Әни кадере

Әниемнең беренче ире озак кына авырып ятып, үлеп китә. Аның елын үткәргәч, ике яшьлек абыемны бәләкәй кул арбасына утыртып, әни туган нигезенә кайтып егыла. Ә тагын биш елдан ул балачактан гарип калган әтиемә кияүгә чыга. Әтием эшләп йөрсә дә, гаилә йөген тарту әни җилкәсендә булды. Мин тугач та, сеңлемне тапкач та, кырык көн узуга, әни яңадан колхозда сыер сава башлаган. Ачы таңнан, бер чынаяк чәй дә эчмичә, китеп барыр иде ул фермага. Беренчелекне бирергә яратмады шул.
Әни гомер буе таза, сау- сәламәт кешеләргә кызыкты. Чөнки үзе мин белгәннән бирле гел авырды. Кан басымы белән җәфаланды ул. Кырыгышар көн тоташ хастаханәдә ятыр иде. Аннан чыга да тагын баш күтәрми эшкә ябыша. Берсендә (миңа ул чакта 12-13 яшьләр булгандыр) аны бик авыр хәлдә хастаханәгә салдылар. Беренче көнне — әти, икенче көнне янында кунарга мин калдым. Әни бер кешелек аерым палатада ята. “Бигрәк әйбәт палата бу, әйеме, әнием, кеше дә борчымый, безне дә кундыралар”, —дим. Әнинең башын көч-хәл белән борып, керфекләрен авыр гына күтәреп, бер сүз дәшмичә, ирен чите белән генә елмайгандай итеп куйганы бүгенгедәй хәтеремдә. Нәрсә уйлады икән әни ул чагында? Әлеге палатадан бик сирәкләрнең генә исән чыгуын мин шул соңыннан гына белдем. Дөрес, ул чакта әни өйгә үз аяклары белән кайтты әле. Башта гел дәва эзләсә дә, соңгы елларда хастаханәгә йөрмәс булды. Ятса да, торса да гел бер теләк теләде: “Аяк өсли китеп барсам гына ярар иде”.
Шәһәрдә яшәүчеләргә бик кызыга иде әни. Каладагылар оҗмахта яшидер кебек тоела иде аңа: утын-печән кирәкми, су ташыйсы-түгәсе юк, өй җылы, кибетендә ни теләсәң — шул бар. Тагын җир җимертеп эшләүче, “дөнья көтүчеләргә” кызыкты. Югыйсә, үзе дә кимен куймады. Печән чапса, кибән куйса, утын киссә дә ир-атлардан һич калышмады.
Ә менә байларга, байлыкка кызыкканын белмим әнинең. Ул бик сакчыл, уңган, булган, әйберне тота белә торган хатын иде. Урман, бакча җиләк-җимешеннән әни әзерләгән кайнатмаларның исәбе-хисабы юк иде бездә. Юкны да бар итә белә иде ул.
Башта абыем гаилә корды, аннан, югары белем алгач, сеңлем белән мин дә кияүгә чыктык. Гомерләр үтә тора, әмма бер-бер артлы узган еллар иңнәргә шатлыкларны гына түгел, югалтуларны да өя бара. Әнинең кадерен үзең бала тапкач кына аңлыйсың, дигән сүзләрне ишеткән саен йөрәгем сыкрый. Мин моны ахыргача аңлап, тоеп, белеп тә бетерергә өлгермәдем бугай. Кызым Айгөл туганга кырык өченче көн булганда ачы таңнан абый: “Әни китеп барды”, — дип шылтыратты. Илле алты яшендә, дөньяның бер рәхәтен күрмичә! Авылдашлар: “Сөенечләрен күтәрә алмады”, — диделәр. Бер ел эчендә ике кызын да кияүгә бирү, ике яктан да кодалар төшерү, бер айда ике оныгын күрү — авыру әни өчен, чынлап та, күбрәк булгандыр шул.
Ашыкты шул әни. Исән чакта күпме генә кадерләгән кебек тоелсак та, үкенечләр арта гына бара. “Их, әни исән булса иде!” дигән уфтанулар, сагынулар да...
