Солдат даны – иң зур мирас

Әгәр исән булса, аңа 75 яшь тулган булыр иде. (2015 ел материалы.) Ул иртә китте – шигъри хисләр чишмәсе ачылып, иҗат ялкыны белән рухланып яши башлаганда – кырык яшендә бакыйга күчте. Узган сугыш канатларын каерган, әтисез, ятим үскән балачак йөрәкләрдә яра булып калган буын бу... Буа районы Ташкичү авылында туган, һөнәр училищесыннан соң заводта эшче, аннан матбугатта журналист булып эшләгән Тәүфикъ Камалиев ил-көн өчен борчылуларын, сагыну-сагышларын милләт гаме белән сугарылган шигъри юлларга салды. «Төпсез ялган диңгезендә / Хаклык утравын эзлим», / «Сабый җанлы сизгер ирләр булып / Без карыйбыз хәзер үткәнгә»... дип язган шагыйрь...
Кеше китә – җыры кала дими, ни дисең?!
Алдым да мин яктым хатларың.
Үзебез генә белгән вәгъдәләрне
Таптавы бар җиде ятларның.
Үткәннәргә, артка күз салсам,
Искә төшә кабат ул чаклар.
Күрәм: һаман зәңгәр төтен чыга.
Яна бугай әле шул хатлар...
Бер мылтык та шинель – байлыгы!
Котелогы белән эчә солдат,
Төбенә кадәр эчә кайгыны.
Аңлыйм, әти, җиңел булмаганын,
Ә җиңәргә кирәк, җиңәргә!
Аягүрә торган солдатлар сез,
Гранатаны яшереп җиңнәргә!
Ул яралар... сугыш яралары,
Җиңү яулап алган яралар.
Хәтерләмим генә сыкранганың,
Шунысы гына истә: «Балалар!..»
И кайгырдың, күңелең сизгән, ахры.
Ни калдырыйм, диеп, мин сезгә?
Соңгы сәфәр, ерак, чиксез сәфәр...
Мең тугыз йөз кырык сигездә.
Түздек, әти, бер кат күлмәк белән
Үткәрсәк тә карын, яңгырын,
Солдат даны иң зур мирас икән,
Син шундый зур мирас калдырдың!
Хәзер инде кемнән сорасаң да,
Илдә бәхет, хөрлек диярләр.
Кыңгыраулы атта син кайткандай,
Тик медальләр чыңлый, медальләр...
Синең язмыш – солдат язмышы.
Язмыш гадел, туры дисәләр дә,
Ул бу юлы тагын ялгышты...
Истәлеккә иске шинелең дә,
Хатларың да килеп калмаган.
Дога итеп көн дә ятлар идек,
Шул шинельгә сыенып яңадан.
Әтилеләр нурда коенган күк,
Яшь ага да ага нигәдер:
«Әти!» – дигәч,
шундый рәхәт икән,
Әйтеп карыйм сиңа мин дә бер...
Әти кирәк, әти булгачтын да.
Синнән безгә күчте яралар.
Яралардан җылы кулы белән
Үзеңнән соң кемнәр аралар?!
Без яшибез, әти, синнән башка,
Синең сүзгә сусап яшибез.
Кырык бердә туган балалар без...
Кырыкта да шуңа ятим без...
Ир заты юк, бар да апайлар,
Иртә таңнан ашлык җилгәрәләр...
Ындыр буйлап чаба ак тайлар.
Шул тайлар күк, бергә ду килеп,
Без кызыллар булып уйныйбыз.
Безгә кызык, сугыш – уен безгә!
Кургаш солдат хәтле – буебыз.
Фронтлардан... туры ындырга
Килеп төшә солдат хатлары.
– Зәет, Зәет! Бүген хат бар сезгә!
Көнләшмәгән малай калмады.
Әнисенә сузды ул хатны:
– Укы тизрәк, әткәй ни язган?
Ә конвертта кара пичәт эзе...
Кайтавазлар кайтты: «И балам!..»
Төште кулдан агач кылычлар,
Малайлыктан чыкты малайлар.
Ындыр буйлап, берни булмагандай,
Тайлар гына чаба, ак тайлар...
Белеп әйткән кемнәрдер,
Көн дә диңгез төпләреннән
Энҗе эзләү белән бер.
Ят җирләрдә дустан язу,
Белеп әйткән кемнәрдер,
Энҗеләрне суга ялгыш
Кире ташлау белән бер.
«Сөембикә», № 2, 2015.
Кеше китә – җыры кала дими, ни дисең?!
Яна бугай әле
Сугыш чыккан тәүге көнне үкАлдым да мин яктым хатларың.
Үзебез генә белгән вәгъдәләрне
Таптавы бар җиде ятларның.
Үткәннәргә, артка күз салсам,
Искә төшә кабат ул чаклар.
Күрәм: һаман зәңгәр төтен чыга.
Яна бугай әле шул хатлар...
Мирас
Нишләсә дә солдат – солдат булыр,Бер мылтык та шинель – байлыгы!
Котелогы белән эчә солдат,
Төбенә кадәр эчә кайгыны.
Аңлыйм, әти, җиңел булмаганын,
Ә җиңәргә кирәк, җиңәргә!
Аягүрә торган солдатлар сез,
Гранатаны яшереп җиңнәргә!
Ул яралар... сугыш яралары,
Җиңү яулап алган яралар.
Хәтерләмим генә сыкранганың,
Шунысы гына истә: «Балалар!..»
