Арыдыңмы, балам?

—1961 ел. Аяк киемнәре тегүче белгечләр хәзерләүче училищеда укыган чагым. Каядыр еракка китеп, югарырак белем алу мөмкинлегем юк — үзебездән Ык елгасы аша гына булган Октябрьский шәһәрендә укып йөрим. Укудан соң өйгә чабам — әниемә булышам, ә кичен инде клубка, кичке уенга чыгам. Минем дәртле, матур чагым, кайда басканымны да белмим. Өстәвенә, матур киенергә яратам. Дөрес, әнием мине кешедән ким-хур итмәскә тырыша. Шулай да мин теләгәнчә түгел. Стипендия алуын алам да, әмма аны әниемә кайтарып бирәм, чөнки өебез иске, сипләтергә кирәк.
Шулай яз җитте. Көннәр озынайгач (караңгы төшә дип куркасы юк), укудан кайтышлый кибетләргә кергәли башладым. Туфлиләр, йөзек-алкалар карап йөрим.
Көннәрдән бер көнне универмагка 28 сумлык күлмәк элеп куйдылар. Төсе дә матур, размеры да минеке. Их! Көн дә керәм, көн дә карыйм
– тора күлмәк. Әгәр стипендия биргәнче сатып җибәрмәсәләр, барыбер алам, дип уйлыйм. Ун сум берәрсеннән алып торам да...
Стипендия көне җитте. Акчаны кассадан старостабыз Әлфия үзе ала да аннан безгә тарата. Чират җиткәч, кул куеп алабыз да, читкәрәк китеп саныйбыз. Әлфия шулай куша: “Акча санаганны ярата”, - ди. Бер түгел, ике кат санадым — унсигез урынына егерме сигез сум акча иде кулымда. Ышанасызмы — егерме сигез! Акчамны кесәгә салдым да туры өйгә чаптым. Бер сәгатьлек юлны кырык минутта кайтып та җиттем. Ишектән керүгә:
- Әнием, стипендия алдым, егерме сигез сум! — дидем.
- Бик әйбәт, балам, куанычы булсын, — диде ул. Аннан айнып киткәндәй: — Арттырдылармыни, кызым? — дип сорады. Мин каушап калдым.
- Юк, әнием...
- Арттырмагач, старостагыз сиңа ун сумын ялгыш биргән булып чыга түгелме соң? Хәзер үк кире илтеп кайт артык акчаңны!
Аптырап калдым. Шәһәргә кадәр өч километр җәяү барырга. Җитмәсә, караңгы төшеп килә... Икеләнеп торуымны күреп, әни:
- Бар, бар, илт. Әмма азаккысы булсын. Моннан соң кеше хакына үреләсе булма, ишетсен колагың, — дип өстәде.
Әле ярый, әнигә күлмәк турында әйтергә өлгермәдем...
...Мин барып кергәндә Әлфия бик борчылып акча саный иде. Мине күрүгә ул:
- Их, дустым, ун сум акчам җитмәде бит, нишләргә? — диде елый язып.
Кесәмнән унлыкны чыгарып аңа суздым:
- Менә миңа ялгыш биргәнсең. Кайткач кына санадым...
Үземнең битләрем ут яна, иреннәрем дерелди. Әлфия исә акча табылу шатлыгыннан минем нинди хәлдә икәнемне күрмәде дә бугай, шунда ук кунарга кыстый башлады. “Караңгы бит, ничек кайтасың”, — ди.
Каламмы соң? Ашык-пошык саубуллаштым да чыгып йөгердем. Тышта, чыннан да, караңгы иде. Җил дә купкан. Мин шәһәрне чыкканда яланда кыш белән хушлашкандай себертеп кенә буран башланган иде. Җил каршы булганга атлавы да авыр. Мин берсен дә сизмим, үзем барам, үзем елыйм. Шулкадәр оят иде миңа! Буран көчәйгәннән-көчәйде. Чү, алда ниндидер карачкы селкенә түгелме соң? Әрәмәлектә бүре бар дигәннәр иде аны... Шул вакыт колагыма әнием тавышы ишетелде. Йә, раббым, чыннан да, ул бит бу! Түзмәгән, миңа каршы чыккан... Мин аның кочагына атылдым.
Битемә сарган кар бөртекләрен әнием әкрен генә сыпырып төшерде:
— Арыдыңмы, балам?
Рәзинә ВӘЛИЕВА
Шулай яз җитте. Көннәр озынайгач (караңгы төшә дип куркасы юк), укудан кайтышлый кибетләргә кергәли башладым. Туфлиләр, йөзек-алкалар карап йөрим.
Көннәрдән бер көнне универмагка 28 сумлык күлмәк элеп куйдылар. Төсе дә матур, размеры да минеке. Их! Көн дә керәм, көн дә карыйм
– тора күлмәк. Әгәр стипендия биргәнче сатып җибәрмәсәләр, барыбер алам, дип уйлыйм. Ун сум берәрсеннән алып торам да...
Стипендия көне җитте. Акчаны кассадан старостабыз Әлфия үзе ала да аннан безгә тарата. Чират җиткәч, кул куеп алабыз да, читкәрәк китеп саныйбыз. Әлфия шулай куша: “Акча санаганны ярата”, - ди. Бер түгел, ике кат санадым — унсигез урынына егерме сигез сум акча иде кулымда. Ышанасызмы — егерме сигез! Акчамны кесәгә салдым да туры өйгә чаптым. Бер сәгатьлек юлны кырык минутта кайтып та җиттем. Ишектән керүгә:
- Әнием, стипендия алдым, егерме сигез сум! — дидем.
