Югалтулар-табулар

Моннан шактый еллар элек, җитмешенче елларда, Минск шәһәренә командировкага баргач, күрешкән идек без Светлана белән. Аның тарихы мине шаккатырган иде. Тормыш юлларында нинди генә борылмалар булмый икән! Ә тормыш башлаганда, уртак юл гел туры, сикәлтәсез, бәхетле булыр төсле тоела бит. Сергей белән Светлана да бу дөньяда аларны аерыр көч юк, дип уйлыйлар. Ялгышалар. Сугыш... Бөтен дөньяның астын өскә китергән сугыш аларны да аера. Әнисен, хатынын, кечкенә улы Сережаны калдырып, фронтка китә Сергей.
Гаиләсе күпме генә тилмереп көтсә дә, аннан бер хәбәр ала алмый. Фронтка якын җирләрдән кешеләрне Урал таулары, Идел буе шәһәрләренә күчерә башлыйлар. Светланалар да тылга китәргә тиеш була, тик Сергейдан бернинди хәбәр булмау тоткарлый аларны. Инде фронт бөтенләй якынлашкач, соң була, күченеп китүчеләр төялгән эшелонны немецлар бомбага тота. Бәхетләренә, Светланалар утырган вагонга артык зыян килми.
Ә Сергейның батальоны сугышка керү белән чолганышта кала. Ул каты яралана, яралы килеш әсирлеккә төшә. Аларны партизаннар азат итәләр, бераз терелгәч, Сергей да аларга кушыла. Гаиләсенә бик күп мәртәбәләр хат яза ул, ләкин бер җавап та ала алмый. Соңрак туган шәһәренең дошман кулында калганын белә.
Сугыш тәмамлангач, гаиләсен эзли башлый. Рәсми органнарда аңа: “Сезнең гаиләгез утырган составны немецлар бомбага тотканнар, аларның язмышы турында берни белмибез”, —диләр.
Вакыт уза. Сергей гаиләсен табудан тәмам өметен өзә. Нәкъ шул чакта юлында Маринаны очрата ул. Марина егетне күптән ошатып йөри икән. Алар өйләнешәләр. Тик Марина бик дорфа, мин-минлекле хатын булып чыга. Өстәвенә, бала табарга да теләми.
Марина: “Мәскәүне, Ленинградны күрәсем килә", — дип, юлга чыгалар. Минск-Мәскәү поезды белән Белорус вокзалына килеп төшәләр. Вакыт соң булу сәбәпле, шушында гына төн уздырырга уйлыйлар. Биредә дә бала табу, тапмау турында сүз чыгып, бәхәсләшеп китәләр. Шул вакыт Сергей ябык кына бер малайның буфеттагы ризыкларга текәлеп карап торуын, теле белән иреннәрен ялап куюын күрә. Кечкенә вакытта, ашыйсы килгәндә, үзе дә шулай иреннәрен ялый иде бит ул. Бала янына килеп, исемен сорый. “Сережа" дигән җавапны ишеткәч, әллә нишләп китә, йөрәге еш-еш тибә башлый. Үзе дә сизмәстән баланы кочаклап ала, күңеле белән ниндидер серле якынлык сизә. Малайга текәлеп карагач, үзенең балачагын күргәндәй була.
Иренең буфеттан тәм-том алып, бер чит баланы сыйлавын карап торган Маринаның ачуы кабара: “Аның кебек хәерчеләр бетмәс!” — дип кычкыра. Бала исә: “Мин монда әбием һәм әнием белән. Әнә алар тегендә утыралар", — дип, Сергейның кулыннан җитәкләп алып китә. “Менә минем әбием", — дип йокымсырап утырган карчыкка ымлый. Ә әби янында үзенең беренче хатынын, мәхәббәтен — Светланасын күреп, Сергей чак аңын җуймый. Үз күзлөренә ышанмый аптырап карап тора. Әнисе белән хатыны да башта өнсез калалар. Аннан өчәү кочаклашып бик озак елашалар, ә Сережа берни аңламый алар янында басып тора. Бу очрашуны карарга халык җыела.
Сугыш бетеп, берничә ел үткәч, аларның туган шәһәрләренә кайтып баруы була бу. Туган туфрак тарта, әбинең мәңгелек йортка туган җирендә күчәсе килә.
Бер-берсен дөньяда инде юк дип йөргән кешеләр шулай, көтмәгәндә очрашалар. Инде гомергә аерылмаска!
Гаиләсе күпме генә тилмереп көтсә дә, аннан бер хәбәр ала алмый. Фронтка якын җирләрдән кешеләрне Урал таулары, Идел буе шәһәрләренә күчерә башлыйлар. Светланалар да тылга китәргә тиеш була, тик Сергейдан бернинди хәбәр булмау тоткарлый аларны. Инде фронт бөтенләй якынлашкач, соң була, күченеп китүчеләр төялгән эшелонны немецлар бомбага тота. Бәхетләренә, Светланалар утырган вагонга артык зыян килми.
Ә Сергейның батальоны сугышка керү белән чолганышта кала. Ул каты яралана, яралы килеш әсирлеккә төшә. Аларны партизаннар азат итәләр, бераз терелгәч, Сергей да аларга кушыла. Гаиләсенә бик күп мәртәбәләр хат яза ул, ләкин бер җавап та ала алмый. Соңрак туган шәһәренең дошман кулында калганын белә.