Кадрия АЕТОВА-ӘДҺӘМОВА
Әни гомер буе таза, сау- сәламәт кешеләргә кызыкты. Чөнки үзе мин белгәннән бирле гел авырды. Кан басымы белән җәфаланды ул. Кырыгышар көн тоташ хастаханәдә ятыр иде. Аннан чыга да тагын баш күтәрми эшкә ябыша. Берсендә (миңа ул чакта 12-13 яшьләр булгандыр) аны бик авыр хәлдә хастаханәгә салдылар. Беренче көнне — әти, икенче көнне янында кунарга мин калдым. Әни бер кешелек аерым палатада ята. “Бигрәк әйбәт палата бу, әйеме, әнием, кеше дә борчымый, безне дә кундыралар”, —дим. Әнинең башын көч-хәл белән борып, керфекләрен авыр гына күтәреп, бер сүз дәшмичә, ирен чите белән генә елмайгандай итеп куйганы бүгенгедәй хәтеремдә. Нәрсә уйлады икән әни ул чагында? Әлеге палатадан бик сирәкләрнең генә исән чыгуын мин шул соңыннан гына белдем. Дөрес, ул чакта әни өйгә үз аяклары белән кайтты әле. Башта гел дәва эзләсә дә, соңгы елларда хастаханәгә йөрмәс булды. Ятса да, торса да гел бер теләк теләде: “Аяк өсли китеп барсам гына ярар иде”.
Шәһәрдә яшәүчеләргә бик кызыга иде әни. Каладагылар оҗмахта яшидер кебек тоела иде аңа: утын-печән кирәкми, су ташыйсы-түгәсе юк, өй җылы, кибетендә ни теләсәң — шул бар. Тагын җир җимертеп эшләүче, “дөнья көтүчеләргә” кызыкты. Югыйсә, үзе дә кимен куймады. Печән чапса, кибән куйса, утын киссә дә ир-атлардан һич калышмады.
Ә менә байларга, байлыкка кызыкканын белмим әнинең. Ул бик сакчыл, уңган, булган, әйберне тота белә торган хатын иде. Урман, бакча җиләк-җимешеннән әни әзерләгән кайнатмаларның исәбе-хисабы юк иде бездә. Юкны да бар итә белә иде ул.
Башта абыем гаилә корды, аннан, югары белем алгач, сеңлем белән мин дә кияүгә чыктык. Гомерләр үтә тора, әмма бер-бер артлы узган еллар иңнәргә шатлыкларны гына түгел, югалтуларны да өя бара. Әнинең кадерен үзең бала тапкач кына аңлыйсың, дигән сүзләрне ишеткән саен йөрәгем сыкрый. Мин моны ахыргача аңлап, тоеп, белеп тә бетерергә өлгермәдем бугай. Кызым Айгөл туганга кырык өченче көн булганда ачы таңнан абый: “Әни китеп барды”, — дип шылтыратты. Илле алты яшендә, дөньяның бер рәхәтен күрмичә! Авылдашлар: “Сөенечләрен күтәрә алмады”, — диделәр. Бер ел эчендә ике кызын да кияүгә бирү, ике яктан да кодалар төшерү, бер айда ике оныгын күрү — авыру әни өчен, чынлап та, күбрәк булгандыр шул.
Ашыкты шул әни. Исән чакта күпме генә кадерләгән кебек тоелсак та, үкенечләр арта гына бара. “Их, әни исән булса иде!” дигән уфтанулар, сагынулар да...
Кадрия АЕТОВА-ӘДҺӘМОВА
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Менә шулай... Чәй кайнар суга эләгү белән куе булып чыга башлый. Буяу бит инде. Шайтан алгыры!..
Соңгы комментарийлар
-
24 июнь 2022 - 20:53Без имениГрей бабай ни русча, ни татарча сойли белми.Уфада – «ТМТV» татар музыкаль премиясе тапшыру тантанасы узды
-
22 июнь 2022 - 12:48Без имениМин эшлэп карадым. Йомырка салгач та пешеп китэ дэ, Сары таплы эремчек булды.Өй шатларында – сыр
-
16 июнь 2022 - 22:23Без имениБәхетле гаилә.СүбөханАЛЛАҺ!Кадерле,кирәкле,иманлы булып тигезлектә,чын ир--ат,гаилә тоткасы белән яшәп бетерергә насыйп булсын!Бик матур ярату,гаилә кору тарихы!Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
17 июнь 2022 - 23:08Без имениЭй кыланып та карый инде, гэлуш киеп чыкканчы, тусинка киеп чыксыннарУфада – «ТМТV» татар музыкаль премиясе тапшыру тантанасы узды
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.