Нигә китә икән бу кошлар?

***
Сандугач оясын кем күргән,
Урманда микән ул, кырдамы?
Ниләрдән үрелгән ул оя,
Гөлдәнме, әллә соң җырданмы?
Сандугач оясын кем күргән,
Җирдәме, әллә соң күктәме?
Ул оя-бишекне җәй буе
Болытлар тирбәтеп йөртәме?
Сандугач оясын кем күргән,
Ниндирәк икән соң ул оя?
Ни өчен нәп-нәни бу кошка
Урманга сыймаслык моң сыя?
Сандугач оясын кем күргән?
Әйтегез миңа шул кешене.
Ул оя мәхәббәт түшәлгән
Шагыйрьләр йөрәге төслеме?
Сандугач оясын кем күргән?
Барам
Барам-барам, сүнәм-янам,
Нидер бирәм, нидер алам.
Биргән саен байый барам,
Алган саен ярлыланам.
Чумам төнгә, чыгам көнгә,
Йөзәм вакыт дәрьясында.
Яна гомер таңнар булып
Күзләремнең карасында.
Мәхәббәтнең капкаларын
Хисләр җиле бәреп ача.
Сөю бәреп кергән җаннан
Караңгылык чыгып кача.
Айларымны, елларымны
Төен итеп төйнәп барам.
Җырланмаган җырларымны
Былбылларга сөйләп барам.
Менәм хыял үрләренә,
Ятам уйлар үзәнендә.
Күкләрнең барлык төсләре
Агылып керә күзләремә.
Пычранам да, чистарынам,
Егылам да тагын торам.
Кайда башы, кайда ахыры -
Гомеркәйләр кара урман.
“Сагындым” дигән сүзең
Җаным дөньядан сүрелеп,
Нуры сүнгәндә йөзнең —
Канат куеп өметләргә,
Күтәрә мине күкләргә
“Сагындым” дигән сүзең.
Соңгы пәрәвезен җилләр
Өзеп киткәндә көзнең —
Бер тал була тотынырга,
Упкыннардан котылырга
“Сагындым” дигән сүзең.
Арага гөнаһ кермәгән.
Күңелләр чиста безнең -
Йөрермен бәхеткә юрап
Кабатлансын гына ешрак
“Сагындым” дигән сүзең.
Әйтәләр: ул бит шаяра,
Ышанма шул сүзләргә.
Ышанам әле, чыннан да,
Соң түгел бит беркайчан да
Өметләрне өзәргә.
Нигә?
Нигә китә икән бу кошлар?
Канатларын сынар өченме?
Күбрәк юллар узар өченме?
Куркытамы әллә соң кышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Чиксезлекпәр үзенә тартамы?
Очышларда гайрәт артамы?
Ышыкланыр өчен суыктан
Монда юкмы оя-куышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Аларны да нужа йөртәме?
Чит җирләрдә бәхет көтәме?
Бәхетенә барып җитмичә
Өзелмиме икән сулышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Җимеш кенә үскән илләрдә,
Кышлар булмый торган җирләрдә
Күбрәктер бит гүзәл гөлләр дә,
Оҗлахларга тиңдер тормышлар -
Нигә кайта икән бу кошлар?
Нигә?
Уйналмаган гармун
Төшләремдә бик еш гармун уйныйм,
Уйнаган юк, юкса, өнемдә.
Уйналмаган гармун, чыкмаган моң
Бөгәрләнеп ята күңелдә.
Төнне ярып әтәч кычкырса да
Гармун тавышы булып тоела.
Атылырга торган вулкан кебек
Күкрәгемә моңнар җыела.
Кайный каным, бүртә тамырларым,
Дөп-дөп кага йөрәк, гүя, чаң.
Иртәләрен тукмалган эт сыман
Шабыр тиргә батып уянам.
Әй бу гармун, уйналмаган гармун -
Эшкә ашмый калган хыялым.
Ник соң әле минем күңелемдә
Өр-яңадан тагын уяндың.
Нигә кайтам һаман малай чакка,
Җанда бәргәләнә җыр-моңнар?
Тау-тау булып өелә күз алдыма
Бер дә уйналмаган гармуннар.
Ярлыка
Мал өчен, дан өчен түгелә кан,
Җир җитми - күңелләр тарлыкка.
Нәфсенә кол булган бәндәңне
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Күпләрнең өмете өзелгән,
Ышанмый хакыйкать барлыкка.
Адашкан, саташкан җаннарны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Кешеләр үзенә кул сала,
Түзмичә изелү-хурлыкка.
Сабыры төкәнгән мескенне
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Юләрләр хакимлек иткәндә
Инсаннар әйләнә сарыкка.
Сарыкка әйләнгән инсанны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Сугышлар. Суешлар. Кырышлар.
Халыклар ачулы халыкка.
Гәнаһка баткан бу дөньяны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Сандугач оясын кем күргән,
Урманда микән ул, кырдамы?
Ниләрдән үрелгән ул оя,
Гөлдәнме, әллә соң җырданмы?
Сандугач оясын кем күргән,
Җирдәме, әллә соң күктәме?
Ул оя-бишекне җәй буе
Болытлар тирбәтеп йөртәме?
Сандугач оясын кем күргән,
Ниндирәк икән соң ул оя?
Ни өчен нәп-нәни бу кошка
Урманга сыймаслык моң сыя?
Сандугач оясын кем күргән?
Әйтегез миңа шул кешене.
Ул оя мәхәббәт түшәлгән
Шагыйрьләр йөрәге төслеме?
Сандугач оясын кем күргән?
