә бит режиссер һөнәре сирәк профессияләрнең берсе санала. Любимов кебек режиссерлар гомер буе, ягъни озын-озак иҗат итәргә мөмкин.
Ярый ла Татарстан театрларында «мин дә спектакль куеп карыйм әле», дигән кешенең юлына аркылы ятучы юк. Театрда уңышлы гына эшләп йөргән артистлар да спектакльне режиссер сыйфатында куеп күрсәтә ала. Моның мисаллары байтак. Әйтик, Илдар Хәйруллин белән Илгиз Зәйниевне ( драматург) мисалга китерү дә җитә. Һәм аларның компетентлы булуына берәү дә шикләнми.
Матбугат конференциясендә үзебез –Татарстан театрлары өчен сөенеп утырдым. Бездә, кадрлар җитешле булганга күрәдер инде, премьералар да булып тора, фестивальләрнең дә төрлесе уза – тамашачыга да, сәнгати тормыш барышы белән кызыксынган кешеләргә дә боегырлык түгел. Аннан тагын яшьләребезнең тамаша залларында күпләп күренүе, алай гына да түгел, 30 нчы еллардагы кебек, театр уйнау белән, экспериментлар белән мавыгуы матур күренеш бит. Моңа, әлеге дә баягы, шушы «Һөнәр» импульс бирми микән әле?
Мәскәүдән килгән Адольф Шапиро да, әнә, поезддан төшүенә үк татар спектаклен таптырган. «Мулла» ны аңлап һәм яратып караган диделәр. Аннары Олег Лоевский хаккас театрында хаккас артистларының, бурят театрында бурят милләтеннән булган артистларның, телне белмәгәнгә күрә, русча уйнауларын ачынып сөйләгәнен ишеткәч, уйлап куйдым: «Шөкер, без бу җәһәттән бәхетле. Югалтуы тиз ул, табуы гына кыен». Театрны идеологик тарлыкта гаепләргә азапланган журналистның урынсыз сүзләренә үртәлгән Фәрит Бикчәнтәев белән килешми булмый. Татар театрында миллилек юкмы, татар театры милләт белән бергә суламыймы? Алай түгел икәнен белү өчен репертуарга күз ташлау да җитә. Театрга, премьераларга йөрергә кирәк, дип әйтеп тә тормыйм инде.
Аннары сәхнәбезгә тәрҗемә әсәрләре менә икән, моның нәрсәсе начар? Үз сутыңда гына кайнауның кайчан уңыш китергәне бар? Дөньяны, дөнья сәнгатен танып-белүнең бер юлы лабаса бу! Опера театры, гомумән, милли әсәрләрне онытты. Югыйсә, иң яхшы Мадам Баттерфляй дип табылган Зөләйха Хисмәтуллинабыз, иң яхшы Ленский дип табылган Фәхри Насретдиновыбыз, «Мистер Икс» опера-фильмында баш партияне җырлаган Нияз Даутовыбыз, Мөнирә Булатовабыз, Азат Аббасовыбыз бар иде. Хәзер Җәлил театры бушады, саекты, каләм сөнгесен менә кай тарафка юнәлдерергә кирәк.
«Һөнәр» нең бусы да талантлы татар егет-кызларының әле тегендә, әле монда баш калкытуына этәргеч булыр дип өметләник.
Конференциягә аның белән бергә театр белгече, Екатеринбург Яшь тамашачы театры директоры урынбасары Олег Лоевский, Камал театрының сәнгать җитәкчесе Нияз Игъламов та килгән иде. Сүз әле яңа гына төгәлләнгән сигезенче «Һөнәр» фестивале турында булды. Анда 30 дан артык театр режиссеры, рәссам, актер катнашты. Алар арасында күп мәртәбәләр «Алтын битлек» премиясенә лаек булган Дмитрий Черняков, театр рәссамы Ксения Петрухина кебек сәнгать дөньясында танылган кешеләр дә бар иде. «Һөнәр» кысаларында тамашачыга рус, татар, башкорт телләрендә 16 спектакль күрсәтелде. Тамашалар 6 театраль мәйданда барды. Сигезенче фестиваль «Угол» театр лабораториясе, Болактагы яшьләр театры кебек яңа коллективлар да катнашу белән үзенчәлекле булды.
«Һөнәр» фестиваленең беренчесе 2009 елда булып, театрлар тормышын бик җанландыруы белән истә калган иде. Чөнки ул фестивальдән соң яңа исемнәр калыкты. Ә бит режиссер һөнәре сирәк профессияләрнең берсе санала. Любимов кебек режиссерлар гомер буе, ягъни озын-озак иҗат итәргә мөмкин.
Ярый ла Татарстан театрларында «мин дә спектакль куеп карыйм әле», дигән кешенең юлына аркылы ятучы юк. Театрда уңышлы гына эшләп йөргән артистлар да спектакльне режиссер сыйфатында куеп күрсәтә ала. Моның мисаллары байтак. Әйтик, Илдар Хәйруллин белән Илгиз Зәйниевне ( драматург) мисалга китерү дә җитә. Һәм аларның компетентлы булуына берәү дә шикләнми.