И кайгырдың, күңелең сизгән, ахры.
Ни калдырыйм, диеп, мин сезгә?
Соңгы сәфәр, ерак, чиксез сәфәр...
Мең тугыз йөз кырык сигездә.
Түздек, әти, бер кат күлмәк белән
Үткәрсәк тә карын, яңгырын,
Солдат даны иң зур мирас икән,
Син шундый зур мирас калдырдың!
Хәзер инде кемнән сорасаң да,
Илдә бәхет, хөрлек диярләр.
Кыңгыраулы атта син кайткандай,
Тик медальләр чыңлый, медальләр...
Сагыну сагышы
Без яшибез, әти, синнән башка,Синең язмыш – солдат язмышы.
Язмыш гадел, туры дисәләр дә,
Ул бу юлы тагын ялгышты...
Истәлеккә иске шинелең дә,
Хатларың да килеп калмаган.
Дога итеп көн дә ятлар идек,
Шул шинельгә сыенып яңадан.
Әтилеләр нурда коенган күк,
Яшь ага да ага нигәдер:
«Әти!» – дигәч,
шундый рәхәт икән,
Әйтеп карыйм сиңа мин дә бер...
Әти кирәк, әти булгачтын да.
Синнән безгә күчте яралар.
Яралардан җылы кулы белән
Үзеңнән соң кемнәр аралар?!
Без яшибез, әти, синнән башка,
Синең сүзгә сусап яшибез.
Кырык бердә туган балалар без...
Кырыкта да шуңа ятим без...
Хат
Агач көрәк арган кулларда,Ир заты юк, бар да апайлар,
Иртә таңнан ашлык җилгәрәләр...
Ындыр буйлап чаба ак тайлар.
Шул тайлар күк, бергә ду килеп,
Без кызыллар булып уйныйбыз.
Безгә кызык, сугыш – уен безгә!
Кургаш солдат хәтле – буебыз.
Фронтлардан... туры ындырга
Килеп төшә солдат хатлары.
– Зәет, Зәет! Бүген хат бар сезгә!
Көнләшмәгән малай калмады.
Әнисенә сузды ул хатны:
– Укы тизрәк, әткәй ни язган?
Ә конвертта кара пичәт эзе...
Кайтавазлар кайтты: «И балам!..»
Төште кулдан агач кылычлар,
Малайлыктан чыкты малайлар.
Ындыр буйлап, берни булмагандай,
Тайлар гына чаба, ак тайлар...
* * *
Ят җирләрдә дуслар табу,Белеп әйткән кемнәрдер,
Көн дә диңгез төпләреннән
Энҗе эзләү белән бер.
Ят җирләрдә дустан язу,
Белеп әйткән кемнәрдер,
Энҗеләрне суга ялгыш
Кире ташлау белән бер.
«Сөембикә», № 2, 2015.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Кар патшабикәсе Билгеләнгән вакытта кафеда иде инде кыз. Ишекне ачып керде дә, ярым буш залга күз йөртеп, үзенә кирәкле кешене эзләде. Гомерендә беренче күрүе булса да, ул аны әллә каян таныды. «Снежная королева!» – дигән уй сызылып үтте кабат. Ханбикәләрдәй затлы иде ханым.
-
Тапшырылмаган имтихан Без еш кына: «Күргәннәрдән китап язырлык, кино төшерерлек», – дибез. Беркемнең дә язмышы ал да гөл түгел. Тик кайберәүләр, аның кире якларын оста итеп яшерә,
-
Гомернең ике яры Бездә бүген – дебют! Гөлнур Сафиуллинаның дебюты! Ниһаять!.. Аның хикәяләр яза башлавын бик көткән идек без. Хәер, Гөлнурның журналист язмалары ук чын хикәя итеп кабул ителә: йә елмаеп, йә күз яшьләрен тыярга тырышып укыйсың... Ә геройлары үзенә охшаган: тыйнак, акыллы, сизгер күңелле, серле... Кечкенә генә бер сүзе, карашы, хәрәкәте белән дөньяларны үзгәртә, гап-гади тормышны ямьгә төрә белгән... Менә шулай! Хикәяләрендә – фәлсәфә, хисләр, сизгер хатын-кыз йөрәге, тагын әллә ниләр – кыскасы, өр-яңа халәт!
-
Карындашым – көндәшем Язын чәчәк аткан алмагачның чәчәкләре ап-ак, бик матур. Ләкин нигә соң алмаларының тәме бертөрле түгел? Берсе баллы, ә икенчесе, карар күзгә матур булса да, эчендә – корт.
Соңгы комментарийлар
-
1 март 2021 - 08:42Без имениИх, ирең турында шундый матур истәлекләр калырлык итеп яшәсәң икән ул. Бер сулыш белән укыдым.Кияүгә сүз әйтмәгез!
-
28 февраль 2021 - 20:56Без имениО, да уземне белеп.. Эшли башлаганнан бирле ир ат арасында.. Нэкь шулай сездэгечэ...Ирләр коллективында хатын-кызга кыенмы?
-
28 февраль 2021 - 14:23Без имениБез өйрәтмәсәк,кем өйрәтер улларыбызны.Шундый шәп хикәя.Үземне күрдем.Килен дә кеше баласы
-
28 февраль 2021 - 14:50Без имениШәптән башка ни язасың.Һәр язганың энҗе-мәрҗәннән җыелган.«Кешелекне дәвалыйсым килә»
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.