Күн бизәктән күзләр камаша

Күн эшкәртү – милли һөнәрчелекнең Идел буе Болгарстаны чорыннан ук таралган төре.
Төрле төстәге йомшак күн кисәкләренә каеп бизәк төшерүдән гыйбарәт күн мозаикасы бары тик татар сәнгатенә генә хас. Сәнгать белгече Лилия Саттарованың «Казанская узорная кожа» дигән китабында бизәкле читекләрнең киң таралуы турында төрле мисаллар китерелә. Мәсәлән, XIX гасыр ахыры – XX гасыр башында Казанда гына да елына 3 миллион кием читек тегелгән. XIX гасыр ахырында читекләребез Париж күргәзмәләрендә алтын, көмеш һәм бронза медальләргә лаек булган. Аны урыс байлары да бик яратып кигән. Язучы А. Дюма (олысы) үз героена болгар җөе белән чигелгән туфлиләр «кидерткән». Безнең читекләрне актриса Вера Комиссаржевская, Американың атаклы балеринасы, Сергей Есенинның хатыны Айседора Дункан кебек мәшһүр затлар киеп йөргән. Кызганыч, бүгенге көндә күн мозаикасы осталарын бармак белән генә санарлык. Шулай да күн эшенә ихластан бирелгән фидакарьләр бар әле. Әлфия Җәмилева – шуларның берсе. Егерме еллап республикабыз театрларында рәссам булып эшләгәннән соң ул 1990 еллар ахырында күн мозаикасы белән мавыккан. «Гамәли бизәү сәнгате сценографиягә бик якын. Шуңа да Лилия Саттарова җитәкчелегендә эшләп килгән «Болгари» фирмасына эскизлар иҗат итү тәкъдимен бик теләп кабул иттем. Болгар җөен өйрәнеп, күн чигәргә керештем һәм бу мине үзенә тәмам алып кереп китте. Бабам Шакир Субаев күн, мех эшкәртүче эшмәкәр була. Миндә шул геннар уянган, күрәсең», – дип сөйләде Әлфия ханым.
Казан сәнгать училищесында берара күн сәнгате бүлеге дә эшләп килә. Әлфия Җәмилева анда 10 һәм 17 кешелек ике төркем әзерләп чыгара. Хәзер ул бүлек юк инде. Һәвәскәрләр кем ничек булдыра ала шулай эшлиләр. Ә бит бизәү, матурлау белән бәйле һәр эштә сәнгати сиземләү кирәк. Юкса, борынгыдан килә торган болгари читек тегү осталыгы җуелырга мөмкин. Совет чорында план артыннан куабыз дип, ямьсез, зәвыксыз читекләр дә күп тегелде. Гомер-гомергә кулланылган табигый буяулар урынына күнне анилин буяулар белән буяп, зәңгәр, шәмәхә, ал төсле читекләр пәйда булды.
Әлфия Җәмилеваның күн мозаикасына мөрәҗәгать итүенең тагын бер сәбәбе бар. «Күн мозаикасында иң борынгы нәкыш үрнәкләре, зур үзгәреш кичермичә, нигездә, ничек булган шулай сакланган дип исәпләнә, чөнки күн каюның катлаулы ысуллары нәкышны әллә ни үзгәртергә мөмкинлек бирми. Бүтән төр сәнгатьләрдә исә бизәкләр гел үзгәреп торган», – ди ул.
Бүгенге көндә Әлфия Җәмилева Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында күн мозаикасы турында кандидатлык диссертациясе әзерли. Уңышлар телик без аңа.
Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз
Хәзер укыйлар
-
Кар патшабикәсе Билгеләнгән вакытта кафеда иде инде кыз. Ишекне ачып керде дә, ярым буш залга күз йөртеп, үзенә кирәкле кешене эзләде. Гомерендә беренче күрүе булса да, ул аны әллә каян таныды. «Снежная королева!» – дигән уй сызылып үтте кабат. Ханбикәләрдәй затлы иде ханым.
-
Тапшырылмаган имтихан Без еш кына: «Күргәннәрдән китап язырлык, кино төшерерлек», – дибез. Беркемнең дә язмышы ал да гөл түгел. Тик кайберәүләр, аның кире якларын оста итеп яшерә,
-
Салават Илсөянең гомерен коткарып калган Җырчы Илсөя Бәдретдинова Салаватка: «Минем гомеремне коткарып калучым», – ди. Болай әйтүенең сәбәбе белән кызыксындык.
-
Гомернең ике яры Бездә бүген – дебют! Гөлнур Сафиуллинаның дебюты! Ниһаять!.. Аның хикәяләр яза башлавын бик көткән идек без. Хәер, Гөлнурның журналист язмалары ук чын хикәя итеп кабул ителә: йә елмаеп, йә күз яшьләрен тыярга тырышып укыйсың... Ә геройлары үзенә охшаган: тыйнак, акыллы, сизгер күңелле, серле... Кечкенә генә бер сүзе, карашы, хәрәкәте белән дөньяларны үзгәртә, гап-гади тормышны ямьгә төрә белгән... Менә шулай! Хикәяләрендә – фәлсәфә, хисләр, сизгер хатын-кыз йөрәге, тагын әллә ниләр – кыскасы, өр-яңа халәт!
Соңгы комментарийлар
-
25 февраль 2021 - 18:08Без имениУрыска кияъгщ чыкмаган инде ул , чыкса . ьщллщп тормас иде . Щнисе хат язган бит , алып кайтма авылга диеп . Димщк , рус егетенщ чыкмыйча , икенче берщъгщ , яратмаган кешесенщ чыккан кияъгщ дщ . Яратмаган кешесе булгач . улында яратмый инде , оныгында . Щ язылышы , чыннан да , килделе - киттеле . икенче тцрлерщк . матур итеп язарга була иде .Язмыш җиле
-
25 февраль 2021 - 05:31Без имениБик матур язылган. Нэжибэ апа шул. Э карт бик кызганыч. Ник балалары шулай михербансыз булган?!. Анлашылмый. Кузгэ яшьлэр килдеее.Тукталыш
-
24 февраль 2021 - 11:48Без имениХэзер шарлатаннар куп, элек настоящийлар булган«Фәрештәләр төшемдә дога өйрәтте»
-
Ханбикәләребез Кем ул ханбикә? Дөресен әйтик, бәгъзеләребез аны көнгә биш-алты күлмәк алыштыручы көяз хатын, ефәк тотканнан да кулы кабаручы назлы җан итеп күз алдына китерә. Әлбәттә инде, иркә, тәкәббер вә кыланчык..
-
Кадерле Мәрьям апа Шундый язмышлы кешеләр була, күзгә-башка әллә ни чалынмыйча, тыйнак, гади генә яшиләр дә тыныч кына китеп тә баралар.
-
Сугыш өзгән хыял Сәхнәдә В. Асафьевның «Бахчасарай фонтаны» балеты бара. Уланованың Мариясе шулкадәр табигый, чын, ышандырырлык итеп үлә – ирексездән күзләргә яшь тула.
-
Шәфкать иясе Шәфика Сәнгать күгендә кыска гына вакыт балкып янган Шәфика Котдусованы атылган йолдызга тиңлиләр.