Барам
Барам-барам, сүнәм-янам,
Нидер бирәм, нидер алам.
Биргән саен байый барам,
Алган саен ярлыланам.
Чумам төнгә, чыгам көнгә,
Йөзәм вакыт дәрьясында.
Яна гомер таңнар булып
Күзләремнең карасында.
Мәхәббәтнең капкаларын
Хисләр җиле бәреп ача.
Сөю бәреп кергән җаннан
Караңгылык чыгып кача.
Айларымны, елларымны
Төен итеп төйнәп барам.
Җырланмаган җырларымны
Былбылларга сөйләп барам.
Менәм хыял үрләренә,
Ятам уйлар үзәнендә.
Күкләрнең барлык төсләре
Агылып керә күзләремә.
Пычранам да, чистарынам,
Егылам да тагын торам.
Кайда башы, кайда ахыры -
Гомеркәйләр кара урман.
“Сагындым” дигән сүзең
Җаным дөньядан сүрелеп,
Нуры сүнгәндә йөзнең —
Канат куеп өметләргә,
Күтәрә мине күкләргә
“Сагындым” дигән сүзең.
Соңгы пәрәвезен җилләр
Өзеп киткәндә көзнең —
Бер тал була тотынырга,
Упкыннардан котылырга
“Сагындым” дигән сүзең.
Арага гөнаһ кермәгән.
Күңелләр чиста безнең -
Йөрермен бәхеткә юрап
Кабатлансын гына ешрак
“Сагындым” дигән сүзең.
Әйтәләр: ул бит шаяра,
Ышанма шул сүзләргә.
Ышанам әле, чыннан да,
Соң түгел бит беркайчан да
Өметләрне өзәргә.
Нигә?
Нигә китә икән бу кошлар?
Канатларын сынар өченме?
Күбрәк юллар узар өченме?
Куркытамы әллә соң кышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Чиксезлекпәр үзенә тартамы?
Очышларда гайрәт артамы?
Ышыкланыр өчен суыктан
Монда юкмы оя-куышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Аларны да нужа йөртәме?
Чит җирләрдә бәхет көтәме?
Бәхетенә барып җитмичә
Өзелмиме икән сулышлар?
Нигә китә икән бу кошлар?
Җимеш кенә үскән илләрдә,
Кышлар булмый торган җирләрдә
Күбрәктер бит гүзәл гөлләр дә,
Оҗлахларга тиңдер тормышлар -
Нигә кайта икән бу кошлар?
Нигә?
Уйналмаган гармун
Төшләремдә бик еш гармун уйныйм,
Уйнаган юк, юкса, өнемдә.
Уйналмаган гармун, чыкмаган моң
Бөгәрләнеп ята күңелдә.
Төнне ярып әтәч кычкырса да
Гармун тавышы булып тоела.
Атылырга торган вулкан кебек
Күкрәгемә моңнар җыела.
Кайный каным, бүртә тамырларым,
Дөп-дөп кага йөрәк, гүя, чаң.
Иртәләрен тукмалган эт сыман
Шабыр тиргә батып уянам.
Әй бу гармун, уйналмаган гармун -
Эшкә ашмый калган хыялым.
Ник соң әле минем күңелемдә
Өр-яңадан тагын уяндың.
Нигә кайтам һаман малай чакка,
Җанда бәргәләнә җыр-моңнар?
Тау-тау булып өелә күз алдыма
Бер дә уйналмаган гармуннар.
Ярлыка
Мал өчен, дан өчен түгелә кан,
Җир җитми - күңелләр тарлыкка.
Нәфсенә кол булган бәндәңне
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Күпләрнең өмете өзелгән,
Ышанмый хакыйкать барлыкка.
Адашкан, саташкан җаннарны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Кешеләр үзенә кул сала,
Түзмичә изелү-хурлыкка.
Сабыры төкәнгән мескенне
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Юләрләр хакимлек иткәндә
Инсаннар әйләнә сарыкка.
Сарыкка әйләнгән инсанны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Сугышлар. Суешлар. Кырышлар.
Халыклар ачулы халыкка.
Гәнаһка баткан бу дөньяны
Ярлыка, Ходаем, ярлыка.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Менә шулай... Чәй кайнар суга эләгү белән куе булып чыга башлый. Буяу бит инде. Шайтан алгыры!..
Соңгы комментарийлар
-
28 июнь 2022 - 10:56Без имениСез язманы игътибар белән укымаган, ахры, иптәшләр. Монда бит колхозчы баласының кеше була алмавы турында бармый сүз! Ә ата-ананың баланы аралавы, башкаларга караганда, начаррак мөнәсәбәттә булуы турында сүз бара. Әгәр шартлар булса, бу өлкән кыз да, кече сеңлесе кебек, врач була алыр иде!Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
28 июнь 2022 - 11:47Без имениУзегез йомшак булгансыз. Чыгып китяргя иде. Нык телясягез врач булыр идегез. Урында утырып , хыяллар белян яшяргя унайлырак булган курясен сезгя. Атиегез гаепле тугел ,а узегез . А хазер барсы да гаепле сезнен очен. Алай булмай шул. Узегез ялгышкансыз. Шуны анлагыз хям яшягез алга карап. Артка карап, барсында гаепляп тугел.Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
24 июнь 2022 - 20:10Без имениАзаматны ышандырып йорисе тугел иде! Йомшак ирлэр дэ ничектер бэхетле яши бит эле. Кайбер гаилэдэ хатын-кыз эйдэп бара, торле гаилэ бар. Ин мохиме, ир куп эчмэсен, акча тапсын.Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.