Матбугат конференциясендә үзебез –Татарстан театрлары өчен сөенеп утырдым. Бездә, кадрлар җитешле булганга күрәдер инде, премьералар да булып тора, фестивальләрнең дә төрлесе уза – тамашачыга да, сәнгати тормыш барышы белән кызыксынган кешеләргә дә боегырлык түгел. Аннан тагын яшьләребезнең тамаша залларында күпләп күренүе, алай гына да түгел, 30 нчы еллардагы кебек, театр уйнау белән, экспериментлар белән мавыгуы матур күренеш бит. Моңа, әлеге дә баягы, шушы «Һөнәр» импульс бирми микән әле?
Мәскәүдән килгән Адольф Шапиро да, әнә, поезддан төшүенә үк татар спектаклен таптырган. «Мулла» ны аңлап һәм яратып караган диделәр. Аннары Олег Лоевский хаккас театрында хаккас артистларының, бурят театрында бурят милләтеннән булган артистларның, телне белмәгәнгә күрә, русча уйнауларын ачынып сөйләгәнен ишеткәч, уйлап куйдым: «Шөкер, без бу җәһәттән бәхетле. Югалтуы тиз ул, табуы гына кыен». Театрны идеологик тарлыкта гаепләргә азапланган журналистның урынсыз сүзләренә үртәлгән Фәрит Бикчәнтәев белән килешми булмый. Татар театрында миллилек юкмы, татар театры милләт белән бергә суламыймы? Алай түгел икәнен белү өчен репертуарга күз ташлау да җитә. Театрга, премьераларга йөрергә кирәк, дип әйтеп тә тормыйм инде.
Аннары сәхнәбезгә тәрҗемә әсәрләре менә икән, моның нәрсәсе начар? Үз сутыңда гына кайнауның кайчан уңыш китергәне бар? Дөньяны, дөнья сәнгатен танып-белүнең бер юлы лабаса бу! Опера театры, гомумән, милли әсәрләрне онытты. Югыйсә, иң яхшы Мадам Баттерфляй дип табылган Зөләйха Хисмәтуллинабыз, иң яхшы Ленский дип табылган Фәхри Насретдиновыбыз, «Мистер Икс» опера-фильмында баш партияне җырлаган Нияз Даутовыбыз, Мөнирә Булатовабыз, Азат Аббасовыбыз бар иде. Хәзер Җәлил театры бушады, саекты, каләм сөнгесен менә кай тарафка юнәлдерергә кирәк.
«Һөнәр» нең бусы да талантлы татар егет-кызларының әле тегендә, әле монда баш калкытуына этәргеч булыр дип өметләник.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Кар патшабикәсе Билгеләнгән вакытта кафеда иде инде кыз. Ишекне ачып керде дә, ярым буш залга күз йөртеп, үзенә кирәкле кешене эзләде. Гомерендә беренче күрүе булса да, ул аны әллә каян таныды. «Снежная королева!» – дигән уй сызылып үтте кабат. Ханбикәләрдәй затлы иде ханым.
-
Тапшырылмаган имтихан Без еш кына: «Күргәннәрдән китап язырлык, кино төшерерлек», – дибез. Беркемнең дә язмышы ал да гөл түгел. Тик кайберәүләр, аның кире якларын оста итеп яшерә,
-
Гомернең ике яры Бездә бүген – дебют! Гөлнур Сафиуллинаның дебюты! Ниһаять!.. Аның хикәяләр яза башлавын бик көткән идек без. Хәер, Гөлнурның журналист язмалары ук чын хикәя итеп кабул ителә: йә елмаеп, йә күз яшьләрен тыярга тырышып укыйсың... Ә геройлары үзенә охшаган: тыйнак, акыллы, сизгер күңелле, серле... Кечкенә генә бер сүзе, карашы, хәрәкәте белән дөньяларны үзгәртә, гап-гади тормышны ямьгә төрә белгән... Менә шулай! Хикәяләрендә – фәлсәфә, хисләр, сизгер хатын-кыз йөрәге, тагын әллә ниләр – кыскасы, өр-яңа халәт!
-
Карындашым – көндәшем Язын чәчәк аткан алмагачның чәчәкләре ап-ак, бик матур. Ләкин нигә соң алмаларының тәме бертөрле түгел? Берсе баллы, ә икенчесе, карар күзгә матур булса да, эчендә – корт.
Соңгы комментарийлар
-
2 март 2021 - 22:12Без имениГомер ул бер генэ, Килми ул гел генэ. Син анын, кадерен бел генэ.! Марат С.Н.Карындашым – көндәшем
-
2 март 2021 - 20:39Без имениДеградациянең аргы ягы.Ир күрдем дип балаларыңны ничек эт көненә төшерергә мөмкин. Кире кайтарып булса...
-
2 март 2021 - 21:14Без имениИ бала китапларга язар лык.нилэр кылдынн?!? БИК яшьсен,...Ришат Төхвәтуллин турында китап чыгачак
-
2 март 2021 - 12:28Без имениИкесенең дә беренче никахлары булган ир белән хатын гына кавыша диләр шул ахирәт дөньясында.Вәгъдә йөзеге
-
2 март 2021 - 15:10Без имениӘйе, шөкер, Рәисә исән-сау. Карап торырга бер дә көчлегә охшамаган ул... Әмма тормышта аңа бик күп сынаулар узарга туры килә... Уза ул аларны... Лаеклы уза... Сабыр, көчле, тәвәккәл ул бүген дә...Буран эчләрендә буран
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.