Җәлил белән «Моабит дәфтәрләре»нең юбилеен Казанда зурлап үткәрергә җыеналар

Милләтебезнең чын мәгънәсендә горурлыгы булган батыр шагыйребезнең быел зур юбилее – тууына 110 ел тула. Мондый зур тантана алдыннан нинди уй-хыяллар белән яшиләр икән, дип, башкалабызның Гоголь урамында урнашкан Муса Җәлил музей-фатирына киттем. Ишекне аның мөдире Назирә Фәттахова ачты һәм вакытының бик тыгыз булуына карамастан, юбилей мөнәсәбәтләре илә алда торган эшләр белән таныштырды.
– 15-16 февраль көннәрендә «Җәлил укулары» дигән халыкара фәнни-гамәли конференция уздырырга әзерләнәбез. Бик күп кунаклар килер дип көтәбез. Татарстан галимнәре белән бергә ут күршеләребез – башкортлар, Әзәрбайҗан, Петербург, Таулы Алтай университетларыннан да зур-зур галимнәр килер, дип торабыз. Германиядән һәм Чехиянең Карловы университетыннан Җәлил шигырьләрен чех теленә тәрҗемә иткән галимнәр белән онлайн аралашу булыр дип көтәбез. Иң сөендергәне – Казанга Җәлил юбилеена быел да аның кызы Чулпан киләчәк. Һәм, гадәттәгечә, буш кул белән түгел. Быел ул безгә Җәлилнең ике китабын вәгъдә итте. Беренчесе – аның 1929 елда гарәп имласы белән басылган «Иптәшкә» китабы. Бу шунысы белән кадерле: ул Җәлил иҗатының чишмә башында ук дөнья күргән. Шагыйрьнең әле икенче генә китабы. Тагын Чулпан ханым «Алтынчәч» операсының либреттосы басылган китапны да бүләк итәргә уйлый. Анысында кулдан ясалган шактый төзәтмәләр бар икән. Кемнеке икәне төгәл билгеле булмаса да, китапның сугышка кадәр 1940 елда нәшер ителүе ул төзәтмәләр Җәлилнеке булырга да бик мөмкин дип уйларга өмет бирә.
Быел февраль аенда безне тагын бер юбилей көтә. «Моабит дәфтәрләре»нең туган илгә кайтып, Татарстан Дәүләт музеена саклауга тапшырылуына – 50 ел. Шул уңайдан «Моабит дәфтәрләре»н укыйбыз» дигән акция уздырачакбыз. Аны КФУда Чулпан Муса кызы әтисенең «Була кайчак...» шигырен укып ачып җибәрәчәк. Аннары студентлар «Моабит дәфтәрләре»ндәге шигырьләрне төрле телләрдә яңгыратачак. Тагын шунысы әһәмиятле, Җәлил иҗатын яраткан һәркем бу акциядә катнаша, Җәлил шигырен укыганын видеога төшереп, музей сайтына җибәрә ала. Ә бер айдан соң, 16 март көнне, музей-фатир йортыбызда «Үлмәс җыр» дигән батырлык һәм шигырь бәйрәме оештырып, «Моабит дәфтәрләре»нә кергән 91 шигырьнең барысын да укып чыгачакбыз.
Күргәнегезчә, эшебез күп. Юбилейлар үтеп китү белән генә бетмәячәк, киресенчә, артачак кына әле алар. Җәлил турында күбрәк сөйләгән, язган саен, аның турында тагын да күбрәк белергә теләүчеләр саны да артачак. Быел язгы каникул көннәренә экскурсияләр үткәрергә гаризаларыбыз тулды инде. Узган елда да каникулда музеебызны 16 мең кеше карады. Замана баласын хәзер берни белән дә шаккатырып булмый дисәләр дә, малайлар-кызлар бирегә килгәч, Җәлил батырлыгына таң калалар. Милләттәшләребезнең башын кискән гильотина турында сөйләгәндә, тын да алмый тыңлыйлар. Шагыйрьнең шаян шигырьләренә, төрмәдә, фашист тоткынлыгында килеш ничек шундый шигырьләр язып була, дип аптырыйлар. 2013 елда музеебызда «Моабит дәфтәрләре»нең электрон варианты эшләнгән иде. Бу да яшьләргә Җәлил шигырьләре белән замана телендә, якыннанрак танышырга мөмкинлек ачты. Музеебызны күбрәк кеше караган саен, хуҗабикә буларак, күңелне шатлык, горурлык хисе били. Муса Җәлил – татар халкын бар дөньяга таныткан шәхесебез ул.сылтама: http://shahrikazan.com/
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
-
«Рәнҗемә миңа, кызым...» Ул аның каберенә еллар үткәч кенә кайта алды. Юк, еракта – диңгез-океаннар артында яшәгәнгә түгел, күңеле тартмаганга...
-
Кыска буйлы зур бәхет Бар яктан да килгән Миләүшәгә башка егет табылмады микән дип, шаккаттым, дөресен генә әйткәндә. Авылда өрлек кадәрле менә дигән ничә егет бар, ә аның артыннан кайсыдыр бер авылдан шушы кечкенә генә егет йөреп маташа.
-
Алсу тәрәзә Хикәя
-
Үләнче Рушания ханым Минсәгыйрованы үзе яшәгән Спас районының Болгар шәһәрендә генә түгел, инде бөтен республикада үләнче дип беләләр
-
Сабырлык чиге 2 Шулай итеп, Сәрия туташ никахлы ире кочагында бер төн генә ләззәтләнеп калган. Нәрсә генә булмасын, авылда «кияүгә чыккан» дигән хәбәр таралган бит...
-
7 февраль 2023 - 06:25Без имениКарыйсы килэ башлады инде. Бу эсэрне укыганым бар иде.Бала бишеге тибрәнүендә – чиркәү чаңы
-
3 февраль 2023 - 09:19Без имениРушания ханымның сәләтенә, булдыклы, уңган булган ханым булганына шаккатып, исем китеп укыдым.Була бит шундый бар яктан да килгән кешеләр, сөбханАллаһ, күз тимәсен 🤲🤲🤲Сәламәтлек, озын гомер телим аңа!Үләнче
-
4 февраль 2023 - 13:37Без имениГомер ничек яшэлсэ дэ утэ.Ярый анлаган ирен,э анламаганнар анламый ул.Яшэгэн саен чарасыз тузеп яшэгэн хатынкыз азмы доньяда.Сабыр тобе Сары алтын дисэлэр дэ сэлэмэтлек бик кирэк нэрсэ.Аллакаебыз яшьлектэ хэр балага тэуфикь, сабырлык хэм уз башына акыл бирсен.Сэлэмэтлектэ булып яшикСабырлык чиге 5
-
3 февраль 2023 - 09:42Без имениИе ие, бау белэн бэйлэп сойрэп яткыралар ди. Шул йоремсэк ирлэрне яклап утырмагыз инде«Йөремсәк» хатын
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.