- Бик әйбәт, балам, куанычы булсын, — диде ул. Аннан айнып киткәндәй: — Арттырдылармыни, кызым? — дип сорады. Мин каушап калдым.
- Юк, әнием...
- Арттырмагач, старостагыз сиңа ун сумын ялгыш биргән булып чыга түгелме соң? Хәзер үк кире илтеп кайт артык акчаңны!
Аптырап калдым. Шәһәргә кадәр өч километр җәяү барырга. Җитмәсә, караңгы төшеп килә... Икеләнеп торуымны күреп, әни:
- Бар, бар, илт. Әмма азаккысы булсын. Моннан соң кеше хакына үреләсе булма, ишетсен колагың, — дип өстәде.
Әле ярый, әнигә күлмәк турында әйтергә өлгермәдем...
...Мин барып кергәндә Әлфия бик борчылып акча саный иде. Мине күрүгә ул:
- Их, дустым, ун сум акчам җитмәде бит, нишләргә? — диде елый язып.
Кесәмнән унлыкны чыгарып аңа суздым:
- Менә миңа ялгыш биргәнсең. Кайткач кына санадым...
Үземнең битләрем ут яна, иреннәрем дерелди. Әлфия исә акча табылу шатлыгыннан минем нинди хәлдә икәнемне күрмәде дә бугай, шунда ук кунарга кыстый башлады. “Караңгы бит, ничек кайтасың”, — ди.
Каламмы соң? Ашык-пошык саубуллаштым да чыгып йөгердем. Тышта, чыннан да, караңгы иде. Җил дә купкан. Мин шәһәрне чыкканда яланда кыш белән хушлашкандай себертеп кенә буран башланган иде. Җил каршы булганга атлавы да авыр. Мин берсен дә сизмим, үзем барам, үзем елыйм. Шулкадәр оят иде миңа! Буран көчәйгәннән-көчәйде. Чү, алда ниндидер карачкы селкенә түгелме соң? Әрәмәлектә бүре бар дигәннәр иде аны... Шул вакыт колагыма әнием тавышы ишетелде. Йә, раббым, чыннан да, ул бит бу! Түзмәгән, миңа каршы чыккан... Мин аның кочагына атылдым.
Битемә сарган кар бөртекләрен әнием әкрен генә сыпырып төшерде:
— Арыдыңмы, балам?
Рәзинә ВӘЛИЕВА
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин... Сүземне ерактанрак башлыйм әле. Әти үлгәндә мин әле тумаган да булганмын – әни 7 айлык корсаклы килеш калган. Аңа бу вакытта нибары 21 яшь булган...
-
Ялгыз канат Ире чит хатынга чыгып китсә дә, йөрәк болай әрнемәс иде. Хыянәтен кичерә алмый, мендәр кочаклап елар да, мәхәббәтне нәфрәткә әйләндереп яшәр иде. Ә ул хатынына гына түгел, балаларына, әти-әниләренә, диненә, үзенә хыянәт итте. Миләүшә яшь көе ирсез калды.
-
Рәхмәт, әнием! Аның ирен үтереп ташладылар. Дөресрәге, үләр дәрәҗәгә җиткәнче кыйнап ыргыттылар... Аңсыз гәүдәсен өйләреннән ике йөз метрлар чамасы җирдә, барак кебек шыксыз йортларның пычрак ишегалдыннан таптылар...
-
Бар җылымны сиңа бирәм, әни... Әнигә бар җылыңны да, назыңны да, яратуыңны да бирәсең, чөнки ул әни, һәм башкача уйлау, яшәү мөмкин түгелдер... Ә үз әниең булмаса?! Кемгә бүләк итәргә? Сине ничек бар шулай кабул итә торган кем бар тагын?! Әни бар! Иремнең әнисе!
-
Менә шулай... Чәй кайнар суга эләгү белән куе булып чыга башлый. Буяу бит инде. Шайтан алгыры!..
Соңгы комментарийлар
-
28 июнь 2022 - 10:56Без имениСез язманы игътибар белән укымаган, ахры, иптәшләр. Монда бит колхозчы баласының кеше була алмавы турында бармый сүз! Ә ата-ананың баланы аралавы, башкаларга караганда, начаррак мөнәсәбәттә булуы турында сүз бара. Әгәр шартлар булса, бу өлкән кыз да, кече сеңлесе кебек, врач була алыр иде!Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
28 июнь 2022 - 11:47Без имениУзегез йомшак булгансыз. Чыгып китяргя иде. Нык телясягез врач булыр идегез. Урында утырып , хыяллар белян яшяргя унайлырак булган курясен сезгя. Атиегез гаепле тугел ,а узегез . А хазер барсы да гаепле сезнен очен. Алай булмай шул. Узегез ялгышкансыз. Шуны анлагыз хям яшягез алга карап. Артка карап, барсында гаепляп тугел.Врач буласы урынга авылда әбиләр карыйм
-
24 июнь 2022 - 20:10Без имениАзаматны ышандырып йорисе тугел иде! Йомшак ирлэр дэ ничектер бэхетле яши бит эле. Кайбер гаилэдэ хатын-кыз эйдэп бара, торле гаилэ бар. Ин мохиме, ир куп эчмэсен, акча тапсын.Балдаклар, туй күлмәге калды, ә мин...
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.