Сугыш тәмамлангач, гаиләсен эзли башлый. Рәсми органнарда аңа: “Сезнең гаиләгез утырган составны немецлар бомбага тотканнар, аларның язмышы турында берни белмибез”, —диләр.
Вакыт уза. Сергей гаиләсен табудан тәмам өметен өзә. Нәкъ шул чакта юлында Маринаны очрата ул. Марина егетне күптән ошатып йөри икән. Алар өйләнешәләр. Тик Марина бик дорфа, мин-минлекле хатын булып чыга. Өстәвенә, бала табарга да теләми.
Марина: “Мәскәүне, Ленинградны күрәсем килә", — дип, юлга чыгалар. Минск-Мәскәү поезды белән Белорус вокзалына килеп төшәләр. Вакыт соң булу сәбәпле, шушында гына төн уздырырга уйлыйлар. Биредә дә бала табу, тапмау турында сүз чыгып, бәхәсләшеп китәләр. Шул вакыт Сергей ябык кына бер малайның буфеттагы ризыкларга текәлеп карап торуын, теле белән иреннәрен ялап куюын күрә. Кечкенә вакытта, ашыйсы килгәндә, үзе дә шулай иреннәрен ялый иде бит ул. Бала янына килеп, исемен сорый. “Сережа" дигән җавапны ишеткәч, әллә нишләп китә, йөрәге еш-еш тибә башлый. Үзе дә сизмәстән баланы кочаклап ала, күңеле белән ниндидер серле якынлык сизә. Малайга текәлеп карагач, үзенең балачагын күргәндәй була.
Иренең буфеттан тәм-том алып, бер чит баланы сыйлавын карап торган Маринаның ачуы кабара: “Аның кебек хәерчеләр бетмәс!” — дип кычкыра. Бала исә: “Мин монда әбием һәм әнием белән. Әнә алар тегендә утыралар", — дип, Сергейның кулыннан җитәкләп алып китә. “Менә минем әбием", — дип йокымсырап утырган карчыкка ымлый. Ә әби янында үзенең беренче хатынын, мәхәббәтен — Светланасын күреп, Сергей чак аңын җуймый. Үз күзлөренә ышанмый аптырап карап тора. Әнисе белән хатыны да башта өнсез калалар. Аннан өчәү кочаклашып бик озак елашалар, ә Сережа берни аңламый алар янында басып тора. Бу очрашуны карарга халык җыела.
Сугыш бетеп, берничә ел үткәч, аларның туган шәһәрләренә кайтып баруы була бу. Туган туфрак тарта, әбинең мәңгелек йортка туган җирендә күчәсе килә.
Бер-берсен дөньяда инде юк дип йөргән кешеләр шулай, көтмәгәндә очрашалар. Инде гомергә аерылмаска!
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Ник ашыктың? Иртән йокылы-уяулы яткан вакытта, башыма шушы шигъри юллар килде. Исемнән чыгудан куркып, күзләремне дә ачмыйча, диван култыксасына үрелдем. Шагыйрә дустымның бүләк иткән китабы янында гына телефоным ятарга тиеш.
-
Җандагы төер Мәрйәм кебек быел зарыгып кыш килгәнен көткән кеше бар микән? Юктыр!
-
Ирем ярым түгел... Ашыгып кияүгә чыкканыма иманым камил иде. Иремә барысын да әйтәм дә, аерылам...
-
Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде Минем бу хакта берәүгә дә сөйләгәнем юк. Язганнарымны укыгач, нигә сөйләмәгәнемне аңларсыз да. Кеше белән бүлешеп була торган хәлмени?
Соңгы комментарийлар
-
22 гыйнвар 2021 - 15:40Без имениБик яхшы мәкалә. Рәхәт укырга да. аңлашылып тора. Бу язманың журналисты дини белем алган кеше икәнлеге күренеп тора. аңа рәхмәт.Адашкан хатын-кызны туры юлга кертү өчен... бер сүз җитә
-
22 гыйнвар 2021 - 15:43Без имениБик дөрес язылган сүзләр. Бигрәк тә акчага кагылышлы урыннары. Хәзер байны гына яраталар, аның белән генә аралашалар. Хәерчерәк булсаң син кем дияргә күп сорамаслар.Менә бу 10 әйбер турында туганнарга сөйләргә кирәкми
-
22 гыйнвар 2021 - 16:10Без имениКеше (зур кеше) кайгыларын үзе җиңеп чыгарга тиеш...балаларын шул кайгыларга батырмыйчаКемгә тидек, кемне рәнҗеттек без…
-
22 гыйнвар 2021 - 19:15Без имениБала сезнен жаваплылыкта, ничек ул отдельно торсын ди? Бу проблеманы алдан ук хэл итэргэ кирэк, сонрак ул кеше бала белэн торырга телэмэсэ, нишлэрсез? Катгый торырга кирэк. Э инде риза булмаса, нигэ ана кияугэ чыгарга?Булачак иремә мин кирәк, улым кирәкми
-
22 гыйнвар 2021 - 19:20Без имениБездэ хатын-кыз бигрэк харап скромный инде. Эллэ нинди хатыннар, ике-оч балалы, гулящийларны да кияугэ ала ирлэр, беркем бер суз эйтми. Сез узегез гаепле, эйттермэскэ, мыскыл иттермэскэ иде алдан ук. Кайвакыт, виноват кыяфэттэ тузеп торсан, эйттерсэн, телэсэ нэрсэ дэ эйтэлэр инде. Димэк, позволять иткэнсез. Хэзер ни дияргэ инде?...Ирем гомер буе, «кыз түгел идең», диде
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.